Tasarı, gerçek ve tüzel kişilerin idarenin işleyişiyle ilgili şikayetlerini, Türkiye Cumhuriyetinin Anayasa'da belirtilen nitelikleri çerçevesinde idarenin her türlü eylem ve işlemleriyle tutum ve davranışlarını; adalet anlayışı içinde, insan haklarına bağlılık, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve önerilerde bulunmak ve uzlaşmaya davet etmek üzere Kamu Denetçiliği Kurumu oluşturulmasını amaçlıyor. Tasarıya göre, Kamu Denetçiliği Kurumu, kanunda belirtilen görevleri yerine getirmek amacıyla, TBMM Başkanlığına bağlı, kamu tüzel kişiliğine haiz, özel bütçeli ve merkezi Ankara'da bulunan bir kuruluş olacak. Kurumda, bir başdenetçi ve en fazla on denetçiyle genel sekreter, uzman, uzman yardımcısı ve diğer personel görev yapacak. Kurum, gerekli gördüğü yerlerde büro açabilecek. Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleriyle tutum ve davranışlarını; adalet anlayışı içinde, insan haklarına bağlılık, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak, idareye önerilerde bulunmak ve uzlaşmaya davet etmekle görevli olacak. Ancak; Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemlerle, resen imzaladığı kararlar ve emirler; yasama ve yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler, TSK'nın sırf askeri nitelikteki faaliyetleri, Kurumun görev alanı dışında tutulacak. Kurum, başdenetçi tarafından yönetilecek ve temsil edilecek. Kurum bünyesinde oluşturulacak Kamu Denetçiliği Kurulu, Başdenetçi, Başdenetçivekili ve denetçilerden oluşacak. Başdenetçi seçilebilmek için 50, denetçi seçilebilmek için 40 yaşını doldurmuş olmak gerekecek. Bu görevlere başvuru sırasında, herhangi bir siyasi partiye üye olmamak şartı da aranacak. Başdenetçi ve denetçi olabilmek için, 4 yıllık hukuk, siyasal bilgiler, iktisadi ve idari bilimler, iktisat ile işletme fakültelerinden mezun olmak; mesleği ile ilgili kamu kurum veya meslek kuruluşları ile özel sektörde en az 10 yıl çalışmış olmak gerekecek. BAĞIMSIZLIK VE TARAFSIZLIK Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, başdenetçiye ve denetçilere görevleriyle ilgili olarak emir ve talimat veremeyecek, genelge gönderemeyecek, tavsiye ve telkinde bulunamayacak. Başdenetçi ve denetçiler, görevlerini yerine getirirken, tarafsızlık ilkesine uygun davranacak. Başdenetçi ve denetçiler, görevlerine başlarken başdenetçi TBMM Genel Kurulunda; denetçiler ise TBMM Dilekçe ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonlarının oluşturduğu karma komisyonda ant içecek. Başdenetçi ve denetçilerin görev süreleri 4 yıl olacak. Yüksek mahkeme üyeliğinden seçilenlerden görevi sona erenler, herhangi bir işleme gerek olmaksızın ve boş kadro şartı aranmaksızın geldikleri yüksek mahkeme üyeliği görevine geri dönecek; boşalan ilk üye kadrosu da kendilerine tahsis edilecek. GÖREVDEN ALINMA VE GÖREVİN SONA ERMESİ Başdenetçinin veya denetçilerin gerekli nitelikleri taşımadıklarının sonradan anlaşılması veya seçildikten sonra kaybetmeleri halinde, bu durumun karma komisyon tarafından tespit edilmesinden sonra, başdenetçinin görevinin sona ermesine TBMM Genel Kurulu tarafından görüşmesiz olarak; denetçilerin görevinin sona ermesine ise komisyon tarafından karar verilecek. ELEKTRONİK ORTAMDA BAŞVURU YAPILABİLECEK Kuruma, gerçek ve tüzel kişiler başvurabilecek. Başvuru, elektronik ortamda veya diğer iletişim araçlarıyla da yapılabilecek. Yapılan başvurulardan; belli bir konuyu içermeyenler, yargı organlarında görülmekte olan veya yargı organlarınca karara bağlanmış uyuşmazlıklar, sebepleri, konusu ve tarafları aynı olanlarla daha önce sonuçlandırılanlar incelenmeyecek. Ayrıca kuruma başvuruda bulunulabilmesi için, İdari Yargılama Usulü Kanununda öngörülen idari başvuru yolları ile özel kanunlarda yer alan zorunlu idari başvuru yollarının tüketilmesi zorunlu olacak. İdari başvuru yolları tüketilmeden yapılan başvurular ilgili kuruma yönlendirilecek. Kuruma, illerde valilikler, ilçelerde kaymakamlıklar aracılığıyla da başvurulabilecek. Başvurulardan herhangi bir ücret alınmayacak. Dava açma süresi içinde yapılan başvuru, işlemeye başlamış olan dava açma süresini durduracak. İnceleme ve araştırma konusuyla ilgili olarak başdenetçi veya denetçiler bilirkişi görevlendirebilecek, tanık veya ilgili kişileri dinleyebilecek. Kurum, inceleme ve araştırmasını başvuru tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde sonuçlandıracak. DİLEKÇE KOMİSYONU BAŞKANI AKMAN TBMM Dilekçe Komisyonu Başkanı Yahya Akman, tasarının kabul edilmesinden sonra yaptığı açıklamada, Kamu Denetçiliği Kurumunun görevleri arasına önergeyle ''uzlaşmaya davet etmek'' hükmünün konulmasının, ''önce oturun sorunu çözün'' anlamına geldiğini söyledi. Akman, kurumun kurulmasıyla tarafların mahkemeye gitmeden uzlaşı arayacağını belirtti. Akman, Dilekçe ve İnsan Hakları Komisyonundan oluşacak karma komisyonun başkanlığını kendisinin yapacağını, sekreterya görevini de komisyonunun yürüteceğini söyledi. ''Türk Silahlı Kuvvetlerinin sırf askeri nitelikteki faaliyetlerinin Kurumun görev alanı dışında tutulmasını'' eleştiren Akman, genel anlamda bakıldığında tasarının, TBMM Başkanlığına sunulduğundan daha güçlü hale getirildiğini ifade etti.