Merkez Seçim Komisyonu'na göre, saat 18.00 itibariyle seçime katılım oranı yüzde 70,3 olarak gerçekleşti. Komisyon, sonuçların 26 Şubat'ta açıklanmasının beklendiğini bildirdi.

Adayların çoğu resmi olarak kayıtlı dört partiye mensup. Belaya Rus, Komünist Parti, Liberal Demokrat Parti ile Emek ve Adalet Partisi.

Bu partilerin hepsi, yaklaşık 30 yıldır Belarus'u demir yumrukla yöneten Aleksander Lukaşenko'nun politikalarını destekliyor.

Geçen yıl yaklaşık bir düzine başka partinin seçim kaydı reddedildi.

Lukaşanko'dan yeni adaylık açıklaması

Lukaşenko Pazar günü yaptığı açıklamada gelecek yıl yeniden cumhurbaşkanlığına aday olacağını duyurdu.

Devlet medyasına göre, Belarus'un başkentinde oyunu kullanırken gazetecilere konuşan Lukaşenko, "Durum ne kadar zorlaşırsa, toplumumuzu ne kadar rahatsız ederlerse, sizi, kendimi ve toplumu ne kadar zorlarlarsa, bu seçimlerde o kadar erken aday olacağım" dedi.

Lukaşenko, Batı'yı oylamayı hükümetini zayıflatmak ve 9,5 milyonluk ülkeyi "istikrarsızlaştırmak" için kullanmaya çalışmakla suçluyor.

Salı günü Belaruslu üst düzey güvenlik yetkilileriyle yaptığı toplantıda konuşan Lukaşenko, kanıt sunmaksızın Batılı ülkelerin ülkede bir darbe yapmayı ya da iktidarı zorla ele geçirmeyi planladığını iddia etmişti.

Polise Belarus genelinde silahlı devriyeleri arttırma talimatı veren Lukaşenko, "bunun kanun ve nizamı sağlamanın en önemli unsuru olduğunu" söylemişti.

Pazar günkü seçim, Belarus'ta Lukaşenko'ya altıncı dönemini kazandıran ve benzeri görülmemiş bir kitlesel gösteri dalgasını tetikleyen çekişmeli 2020 seçimlerinden bu yana yapılan ilk oylama.

Protestolar ülkeyi aylarca kasıp kavurmuş ve yüz binlerce kişiyi sokaklara dökmüştü.

35 binden fazla kişi tutuklanmış; binlerce kişi gözaltında şiddet görmüştü.

Yüzlerce bağımsız medya kuruluşu ve sivil toplum örgütü kapatılmış ve yasadışı ilan edilmişti.

Lukaşenko protestoları bastırmak için ana müttefiki Rusya'nın sübvansiyonlarına ve siyasi desteğine bel bağlamıştı.

Şubat 2022'de de Moskova'nın Ukrayna'ya asker göndermek için Belarus topraklarını kullanmasına izin verdi.

Muhalefetten çağrı

Seçim, muhalefete yönelik amansız bir baskının ortasında gerçekleşiyor. Aralarında muhalefet partilerinin liderleri ve 2022 yılında Nobel Barış Ödülü'nü kazanan ünlü insan hakları savunucusu Ales Bialiatski'nin de bulunduğu 1400'den fazla siyasi tutuklu halen hapiste.

Muhalefet, Salı günü başlayan erken oylamanın, sandıkların beş gün boyunca korumasız kalması nedeniyle oyların manipüle edilmesi için uygun bir zemin sunduğunu söylüyor.

Lukaşenko'ya 2020 başkanlık seçimlerinde meydan okuduktan sonra komşu Litvanya'da sürgünde bulunan Belaruslu muhalefet lideri Svetlana Tikhanovskaya, seçmenleri seçimleri boykot etmeye çağırdı.

Tikhanovskaya, video mesajında, "Oy pusulasında gerçek değişiklikler sunacak hiç kimse yok çünkü rejim sadece kendisine uygun kuklaların yer almasına izin verdi. Bu anlamsız saçmalığı boykot etmeye, seçimsiz bu seçimi görmezden gelmeye çağırıyoruz" dedi.

Seçim yetkilileri Pazar günü yaptıkları açıklamada seçmenlerin yüzde 40'ından fazlasının Salı'dan Cumartesi'ye kadar süren erken oylama sırasında oy kullandığını söyledi.

Viasna İnsan Hakları Merkezi, öğrencilerin, askerlerin, öğretmenlerin ve diğer devlet memurlarının erken oylamaya katılmaya zorlandığını söyledi.

Viasna temsilcisi Pavel Sapelka "Yetkililer istedikleri sonucu elde etmek için TV propagandasından, seçmenleri erken oy kullanmaya zorlamaya kadar her türlü yola başvuruyor. Oylama sırasında gözaltılar, tutuklamalar ve aramalar oluyor" dedi.

Seçim merkezlerindeki oy kabinlerinden perdeler de ilk kez kaldırıldı ve seçmenlerin oy pusulalarının fotoğraflarını çekmeleri yasaklandı.

2020 seçimleri sırasında aktivistler, yetkililerin oylamayı Lukaşenko'nun lehine manipüle etmesini önlemek amacıyla seçmenleri oy pusulalarını fotoğraflamaya çağırmıştı.

Belarus, üyesi olduğu AGİT'in gözlemcilerini reddetti

Belarus ilk kez Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'ndan (AGİT)gözlemcileri seçimi izlemek üzere davet etmeyi de reddetti.

Belarus AGİT üyesi ve örgüt yıllardır Belarus seçimlerindeki tek uluslararası gözlemci konumunda

1995 yılından bu yana Belarus'ta yapılan hiçbir seçim AGİT tarafından özgür ve adil olarak kabul edilmedi.

AGİT, kurumun gözlemcilerine izin verilmemesi kararının ülkeyi "uluslararası bir organ tarafından yapılacak kapsamlı bir değerlendirmeden" mahrum bıraktığını söyledi.

Gözlemciler, yetkililerin oylamanın demokratik olduğunu iddia etmeye bile çalışmadığına dikkat çekti.

ABD'den kınama

ABD Dışişleri Bakanlığı da "düzmece" olarak nitelendirdiği parlamento ve yerel seçimleri kınadığını açıkladı.

Bakanlık sözcüsü Matthew Miller Pazar günü yaptığı açıklamada "Oylama, hiçbir seçim sürecinin demokratik olarak adlandırılamayacağı bir korku ortamında yapıldı" dedi.

Seçimlerim ardından Belarus, üst düzey yetkililer, yerel yasa koyucular, sendika üyeleri ve hükümet yanlısı aktivistleri içerecek 1200 sandalyeli Tüm Belarus Halk Meclisi adında yeni bir devlet organı oluşturmaya hazırlanıyor.

Meclis, anayasa değişikliklerini değerlendirme ve seçim görevlileri ile yargıçları atama dahil geniş yetkilere sahip olacak.