“BANKADAKİ paramı nereden buldun diye Maliye sorar mı?” Varlık barışı gündeme gelince şimdi daha da çok işitiyoruz bu soruyu... Varlık barışından bağımsız olarak verelim öncelikle sorunun cevabını: ‘Nereden buldun’ diye bilinen yasa 2003’den beri yok. (4783 Sayılı Yasa ile kaldırıldı.) Yani varlık barışı yasası olmasaydı da vergilendirme açısından ‘nereden buldun’ diye sorulamıyor. Peki, varlık barışından yararlanıp yurtiçi veya yurtdışındaki varlıklarını beyan edenler için durum ne? Yalnızca varlık beyanı yaptı diye “hiç bir şekilde vergi incelemesi, araştırma, inceleme, soruşturma veya kovuşturma yapılamayacak” ve “Vergi cezası ve idari para cezaları kesilemeyecek.” (6736 Sayılı Yasa, Madde: 7) Yasa metninde “başkaca bir neden ile gerekli olması hâli saklı kalmak üzere” söz konusu inceleme ve soruşturmaların yapılmayacağı, cezaların kesilemeyeceği de öncelikle belirtilmekte.

Yurtdışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını, 31/12/2016 tarihine kadar Türkiye’ye getiren gerçek ve tüzel kişiler, bu varlıkları serbestçe tasarruf edebilecekler. Getirilen varlıklar üzerinden–önceki varlık barışından farklı olarak- herhangi bir vergi de ödenmeyecek. Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, yurtdışından getirdikleri ve kanuni defterlerine kaydettikleri varlıkları (için pasifte özel bir fon hesabı açabilecekler) sermayeye ekleyebileceği gibi ortaklara da dağıtılabilecek. Ayrıca söz konusu varlıklara ilişkin tutarların, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından ortaklara dağıtılması hâlinde kâr dağıtımına bağlı stopaj yapılmayacak, gerçek kişi ortaklar ile kurumlar vergisi mükellefi olan ortaklar tarafından elde edilen bu tutarlar da vergilendirilmeyecek.

Yurtiçinde; yurtdışından farklı olarak, ‘taşınmazlar’ için de barıştan yararlanmak mümkün. Gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri sahip oldukları, Türkiye’de bulunan ancak defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlarını, 31/12/2016 tarihine kadar, dönem kazancının tespitinde dikkate almaksızın kanuni defterlere kaydedebilecekler. Yurtdışı varlıklar gibi yurtiçi varlıklar da sermayeye eklenebilecek, ortaklara da dağıtılabilecek. Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından ortaklara dağıtılması hâlinde kâr dağıtımına bağlı stopaj olmayacak.

YASA teklifinin ilk halinde “yurtdışında sahip olunan gemi ve yatların Türkiye’ye vergisiz getirilmesi de” vardı. Yürürlüğe giren son halinde ise “gemi ve yatlar” varlık barışı kapsamından çıkarıldı. 

* Başkasına adına varlık getirme imkanı vardı, çıkarıldı: İlk başta “Gerçek ve tüzel kişiler, varlıkları, diğer kişiler nam ve hesabına bildirim veya beyanda” bulunabileceği öngörülmüştü. Resmi Gazete’de yayımlanan son halinde ise “diğer kişiler nam ve hesabına bildirim ve beyan” imkanı tanınmadı. 

* Yurtdışı alacaklar ve yurtdışı taşınmazlar çıkarıldı: Yurtdışında bulunan alacaklar ve gayrimenkuller ilk başta varlık barışı kapsamında iken yayımlanan son halinde yurtdışında bulunan ‘alacaklar ve gayrimenkuller’ kapsamdan çıkarıldı.

* Yasal güvence daraltıldı: Varlık barışı ilk başta “Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun, Gümrük Kanunu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, Türk Ceza Kanunu’nun 282.nci maddesi” kapsamında da soruşturma yapılamayacağına ilişkin güvencelere sahipken, yürürlüğe giren yasada ise bu güvenceler daraltıldı. Yasa metninde yer alan güvence “Hiçbir şekilde vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı ile herhangi bir araştırma, inceleme, soruşturma veya kovuşturma yapılamaz, vergi cezası ve idari para cezaları kesilemez” şeklinde yasalaştı.