Eski hükümetin başlattığı reform ve atılım sürecinin tamamlanması, eksiklerin giderilmesi iktidarın öncelikli gündemi. Ekonomiden dış politikaya, güvenlikten sağlığa, sivil anayasadan yargı reformuna kadar atılması gereken adımlar, çiçeği burnunda hükümet için ciddi sınav olacak. 4,5 yıllık iktidarı döneminde ekonomide istikrarı sağlayıp Avrupa Birliği'ne üyelik müzakerelerini başlatan AK Parti'nin yeni dönemdeki en önemli gündemini, seçim beyannamesindeki 'daha fazla refah ve demokrasi' vurgulu vaatleri oluşturacak. Sivil anayasa hazırlanması, kişi başına millî gelirin 10 bin dolara çıkarılması ve Avrupa Birliği ile ilişkilerin yeniden ivme kazanması öncelikli beklentilerden. Ekonomide ise öncelik, işsizliğin çözülmesi ve yatırım ortamının iyileştirilmesi. Bir yandan istihdam paketini hayata geçirerek daha fazla kişiye iş verilmesi hedeflenirken, öbür taraftan yabancı sermaye girişini artırmak için yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik adımlar atılacak. Sosyal Güvenlik Reformu da yeni bir düzenlemeyle yürürlüğe sokulacak. Meslekî eğitimin önünü açacak çözümlerin yanı sıra kapkaç ve hırsızlıkla mücadele hükümetin öncelikleri olacak. Seçim öncesinde sıkça gündeme gelen terörle mücadele ile Kuzey Irak ve sınır ötesi operasyon konularında hükümeti önemli bir sınav bekliyor. Eski kabineye 8 yeni bakan takviye eden Erdoğan, beklendiği gibi tecrübe ile değişimi birleştirdi. Şimdi ekonomi, dış politika ve sosyal alanda beklemeye tahammülü olmayan sorunlarla mücadelede atılacak adımlara sıra geldi. Türkiye'nin tam demokrasiye geçişinin önündeki en büyük engeli, tüm partilerin ittifakla eleştirdikleri 12 Eylül Anayasası oluşturuyor. AK Parti, 22 Temmuz seçimlerinin hemen ardından sivil anayasa için çalışmalara başladı. Kamuoyunun bir süredir tartıştığı yeni anayasayla ilgili hazırlıkların önümüzdeki günlerde somutlaşması bekleniyor. Yine uzun süredir Türkiye gündemini meşgul eden 301'inci madde konusunda yeni düzenleme yapılması, sivil toplumun ve AB'nin en önemli beklentilerinden. Yargının hızlandırılması amacıyla önceki hükümet döneminde başlatılan Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP) büyük ölçüde tamamlandı. Ancak yargıyla ilgili temel sorunlar hâlâ çözülemedi. Yasalarda yapılan değişikliklere rağmen mahkemelerin düşünce ve ifade özgürlüğüyle ilgili yasakçı uygulamaları sürüyor. Siyasi kaygılarla verilen taraflı kararlar tartışmalara yol açıyor. En çok şikayet edilen konuların başında yargının yavaş işlemesi ve davaların uzun sürmesi geliyor. Özellikle hırsızlık, kapkaç ve gasp gibi adi suçlarla mücadelede yargı yetersiz kalıyor. Yapılacak yasal düzenlemelerin kararlara yansıması için hakim ve savcıların eğitimden geçirilmesi gerekiyor. Hukukçular, bunun gerçekleştirilebildiği ölçüde yargının tarafsızlığının sağlanacağını ifade ediyor. AB ile ilişkilere ivme kazandırılacak Yeni hükümeti dış politikada zorlu bir süreç bekliyor. 59. hükümet, AB ile müzakere tarihi alarak 40 yıllık üyelik mücadelesinde en büyük virajı geride bıraktı. 60. hükümetin gündeminde ise son dönemde zayıflayan AB ile ilişkilere ivme kazandırılması var. 7 Kasım'daki ilerleme raporu öncesinde yeni AB reformlarının Meclis'ten geçmesi gerekiyor. Ekonomide önemli başarılara imza atan Ali Babacan'ı yoğun bir tempo bekliyor. 