Pandora Belgeleri, Katar Kraliyet Ailesi'nin, İngiltere'nin en pahalı evlerinden ikisini 18,5 milyon sterlinlik (yaklaşık 223 milyon TL) damga vergisinden kaçınmalarına izin veren bir anlaşmayla satın aldıklarını ortaya koydu.
Katar Kraliyet Ailesi, Londra'nın merkezindeki mülkleri, off-shore şirketler (vergi cennetlerindeki şirketler) aracılığıyla 120 milyon sterlinden fazla paraya satın aldı ve mülkleri 17 yatak odalı tek bir malikaneye dönüştürmek için başvuruda bulundu.
Katar Kraliyet Ailesi'nin veya iki mülkün satıcılarının yasa dışı hareket ettiğine dair herhangi bir kanıt yok.
Damga vergisi, İngiltere'de her türlü sözleşmeden doğan ve devlet tarafından alınan bir vergi çeşidi.
Katar hükümeti BBC'nin konuyla ilgili sorularına yanıt vermedi.
Mülklerin arazisi, Kraliçe 2. Elizabeth'in gayrimenkul imparatorluğu olarak tanımlanabilecek, İngiltere Hazinesi tarafından yönetilen Crown Estate şirketine ait. Crown Estate, "ortaya konan sorunlar göz önüne alınarak" konunun araştırıldığını kaydetti.
BBC Arapça Servisi, 14 kaynaktan gelen ve "Pandora Belgeleri" olarak bilinen dosyaları araştırıyor. Araştırmaya dahilmö olan gazetecilerin sayısı 600'den fazla.
2013'te İngiliz basını, dönemin Katar Emiri'nin eşi Şeyha Moza Bint Nasır'ın Londra'da 1 Cornwall Terrace adresindeki mülkü 80 milyon sterline satın aldığını yazdı. İngiliz basınına göre bu mülk, ülkede benzerleri arasında satılanların en pahalısıydı. Yanındaki, 2-3 Cornwall Terrace adreslerindeki mülk de bejnzer şekilde 40 milyon sterline satın alındı.
Cornwall Terrace'taki mülklerin, dünyanın en pahalı sıralı evleri olduğu düşünülüyor. Regents Park'a bakan evler, 1800'lerin başında, parkın da tasarımını yapan ünlü Gürcü mimarlar James ve Decimus Burton ve John Nash tarafından tasarlandı ve inşa edildi.
Satın alımların ardından, Katar Kraliyet Ailesi 2015 yılında iki mülkü birleştirerek 17 yatak odası, 14 oturma odası, sinema salonu, meyve suyu barı ve yüzme havuzu olan tek bir "süper malikane"ye dönüştürmeye çalıştı.
Başvuruları, mülkün bağlı olduğu Westminster Belediyesi tarafından ilçede konut eksikliği nedeniyle reddedildi ancak 2020'de ikinci bir başvurunun kabul edildiği anlaşılıyor.
Fakat yeni sızdırılan belgeler, mülklerin vergi cennetlerinde bulunan paravan şirketler aracılığıyla satın alındığını ve bunu yaparak Katar Kraliyet Ailesi'nin, mülk sahipleri el değiştirdiğinde alınan 18,5 milyon sterlinlik damga vergisinden kaçındığını ortaya koyuyor.
Belgeler, Katar Kraliyet Ailesi'nin, 1 Cornwall Terrace adresindeki mülkü satın almak için ailenin bir üyesi yerine "Golden Satalite" adlı yeni bir off-shore şirketini kaydettirdiğini gösteriyor. Mülk halihazırda bir paravan şirkete aitti. Katar Kraliyet Ailesi bu şirketin hisselerini satın aldı ve böylece mülkü de bir mal varlığı gibi satın almış oldu.
Crown Estate en son 2005 yılında 1 Cornwall Terrace adresindeki mülkün arazisinin kira hakkını 21 milyon sterline sattı. Ev daha sonra bir off-shore şirket aracılığıyla 84 milyon sterline satıldı. Bu, normal bir ev satışından farklı olarak, İngiltere Vergi Dairesi ya da Crown Estate'in satıştan gelir elde etmediği ya da bildirim almadığı anlamına geliyordu.
Benzer şekilde 2-3 Cornwall Terrace adresindeki mülkler, arazisinin kira hakkını elde etmek için oluşturulan bir paravan şirketin satın alınması yoluyla, Katar Kraliyet Ailesi'ne geçti. (İngiltere'de ev satın alınırken üzerinde bulunduğu arazi de ya satın alınıyor ya da kiralanıyor)
Her iki paravan şirketin de sahibi, Katar merkezli ve Emir Tamim el Sani'nin özel ofisine ait olan "Tharb".
Mülkler Katar Kraliyet Ailesi'nden bir kişinin adı kullanılarak satın alınmış olsaydı, damga vergisine tabi olabilirdi. İngiltere'de kanunlara göre mülkler yüzde 40 veraset vergisine tabi.
Bu mülk sahibi paravan şirketler, yaygın olarak vergi kaçakçılığında kullanılıyor.
Damga vergisinin dışında kalan şirket yapılarının bu şekilde kullanılması genellikle tartışmalı bir konu. İngiltere Vergi Dairesi, belirli vergi mükellefleri hakkında yorum yapamayacağını ancak vergiden kaçınmanın "yasanın ruhuna" aykırı olduğunu belirtti.
Eski bir kıdemli dedektif ve uluslararası finans uzmanı olan Jonathan Benton, paravan şirketlerin İngiltere'de yüksek değerli mülkleri satın almak için sıklıkla kullanıldığını söylüyor:
"Emlak vergisinden kaçınılırsa bu adil olmaz. Bu tür bir eylem aynı zamanda off-shore şirketlerin sağladığı gizlilik perdesine de katkıda bulunur ve daha fazla şeffaflık için yapılan küresel baskıyı aşmış olur."
BBC tarafından incelenen Pandora Belgeleri, Katar Kraliyet Ailesi'nin off-shore şirketler aracılığıyla İngiltere'de, tahmini değeri 650 milyon sterlinin (7,8 milyar TL) üzerinde olan çok sayıda başka mülke sahip olduğunu da ortaya koydu ancak bu satın alımlar sırasında vergi ödenip ödenmediği net değil.
İngiltere hükümeti daha önce birçok kez, kara para aklamayı ortadan kaldırmak amacıyla yabancı şirketler aracılığıyla gayrimenkul sahibi olanların isimlerini açıklamayı zorunlu hale getiren bir yasa çıkarma sözü vermişti.
Sızdırılan Pandora Belgeleri'nde yaklaşık 12 milyon dosya ve belge bulunuyor. Bunlar arasında dünya liderleri, siyasetçiler ve milyarderlere dair belgeler de var.
Söz konusu belgeler ABD'nin başkenti Washington DC'de bulunan Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu tarafından edinildi ve dünyanın en büyük küresel araştırmacı gazetecilik çalışmasının gerçekleştirilmesini sağladı.
117 ülkeden 600'den fazla gazeteci belgeler üzerinde çalıştı. İngiltere'deki araştırma, BBC'nin araştırmacı gazetecilik programı Panorama ve Guardian gazetesi tarafından üstlenildi.
Belgelerin sosyal medyadaki yansımalarını görmek için #PandoraPapers ve #PandoraBelgeleri etiketlerine bakabilirsiniz.
