Kendi filosu olmayan Orman Bakanlığı, her yılın ilk çeyreğinde, yaz aylarındaki yangın sezonunda havadan mücadele için uçak ve helikopter kiralama hizmeti almak için ihale düzenliyor.
3 yıl öncesine kadar Orman Bakanlığı’nın doğal tedarikçisi Türk Hava Kurumu’ydu. Ancak her şey 2019 yılında Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin göreve gelmesiyle değişti.
Cumhuriyetin 95 yıllık kurumu THK’nın uçaklarını 3 yıldır kullanmamakta direnen Orman Bakanlığı , 2 yıldır yangın söndürme uçağı tedarikinde de büyük sorun yaşıyor.
2019 yılında orman yangınlarıyla mücadaleyi uçaksız yapmak zorunda kalan Bakanlık, 2020‘de yangınla mücadele için 4 uçaklı bir planlama yaptı ancak 2 uçak bulabildi.
2021‘de ise 5 uçak için ihaleye çıkıp 3 uçak için anlaşma yapabildi. Ancak bu yıl bu 3 uçak da sözleşmede belirlenen 1 Haziran tarihinde gelmedi.
Türkiye’nin en güzel ormanları en az 30 gün yangın uçağı bulunamadığı için savunmasız kaldı.
DÜNYANIN DÖRT BİR YANINDA UÇAK ARAMAYA BAŞLADILAR
Orman Bakanlığı dünyanın dört bir yanında uçak aramaya başladı. Bakanlık alelacele, gizli kapaklı yeni bir ihale daha düzenledi. Sözcü'de yer alan habere göre araştırmaların sonunda uçak bulunamadı ama iki Amerikan yapımı CH-47 Chinook helikopter bulundu. Bu helikopterlere normalin 5 katı fiyat verildiği belirtildi.
İhale 21-b usulüyle özel olarak davet edilen CMC Savunma’ya verildi. THK da kayıtlarda işin ortağı gibi görünse de asıl paranın bu konuda ruhsatı bile olmayan CMC’ye aktarıldığı, THK’nın ise sadece ruhsat karşılığı küçük bir pay aldığı kaydediliyor.
İKİ HELİKOPTERİN GÜNLÜK KİRASI 758 BİN TL
8 Temmuz’da imzalanan sözleşmeye göre Muğla’da konuşlanacak helikoptere 15 Temmuz-31 Ekim tarihleri arasında toplam 163.5 saat için 41 milyon 365 bin TL ödenecek. Buna göre bir helikoptere bir gün için ödenecek miktar tam 379 bin TL olacak.
Aynı şekilde İzmir’de konuşlanacak helikopter için de aynı gün imzalanan sözleşmeye göre 379 bin TL ödenmesi kayıt altına alındı. Bu iki helikopterin günlük kirası ise ortalama 758 bin TL anlamına geliyor.
Uzmanlar burada asıl tedarikçinin CMC Savunma olduğunu paranın tamamının bu şirkete aktarıldığını, THK’nın ise sadece ruhsatını kullandırarak küçük bir pay aldığını vurguluyor.
Fiyatın normalin 5 katı civarında olduğunu vurgulayan uzmanlar, Orman Bakanlığı’nın ihaleyi zamanında yapmaması ve yangın sezonunun ortasında kiralama yapmak zorunda kalmasının da fahiş fiyatta etkili olduğunu kaydetti.
BAKANLIK BUNU GEÇEN YIL DA YAPTI
2019 yılında yapılan ihale de 18 helikopter için 5 aylık 105 milyon lira ödenmişti. Bu her bir helikopter için günlük ortalama 38 bin 126 lira ediyor.
Orman Bakanlığı’nın 13 Şubat 2020’de açtığı ihalede de 25 helikoptere 6 ay için 142 milyon TL ödendi. Açık usülde yapılan bu ihalede helikopter başına ödenen kira 31 bin 381 lira olmuştu.
Su atma kapasiteleri hesaplandığında da 2019 ve 2020 yılındaki bu rakamlar son ihaledekinin en az beşte biri düzeyinde kalıyor.
2020 yılında da planlandığı kadar uçak bulunamayınca ikinci bir helikopter ihalesi açan Bakanlık, 24 Haziran 2020’de imzalanan sözleşmeye göre bir helikoptere 107 gün için 23.1 milyon TL yani günlük 216 bin lira ödemek zorunda kalmıştı.
