Resmi Gazete’de 15 Mart’ta yayımlanan torba yasa düzenlemesindeki 82’nci maddeyle RTÜK’ün yetki alanı, internet aracılığıyla yapılan görüntülü yayınları kapsayacak şekilde genişletildi. Böylece 6112 sayılı “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun”da değişiklik yapıldı.

Kanun değişikliğiyle RTÜK’ün internet üzerinden yürütülen yayınları Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) işbirliğiyle nasıl denetleyeceğine ilişkin 6112 sayılı kanuna 29/A maddesi eklendi. Bu maddeye göre; internet ortamındaki yayınların nasıl denetleneceği konusunda RTÜK ile BTK tarafından 6 ay içerisinde ortaklaşa yönetmelik çıkarılması da şart koşuldu.

Bu yeni yasal düzenlemeye göre; radyo, televizyon gibi yayın hizmetlerini internet ortamından sunmak isteyen medya hizmet sağlayıcıları RTÜK’ten yayın lisansı almak zorunda kalacak.

Keza radyo ve TV yayınlarını internet üzerinden iletecek platform işletmecileri de RTÜK’ten “yayın iletim yetkisi” alacak. Bu hüküm nedeniyle örneğin Netflix veya Türkiye’de benzer şekilde film, dizi yayınları yayımlayan BluTV ve PuhuTV gibi platform işletmecileri, RTÜK’e başvurarak “yayın iletim yetkisi” adı altında izin almak durumunda kalacak.

Yayın lisansı bulunmayan veya lisansları iptal edilmesi halinde ilgili radyo ve TV yayınları hakkında, RTÜK’ün talebi üzerine yargı kararıyla erişim engellenmesi veya içerik yasaklanması kararı alınacak. Bu yargı kararı için RTÜK’ün talebi üzerine Sulh ceza hakimliğince en geç 24 saat içinde duruşma yapmaksızın karar alınması da şart koşuldu. Bu noktada, yargı kararıyla içerik veya erişim engellemesi yapılacağı öngörülmekle birlikte yargıya da aslında RTÜK’ün talebine uygun şekilde 24 saatte karar alması zorunluluğu getirilmesi de dikkat çekti.

Erişim ve içerik engellemesiyle ilgili yargı kararına ise, Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca itirazda bulunulabilecek.

Sadece Türkiye merkezli yayın kurumları veya platform işletmecileri değil yurtdışı merkezli kuruluşlar da yasa kapsamına alındı. İçerik ve yer sağlayıcısı yurtdışında olsa dahi eğer Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalar uyarınca yasaklanmış RTÜK görev alanındaki yayınlar ve 6112 sayılı kanundaki kurallara aykırı şekilde yayınlar söz konusu olursa erişim yasağı uygulanabilecek. Yasa maddesine göre; “internet ortamından Türkçe olarak Türkiye’ye yönelik yayın yapan veya yayın dili Türkçe olmamakla birlikte Türkiye’ye yönelik ticari iletişim yayınlarına yer veren yayın kuruluşları” da yasaklamalar ve erişim engelleme kapsamında olacak. Bu hüküm dolayısıyla Youtube ve Facebook gibi aynı zamanda “ticari yayın” yani reklam alan platformlar da işletmeci kuruluşlar olarak RTÜK’ün denetiminde olması gerekiyor.

Özellikle yurtdışı kaynaklı platformların da yasa kapsamına alınması nedeniyle Twitter, Youtube, Facebook gibi sosyal paylaşım internet sitelerindeki her türlü video, görüntü paylaşıma erişim yasağı getirilmesi ihmali gündemde bulunuyor. Bu nedenle CHP ve HDP’nin sert tepkisi üzerine iktidar partisi AKP, TBMM’de 13 Mart gecesindeki görüşmeler sırasında son dakikada verdiği önergeyle “bireysel paylaşımlara dokunulmayacak” iddiasıyla yasa maddesine bir başka hüküm ekledi.

Yasa maddesinde, “BTK’nın görev ve yetkileri saklı kalmak kaydıyla bireysel iletişim bu madde kapsamında değerlendirilmez ve radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerini internet ortamından iletmeye özgülenmemiş platformlar ile radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerine yalnızca yer sağlayan gerçek ve tüzel kişiler bu maddenin uygulanmasında platform işletmecisi sayılmaz” denildi. Bunun bireysel paylaşımlar yapılan Twitter, Youtube, Facebook gibi siteleri yasa kapsamında bırakacağı iddia edildi. Ancak uygulamada neler olacağını gelecek 6 ay içerisinde yayınlanması gerekli yönetmelik belirleyecek.

Şimdi gözler, RTÜK’ün fiilen yeni yetkisini nasıl kullanacağı ve bu konuda BTK’le birlikte hazırlayacağı yönetmeliğe çevrilmiş durumda.

Bu arada söz konusu yasa maddesi gereğince artık internet aracılığıyla yapılan radyo, TV ve videolu-görüntülü yayınları da denetleme yetkisine sahip RTÜK’te ise AKP söz sahibi konumunda.

RTÜK’te 9 üye görev yapıyor. Ancak son olarak HDP’nin üyelik hakkı TBMM’de AKP ve MHP işbirliğiyle engellenmişti. Böylece TBMM’nin seçtiği RTÜK üyeliklerinde son durum AKP’den 5, CHP’den 2 ve MHP’den 2 kişi şeklinde oldu. MHP’nin AKP ile “ittifak” sürecinde aynı şekilde tavır alması nedeniyle RTÜK’te yapılan oylamalarda da geriye sadece CHP’li üyelerce muhalefet edilmesi söz konusu. Dolayısıyla RTÜK’ün kararları, AKP hükümetinin görüşü ve talebi doğrultusunda olması itibariyle eleştiriliyor.