CHP, OHAL uygulaması süresince hak ihlâllerini araştıran “Darbe Girişimi”nin İnsan Haklarına Yansıması Raporu”nu yayımladı. Raporda, Hükümet tarafından hazırlanan Araştırma Komisyonu raporunu darbe girişimi sonrasında yaşanan hak ihlâllerini net yansıtmadığı vurgulandı. Yaşanan hak ihlâllerinin bir an önce gidirilmesi gerektiği söylenen raporda, “15 Temmuz gecesi ve ertesi günlerde alınması zorunlu olan ivedi tedbirler, kalıcı hale dönüştürülmemeli” denildi. Raporda ayrıca KHK ile ihraçların anayasının 121, 129 ve 130’ncu maddelerine aykırı olduğu da belirtildi. Aynı raporda “Gözaltında kayıplar, işkence ve kötü muamele iddiaları tarafsız ve bağımsız şekilde soruşturulmalı, sonuçlar kamuoyu ile paylaşılmalıdır” deniliyor.
Demokrasi rafa kaldırılıyor
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, “Darbe Girişiminin İnsan Haklarına Yansıması Raporu” hazırladı. Darbe girişiminin üzerinden 1 yıl, 17 gün geçtiğine dikkat çeken Tanrıkulu, ilân edilen OHAL yetkileri kullanılırken sistematik bir dizi hak ihlâlinde bulunulduğunu savundu. OHAL kullanılarak demokrasinin rafa kaldırıldığını, hukuk devletinin yok sayıldığını, tüm anayasal hak ve özgürlüklerin ihlal edildiğini söyleyen Tanrıkulu KHK ile ihraçlarda ihlâl edilen hakları 12 madde halinde sıraladı.
Tanrıkulu’nun tesbit ettiği bazı ihlâller şöyle:
1- KHK ile liste usulü ihraç, anayasanın 121, 129 ve 130. maddelerine aykırılık taşımaktadır. Nitekim OHAL’in gerekli kıldığı konularda KHK çıkarılabilmektedir. Savunma hakkı tanınmadan kamu görevlilerine disiplin cezası verilmesi mümkün olmayıp, bu gibi yaptırımların yargı denetimi dışında tutulması mümkün değildir.
2- Anayasanın 125. maddesi uyarınca idarenin her türlü eylem ve işlemleri yargı denetimine tabidir. KHK ile tesis edilen kamu görevinden çıkarma işlemleri için açılan dâvâlarda incelenmeksizin ret kararları verilmesi hukuka aykırılık teşkil etmektedir.
3- Hak arama özgürlüğü, savunma hakkı, masumiyet karinesi, adil yargılanma hakkı etkili başvuru yolu ihlâl edilmiştir. Anayasa 36. ve 40. madde ile AİHS 6. ve 13. madde ihlâl edilmiştir.
4- Ayrımcılık yasağı, anayasa 10. maddesindeki kanun önünde eşitlik hakkı, AİHS’in 14. maddesindeki ayrımcılığa uğramama hakkı, İLO’nun 111 sayılı iş ve meslekte ayrım görmeme hakkı bağlamında ihlâl edilmiştir.
5- Din ve vicdan özgürlüğü hakkı anayasanın 24. maddesi ile AİHS’in 9. maddesi bağlamında ihlâl edilmiştir.
6- Düşünce ve kanaat özgürlüğü hakkı ve ifade özgürlüğü anayasanın 25. maddesi ile AİHS’in 10. maddesi bağlamında ihlâl edilmiştir. Binlerce kamu görevlisinin sosyal paylaşımlarındaki eleştiriler dolayısıyla ihraç edildiği iddia edilmiştir.
7- Örgütlenme özgürlüğü anayasanın 51 ve 53. maddeleri ile AİHS’in 11. maddesi, İLO’nun 158 sayılı sözleşmesi bağlamında ihlâl edilmiştir. Binlerce kamu görevlisinin sendikal haklarını kullandıkları ve bu temelde muhalefet ettikleri için ihraç edildiği ileri sürülmüştür.
