ABD başta olmak üzere dünya genelinde borsalarda sert düşüşler kaydedilirken, önemli bir kriz göstergesi olan “korku endeksi” dün 50 seviyesini aşarak 2008 krizinden bu yana kaydedilen en yüksek seviyeye ulaştı. Tam adı Cboe Volatilite Endeksi olan endeks, daha önce 1999’da dot. com krizinde, 2009 kredi krizinde ve 2011’de ABD’deki borç tavanı krizinde en yüksek seviyelerini kaydetmişti.
Ücret artışı tetikledi
ABD’de Dow Jones endeksi yüzde 4.60, S&P 500 endeksi yüzde 4.10 ve Nasdaq endeksi de yüzde 3.78 değer kaybederken, ABD 10 yıllık tahvil faizleri yüzde 2.89’a kadar yükseldi. Dow Jones endeksi pazartesi günü 15 dakika içinde 1600 puan ile tarihinin en büyük düşüşünü kaydederken, dün de yüzde 1.07 düşüşle açıldı.
ABD’de dün Nasdaq endeksi yüzde 1.87, S&P 500 Endeksi de yüzde 1.29 düşüşle güne başladı. S&P önceki gün itibarıyla 26 Ocak’taki zirveden yüzde 7.6 geriledi. Endeksteki 11 sektörden düşüşe enerji sektörü yüzde 10.5 ile öncülük etti. Bunu yüzde 9.4 düşüş ile sağlık hizmetleri ve yüzde 8.8 ile malzemeler izledi. ABD’de ve dünyada hisse senetlerinin aşırı değerli olduğu ve bir düzeltme gelebileceği yönünde uyarılar yapılıyordu. Tetikleyici neden ise 2 Şubat’ta açıklanan ABD istihdam verileri oldu. ABD’de ücretlerin yıllık bazda yüzde 2.9 ile Haziran 2009’dan bu yana “en keskin” artışı kaydetmesiyle enflasyon ve faizde yükseliş beklentilerinin artması borsada ciddi panik yarattı.
Küresel finans krizinden sonra 2009 yılından bu yana ndeğer kazanma eğiliminde olan hisse senetleri geçen yıl yükselişlerine güçlü bilançolar ve Trump yönetiminin vergi indirimiyle güç kattı. S&P 500 endeksi sadece 2017’de yüzde 19 yükseldi.
BİST de geriledi
ABD’deki sert düşüşler, dünya geneline yayıldı. Borsa İstanbul da dün güne yüzde 2’nin üzerinde düşüşle başladı. Gün içinde kısmen toparlanma olsa da gün sonunda kayıp yüzde 1’i aştı. Geçen hafta 120 bini aşarak rekor kıran Borsa İstanbul, 115 bin seviyesine geriledi.
Trilyon dolar buharlaştı
ABD’de borsalarındaki düşüş önce Asya, sonra da Avrupa piyasalarına sıçrarken, dünya genelinde hisse senetleri, son bir haftadaki satışlarla toplamda 4 trilyon dolar değer kaybetti. Stoxx Europe 600 Endeksi dün gün içinde Haziran 2016’dan bu yana en düşük seviyesini gördü ve endeksteki sanayi sektörlerinin her biri en az yüzde 2 düştü. Japonya’da Nikkei 225 Endeksi düzeltme durumuna girerken, 1,000’in üzerinde hisseyi kapsayan MSCI Asya Pasifik Endeksi’ndeki hisselerin çoğu aşağı yönde hareket etti.
Temkinli olmak gerekiyor
Dolar/TL, ABD piyasalarındaki sert satış baskısının küresel riskten kaçışı tetiklemesiyle güne 3.79’un üzerinde sert yükselişle başladı. Bankacılar 2017 Kasım ayı sonundan başlayan dolar/TL’yi 3.98’li seviyelerden 3.72’lere kadar inmesini destekleyen küresel risk iştahının yerini önceki gün riskten kaçışa bırakması sonrası bu trendin ne kadar süreceğinin piyasalardaki en önemli soru olarak görülüyorlar.
DNG Danışmanlık’tan Fatih Keresteci, “Uzunca bir süredir kontrolsüz bir risk iştahı ile gerçek riskleri görmezden gelen yatırımcıların uzun soluklu bir risk diyetine girme ihtimalinin oldukça arttığı bir tablo ile karşı karşıyayız. Küresel mali piyasalara uzunca bir süredir hâkim olan iyimser havanın bitmeye çok yakın olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle de her açıdan temkinli ve tedbirli olmakta yarar var. Piyasalarda risklerin artması ile gelişmekte olan ülke piyasalarında da yeni bir fiyatlama davranışı devreye girebilir” dedi.