7 Kasım'da yayımlanması beklenen ilerleme raporu öncesinde AB reformlarının hükümetin önceliği olması gerektiği belirtiliyor. Türkiye yeni dönemde Kıbrıs konusunda aktif tutum takınacak, çözüme dönük adımlar atacak. Ermeni diasporasının ısrarla dünya gündeminde tutmaya çalıştığı soykırım iddiaları Türkiye'nin başını ağrıtacağa benziyor. Son olarak ABD'deki Yahudi kuruluşu ADL'nin soykırım iddialarını destekleyen açıklaması, diasporanın tekrar harekete geçeceğinin en ciddi delili. Uzmanlar, Türkiye'nin lobi çalışmalarına tasarı gündeme geldiği günlerde hız vermek yerine sürekli bir stratejinin izlenmesi gerektiğine işaret ediyor. Irak'taki kaos ortamı ise Başbakan Erdoğan'ın ifadesiyle "Türkiye'nin en önemli gündemi." Özellikle Kerkük reformunun ertelenmesi ve Türkmenlerin haklarının korunması, Ankara'nın kırmızı çizgileri. Bekleyen yasalar 23. Dönem'de Meclis'ten çıkarılmayı bekleyen çok sayıda yasa var. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası, IMF ile yürütülen anlaşmaların şartları arasında da yer alıyor. Uzun süredir çalışmaları devam eden Sendikalar Yasa Tasarısı Taslağı ile Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Yasa Tasarısı Taslağı, hükümetin gündemindeki diğer düzenlemeleri oluşturuyor. Ekonomide hedef işsizliğin azaltılması Ekonomide yakalanan yüzde 7'lik büyüme trendinin sürdürülmesi, enflasyon rakamlarının tek hanede kalması yeni dönemin hedefleri arasında. Ekonomi dümenine getirilen Nazım Ekren'in acil çözmesi gereken konu ise işsizlik. 2,5 milyon civarında seyreden işsiz sayısını azaltmak için istihdam üzerindeki vergi yükleri ve sigorta primlerini düşürecek adımların atılması gündemde. 59. hükümet döneminde tamamlanan, ancak erken seçim nedeniyle çıkarılamayan istihdam paketi, yürürlüğe sokulacak. Zorunlu istihdam esnek hale getirilirken SSK primleri kademeli olarak 5 puan düşürülecek. 32 milyar 119 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmesi beklenen cari açığı tetikleyen dış ticaret açığının ise ancak ithalatın yavaşlamasıyla kontrol altına alınabileceğine işaret ediliyor. Uzmanlar, bu yüzden yerli üretimin teşvik edilmesini öneriyor. İhracattaki rekorların sürmesi de buna bağlı. Yatırımın önünde büyük bir engel olarak duran sosyal güvenlik açığı 60. hükümetin zorlanacağı konulardan biri. Bu yılın sonunda 23,8 milyar YTL'lik bütçe transferine sebep olan karadeliğin küçülmesi için yarım kalan Sosyal Güvenlik Reformu, 2008'in başında bütün ayaklarıyla yürürlüğe sokulacak. Bir yıl içinde çözülmesi gereken diğer sorunlar şöyle sıralanııyor: "Teşvik sisteminin sektörel hale getirilmesi, enerji yatırımlarına ağırlık verilmesi, faizlerin düşürülmesi, kayıt dışının engellenmesi, vergi reformu yapılması." Doktor açığı mecburi hizmetle kapatılacak AK Parti'nin seçim kampanyasında meydanlarda kullandığı icraatların başında sağlıktaki reformlar geldi. Yeni dönemde reformun eksik ayakları tamamlanacak. Özellikle hastane sayısı ihtiyaçlara cevap vermiyor. TOKİ ile hastane kurma çalışmalarının hız kazanması bekleniyor. Doktor sayısındaki yetersizlik de tedavi hizmetlerinin Avrupa standartlarına ulaşmasını engelliyor. Bakan Akdağ'ın yeni dönemde ısrarla üzerinde duracağı konu, mecburi hizmet olacak. Sevksiz