Almanya'da yapılan bir araştırma, ailelere tanınan okul seçme serbestliğinin eğitimde seleksiyona neden olduğu olduğunu ortaya koydu. Buna göre serbest okul seçimi, toplumsal tabakalara göre "zengin ve yoksul okulları" oluşmasına yol açıyor. Okul seçme serbestliği ile akademisyen Alman ailelerin belli itibarlı okulları tercih etmesi sonucu çoğu göçmen kökenli yoksul çocuklarının gittiği "getto okullar" oluşuyor.

Yapılan aktüel bir araştırma, Almanya'da velilere tanınan okul seçme serbestliğinin çocukları "zengin ve fakir" diye ayrıştırdığını, zengin ve yoksul getto okulları oluşturduğunu ortaya koydu. Araştırma, ilkokullarda sosyal statü ayrışmasının önceki yıllara göre arttığını da ortaya çıkardı. İlkokul seçimiyle çocuğunun geleceği için en önemli kararlarından birini veren velilerin çoğunlukla itibarı olan okulları tercih ettiği belirlendi. Söz konusu sonuçlar, Bertelsmann Vakfı'nın siparişiyle, Ruhr - Bochum Üniversitesi Bölgesel Disiplinlerarası Araştırmalar Merkezi (Zefir) tarafından Mülheim örneğindeki araştırmayla elde edildi.

UZMANLAR "ÖĞRENCİ TURİZMİ" VE "GETTO OKULLARI" KONUSUNDA UYARMIŞTI

Araştırma, serbest okul seçiminin şehirlerde gelir düzeyi ve statüye göre toplumsal ayrışmaya yol açtığını ortaya koymuş oldu. Ülkenin nüfus bakımından en büyük eyaleti Kuzey Ren Vestfalya'da (KRV) serbest okul seçimi, Jürgen Rüttgers'in başbakanlığındaki CDU-FDP hükümeti döneminde, 2008-2009 eğitim yılında başlamıştı. Dönemin CDU-FDP hükümeti hazırladığı Okul Yasası ile çocukların ikamet ettiği mahalledeki ilkokullara (Schulbezirke) gönderilmesi mecburiyetini kaldırmış, velilerin çocuklarını başka mahallede bile olsa istedikleri okullara göndermelerinin önünü açmıştı.

Bu da bir çok Alman ailenin çocuklarını, göçmen çocukların daha az olduğu sözde daha itibarlı okullara göndermeyi tercih etmelerini beraberinde getirmişti. İlkokul tercihinde mahalle mecburiyetini (Schulbezirke) kaldıran Okul Yasası ayrıca "Kanaat Notu"nu (Kopfnoten) da yürürlüğe koymuştu. Dönemin Başbakanı Rüttgers (CDU) yasa için, "Bugün eyaletimizdeki çocuklarımız için iyi bir gün" demişti. Ancak yasa büyük tartışmalara neden olmuş, eyalet parlamentosunda dinlenen eğitim uzmanları yasa tasarısına yoğun eleştiriler yöneltmişti.

Uzmanlar belli bölgelerdeki okullara, "öğrenci turizmi" ve diğer bölgelerde "getto okulları" oluşması konusunda uyarmış, bunun, eğitimin mantığına aykırı olduğuna dikkat çekmişti. WAZ gazetesi konuyla ilgili haberinde, hatta o dönem KRV Uyum Bakanı, şimdiki CDU Genel Başkan Yardımcısı ve KRV Başkanı Armin Laschet'in sırf göçmen okulları oluşmasından endişe ettiğini hatırlattı.

ARAŞTIRMA, UZMANLARIN ENDİŞELERİNİ RAKAMLARLA DOĞRULADI

Ardından iktidara gelen SPD-Yeşiller Hükümeti ise "zengin okulu - yoksul okulu" ayrışmasını engellemek için, ilkokul seçiminde mahalle mecburiyetini (Schulbezirke) tekrar getirdi. Ancak SPD-Yeşiller koalisyon hükümetinin bu uygulamasının bile öğrencilerde "zengin-fakir" ayrışmasını sadece kısmen geriye çevirebildiği bildiriliyor. Çünkü "Schulbezirke" konusunda düzenlemeler, kuralları belirleme yetkisi belediyelere bırakıldı. Birçok şehirde belediye meclislerinin konuya hiç el atmadıkları, uygulamanın önceki hükümet dönemindeki gibi sürdüğü belirtiliyor.

CDU-FDP Hükümeti'nin velilere daha fazla özgürlük vereceği, ayrıca okullara kalite getireceğini düşündüğü uyğulamayı eleştiren Ruhr - Bochum Üniversitesi Bölgesel Disiplinlerarası Araştırmalar Merkezi (Zefir) araştırmacılardan Thomas Groos, "Bu bir safsata, yanılsamaydı. Okullar, ticari kuruluşları canlandıran bir rekabet anlayışıyla işlemez" dedi. Mülheim şehri özelindeki araştırma yaklaşık 4 bin öğrencinin 2008-09 ile 2011/12 yılları arasındaki okul bilgileri incelenerek gerçekleştirildi.

Araştırma bir çok uzmanın endişelerini rakamlarla doğruladı, okul seçme serbestliğinin belli toplumsal tabakalardan çocukların okullarda kendi aralarında kalmalarına yol açtığını gösterdi. Uygulamanın, birçok okulun da öğrencisiz kalmasına neden olduğu belirlendi. CİHAN