Yasaya göre, kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri, idarenin her türlü eylem, işlem, tutum ve davranışlarını, insan haklarına saygı, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden inceleyecek, araştıracak ve idareye önerilerde bulunacak. Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyelerinden bir Karma Komisyon oluşturulacak. Karma komisyonun başkanı, başkanvekili, sözcü ve katibi, Dilekçe Komisyonunun başkanı, başkanvekili, sözcü ve katibi olacak. Kamu Denetçiliği Kurumu, TBMM Başkanlığına bağlı, kamu tüzel kişiliğine sahip, özel bütçeli ve merkezi Ankara'da bulunacak. Kurum, gerekli gördüğü yerlerde büro açabilecek. Başdenetçilik ve kuruldan meydana gelecek kurumda, bir başdenetçi, en fazla 10 denetçi, genel sekreter, uzman, uzman yardımcıları görev yapacak. Kurum, başdenetçi tarafından yönetilecek. BAŞDENETÇİ VE DENETÇİ SEÇİLEBİLME Başdenetçi, başdenetçi vekili ve denetçilerden oluşacak Kamu Denetçiliği Kurulu, kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelikleri çıkaracak, yıllık raporları ve gerek gördüğü konularda özel rapor hazırlayacak. Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile resen imzaladığı karar ve emirler, yargı faaliyetlerine ilişkin işlemler ile yargı mensuplarının işlem ve eylemleri, TSK'nın salt askeri hizmete ilişkin faaliyetleri, yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler, kurumun görev alanı dışında olacak. Başdenetçi seçilebilmek için 50, denetçi seçilebilmek için 40 yaşını doldurma, 4 yıllık eğitim veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisadi ve idari bilimler, iktisat ve işletme fakültelerinden veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olma şartı aranacak. Genel Kurul, bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde, başdenetçi ve denetçi seçimlerine başlayacak. Başdenetçi veya denetçi, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile seçilecek. Bu çoğunluk sağlanamaz ise ikinci oylamaya geçilecek, üye tam sayısının salt çoğunluğunun oyunu alan aday seçilecek. Bu oylamada çoğunluk sağlanamazsa, en çok oy alan adaylardan, seçilecek aday sayısının iki katı kadar aday ile seçime gidilecek. Üçüncü oylamada, karar yeter sayısı olmak şartıyla en fazla oy alan seçilmiş olacak. Hiçbir organ, makam, kişi, merci, başdenetçiye ve denetçilere, görevleriyle ilgili talimat veremeyecek, genelge gönderemeyecek. Başdenetçi ve denetçiler, 5 yıl süreyle görev yapacak. KURUMA BAŞVURULAR Kuruma, gerçek ve tüzel kişiler başvurabilecek. Yabancıların başvurusu, karşılıklılık esasına bağlı olacak. Başvuru; dilekçe ile yapılacak, belli bir konuyu içermeyen başvurular incelenmeyecek. Kuruma, illerde valilikler, ilçelerde kaymakamlıklar aracılığıylada başvuru yapılabilecek. Kuruma, inceleme ve araştırma konusuyla ilgili istediği bilgi ve belgeler, 30 gün içinde verilecek. İnceleme ve araştırma için, başdenetçi veya denetçiler, bilirkişi görevlendirebilecek. Kurum, inceleme ve araştırmasını, başvuru tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde sonuçlandıracak. Kurul, her takvim yılı sonunda, faaliyet ve önerileri kapsayan raporunu, Karma Komisyona sunacak. Komisyonun, TBMM Başkanlığına gönderdiği rapor, Genel Kurulda görüşülecek. TBMM bütçesine, kurum için ödenek konulacak. Başdenetçi, denetçi, genel sekreter, uzman ve uzman yardımcıları ve diğer personel, siyasi partilere üye olamayacaklar, görevleri süresince, resmi veya özel görev alamayacaklar, ticaretle uğraşamayacaklar. CEZA SORUŞTURMASI TBMM BAŞKANLIĞININ İZNİNE BAĞLI OLACAK Başdenetçi ve denetçilerin görevleri nedeniyle bir suç işledikleri öne sürülmesi halinde, haklarında ceza soruşturması ve kovuşturması yapılabilmesi TBMM Başkanlığının iznine bağlı olacak. Genel sekreter, uzman ve uzman yardımcılarının görevleri nedeniyle bir suç işlediğinin ileri sürülmesi halinde ise ceza soruşturması ve kovuşturması yapılabilmesi, başdenetçinin izniyle gerçekleşecek.Kamu Denetçiliği Kurumu için 1 kamu başdenetçisi, 10 kamu denetçisi, 1 genel sekreter olmak üzere toplam 100 kadro ihdas edilecek. Kanunun, kuruma başvuru ve yapılacak işlemlerle ilgili maddesi 1 Ekim 2006'da, diğer maddeleri ise 1 Temmuz 2007'de yürürlüğe girecek. Kanun hükümleri, mahalli idarelerin eylem ve işlemleri ile tumum ve davranışları hakkında, kanun bütünüyle yürürlüğe girdikten 1 yıl sonra uygulanacak.