tedavide birtakım düzenlemeler, basamak sisteminin doğru işlemesi için elzem olarak görülüyor. Çünkü en küçük rahatsızlıkta bile 3. basamak sağlık kuruluşlarından üniversite hastanelerine başvuru yapılması, ağır hastaların mağduriyetine sebep oluyor. Pilot illerde uygulaması olan ancak bir türlü yürütülemeyen aile hekimliği ise Sağlık Bakanlığı'nın üzerinde durması gereken önemli bir sorun. Eğitimde neşter vurulması gereken sorunların başında Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve meslek lisesi öğrencilerine ÖSS'de uygulanan katsayı adaletsizliği geliyor. Can çekişen mesleki eğitim acil yardım beklerken öğrencilerin iş imkanı sunan mesleki eğitime yönlendirilmesi gerekiyor. Yüzde 25 seviyesindeki okulöncesi eğitimdeki okullaşma oranının hızlı bir şekilde yükseltilmesi, ilköğretimde ise kaliteli ve ezbersiz bir eğitim verilmesi öncelikli ihtiyaçlar arasında. 5 yılda neler yapıldı? Milli gelir 2 bin 598 dolardan, 5 bin 477 dolara yükseldi. Enflasyon, tek haneli rakamlara çekildi. Türkiye ekonomisi 5 yıldır aralıksız büyüyor. IMF'ye olan borç 23,5 milyar dolardan 8,7 milyar dolar seviyesine indi. 2,5 milyon kişiye iş verildi. 36 milyar dolardan 100 milyar dolara ihracat artışı. Türk Lirası'ndan 6 sıfır atıldı. 18 milyar dolarlık özelleştirme yapıldı. Bütçe açığı 2006 yılında 3,9 milyar YTL'ye düşürüldü. Bakü-Tiflis-Ceyhan Transit Ham Petrol Boru Hattı faaliyete geçti. 2 bin 36 km'si otoyol, 6 bin 355 km'si devlet ve il yolu olmak üzere toplam 6 bin 616 km bölünmüş yol yapıldı. Bölünmüş yol uzunluğu 12 bin 717 km'ye ulaştı. 542 km. uzunluğundaki Karadeniz Sahilyolu faaliyette. Köylüye 4,5 yılda 19,6 milyar yeni liralık destek verildi. Doğalgaz kullanan il sayısı 9'dan 44'e çıkarıldı. Ankara-İstanbul, Ankara-Konya, İstanbul-Ankara-Sivas, Ankara-Afyonkarahisar-İzmir arasında hızlı tren hatları inşa etme çalışmaları başladı. Tedavi hizmetlerinde SSK'lı, Bağ-Kur'lu, yeşil kartlı, memur ayırımı ortadan kaldırıldı. SSK hastaneleri Sağlık Bakanlığı'na devredildi. 35 milyon SSK'lıya serbest eczanelerden ilaç alma imkanı tanındı. Üniversite hastanelerinin yolu SSK, Bağ-Kur'lu ve yeşil kartlıya açıldı. Özürlüler Yasası'ndan yararlanan 317 bin özürlüye toplam 537,4 milyon YTL ödeme yapıldı. 17 yeni üniversite kuruldu, 15'i yolda. Seçimde neler vadedildi? 18 yaş altındaki bütün çocukların ücretsiz tedavisi yapılacak. Nüfus cüzdanının ve sağlık karnesinin yerine geçecek olan elektronik karta geçilecek. Türkiye'nin ihracatı 2013 yılında 200 milyar dolara, 2023 yılında ise 500 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor. 2008'de turizm sektöründeki KDV, yüzde 18'den yüzde 8'e indirilecek. İlk ve ortaöğretimde ücretsiz kitap dağıtımı sürecek. Vergi ve sosyal güvenlik primlerinin toplanmasında tek bir beyanname uygulamasına geçilecek. Prim alacaklarının toplanmasında sözleşmeli avukatlarla çalışılacak. Büyük kentlerdeki hırsızlık ve kapkaçın önüne geçmek için kurulan güvenlik timleri ve yıldırım ekipler güçlendirilecek. Köy-Des projesiyle içme suyu, yolu ve kanalizasyonu olmayan köy kalmayacak. Yaşlıların evde bakımına devam edilecek. Susuzlukla mücadele konusunda bakanlık nezdinde belediyelere deniz suyunu arıtarak kullanma görevi verilecek. İsa Yazar - Hasan Bozkurt - ZAMAN