Çırağan Sarayında toplantının başlamasından önce çektirilen fotoğrafta, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Irak Başbakanı Nuri El Maliki, BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, İKT Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu gibi isimler yer aldı. Fotoğrafta, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'ın bulunmadığı gözlendi. ABD'nin Ankara Büyükelçiliği kaynakları, Rice'ın fotoğrafta geç kalması nedeniyle bulunamadığını belirttiler. Katılımcılar aile fotoğrafının ardından toplantı salonuna geçtiler. Çırağan Sarayında düzenlenen toplantının açılışında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bir konuşma yaptı. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün de katılımcılara öğle yemeği vermesi öngörülüyor. Toplantıya komşu ülkeler İran, Kuveyt, Bahreyn, Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün ve Suriye'nin yanı sıra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri; ABD, Fransa, İngiltere, Çin ve Rusya, G-8 ülkelerinden Japonya, Almanya, İtalya ve Kanada ile Birleşmiş Milletler, İslam Konferansı Teşkilatı, Arap Birliği ve AB Komisyonu'ndan temsilciler katılıyor. Bu çerçevede ev sahibi Türkiye, BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Irak Başbakanı Nuri El Maliki, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Almanya Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmeier, Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki gibi önemli isimleri ağırlıyor. SONUÇ BİLDİRİSİNDE MUTABAKAT Toplantısının sonuç bildirisi üzerinde uzlaşmaya varıldığı ve Türkiye'nin istediği yönde Irak topraklarının terör amaçlı kullanılmaması hususlarına yer verildiği öğrenildi. Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, dün gün boyu yüksek düzeyli memurlar tarafından ele alınarak hazırlanan bildiriye, akşamki çalışma yemeğinde son hali verildi. Katılımcı bakanların bildiri üzerinde uzlaşma sağladığı ve böylelikle Mısır'ın Şarm El Şeyh kentindeki ilk genişletilmiş toplantının aksine, bildiri üzerinde çok fazla görüş ayrılığı ve tartışma olmadığı öğrenildi. Bildiride, Türkiye'nin özellikle çok hassas olduğu terör konusuna vurgu yapılırken, genel hatlarıyla Irak topraklarının terör amaçlı kullanılmaması, terör kaynaklarının kurutulması, finans yollarının engellenmesi, Irak'a yönelik veya Irak'tan gelen silah geçişlerinin önlenmesi, sınırların kontrol altına alınması gibi hususlara yer veriliyor. Katılımcı bakanların "terörün her türlüsünü kınadıkları" bildiride, Irak'ın toprak bütünlüğü ve siyasi birliği ile egemenliği ve bağımsızlığının korunması gerektiğine de dikkat çekiliyor. KOMŞU ÜLKELER SÜRECİ Irak'a komşu ülkeler toplantısı girişimi, Türkiye'nin öncülüğünde 2003 yılında başlatılmıştı. Başlangıçtaki amacı, Irak'taki çalkantı ve sorunların, komşu ülkelere yayılmasının önüne geçmenin yollarının araştırılması olan sürece 5. toplantıdan itibaren bizzat Irak'ın da katılmasıyla, komşuların Irak'ın istikrara kavuşturulmasına katkı yapmalarına yönelik yöntemler de ele alınmaya başladı. Irak'a komşu ülkelerin dışişleri bakanları, bu çerçevede dokuz kez resmi, dört kez de gayri resmi toplantılarda bir araya geldi. Komşu ülkelerin sık sık bir araya gelmesinin ve sürecin oturmasının ardından, yine Türkiye'nin önerisiyle, BM Güvenlik Konseyinin beş daimi üyesi ile G-8'lerin BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi olmayan dört üye ülkesinin katılımıyla, genişletilmiş şekilde ilk kez 4 Mayıs 2007 tarihinde Mısır'ın Şarm El Şeyh kentinde toplanıldı. Şarm El Şeyh'te "Enerji", "Yerlerinden Edilmiş Kişiler" ve "Güvenlik" konularında Irak'ın gereksinimlerinin karşılanmasına yardımcı olmayı amaçlayan üç çalışma grubu kurulması kararlaştırıldı. Türkiye her üç çalışma grubuna da katıldı. Toplantılarda, Irak'ın bağımsızlık ve egemenliğinin, ulusal birlik ve toprak bütünlüğünün korunması, Irak'taki ulusal uzlaşı ve siyasal diyalog sürecine destek verilmesi, Irak'ın istikrar, refah ve huzura kavuşmasında komşuların katkıda bulunması, Irak'taki her türlü terörizm faaliyetinin kınanması ve Irak'la komşuları arasında terörizm konusunda işbirliğine gidilmesi gibi temel ilkelerde birleşen katılımcıların, Irak'la ilgili görüş ve önerilerini aktarmaları bekleniyor. SONUÇ BİLDİRİSİ İstanbul Toplantısı sonunda kabul edilecek sonuç bildirisinde, daha önceki toplantılarda alınan kararların teyit edilmesi öngörülürken, ele alınacak ve sonuç bildirisinde yer verilmesi beklenen diğer başlıklar şöyle sıralanıyor: "Irak'ın ulusal birliği ve toprak bütünlüğünün vurgulanması, BM'nin Irak'taki rolünün güçlendirilmesi, Iraklı mülteciler, enerji ve güvenlik konularında daha önce kurulmuş bulunan çalışma gruplarının faaliyetlerinin değerlendirilmesi, Irak'ın komşularının ve uluslararası camianın Irak'a yapabilecekleri katkıların belirlenmesi, Irak ile komşuları arasında terörizmle mücadelede işbirliğinin güçlendirilmesi." Toplantı çerçevesinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Ali Babacan'ın bazı ikili görüşmelerinin olması da öngörülüyor. Resmi gündemi Irak'ın sınır güvenliği, mülteci sorunu ve enerji ihtiyacı gibi konular olması beklenen toplantıda, Türkiye'nin özellikle son dönemde Irak'tan kaynaklanan terör nedeniyle karşı karşıya bulunduğu sıkıntılar ve olası bir sınır ötesi operasyonu konularının da ağırlıklı olarak ele alınması bekleniyor. AA