Rusya'nın desteklediği Beşar Esed rejimine bağlı kuvvetler, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) konvoyunu bombalamış, saldırıda 36 asker şehit olurken, 50'ye yakın asker yaralanmıştı. 

Saldırının akabinde Moskova'ya giden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vlademir Putin ile yeni bir 5 Mart'ta mutabakat imzaladı. 

Moskova Mutabakatı ile bölgede ateşkes ilan edildi ve Türkiye destekli silahlı muhaliflerin kontrolünde bulunan M4 karayolunun güneyi ve kuzeyinde 6’şar kilometrelik bir alanda güvenli koridor tesis edilmesi kararlaştırıldı. 

Ayrıca bölgenin stratejik ilçesi Serakib’in 2 kilometre batısı ile Ayn al Havar’a kadar olan bölgede Türkiye ve Rusya’nın müşterek devriye faaliyeti de yürütecek.

Suriyeli muhaliflerin çatı yapılanması olan Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu’nun (SMDK) eski başkanı Halid Hoca, İdlib’de TSK mensuplarının şehit edilmesinin ardından başlatılan askeri harekâtın iki gün sürdüğünü ve muhaliflerin bu sayede Serakib’i geri aldığını söyledi. 

Hoca, harekâtın 3'üncü gününde silahlı hava araçları (SİHA) akınlarının yavaşladığına dikkati çekerek, “Ardından rejim güçleri Rusya desteğiyle Serakib’i geri aldı. İlçeye hava savunma sistemi yerleştirildi ve Rusya Askeri Polisinin bölgede konuşlanacağı açıklandı.” dedi.

 

Hoca, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin arasında yapılan görüşme henüz gerçekleşmeden Rusya’nın Cebel Zaviye ve M4 otoyolu hattını bombaladığını kaydetti. 

Independent Türkçe'ye mülakat veren Hoca, “Tüm bunlar Rusya’nın Astana görüşmeleriyle başlattığı taktiğin devamı. Vurup, bölgeyi boşaltıp bunu masada pekiştiriyor. Son yapılan görüşme 14 Astana raundunun 15'incisi gibiydi. ‘Soçi Mutabakatı Putin lehine güncellendi’ diyebiliriz” ifadelerini kullandı.

Rusya’nın zorlu bir mücadelenin ardından çıkabileceği M4 otoyoluna bu mutabakatla ulaşabildiğine dikkati çeken Hoca şunları söyledi: "Ortak devriye, bölgedeki muhaliflerin burayı boşaltmak zorunda olduklarını anlamına geliyor. Ateşkes anlaşması iki tarafın rahat nefes alacağı bir süreci işaret ediyorsa burada rahat nefes alacak olan Putin’dir." 

"Serakib gibi bölgelerden çıkan sivillerin geri dönüşünden bahsediliyor ama siviller oralarda rejim varken geri dönmez." diyen Hoca, "Serakib’i de geri almak artık çok zor. Mutabakattaki ‘terörist örgütler’ vurgusu Putin’in saldırılara devam edeceğinin işareti. 4 milyon nüfusu Türkiye sınırına yakın bölgelere sürene kadar saldırılarına devam edecek." diye konuştu.

Yeni mutabakatla oluşan statükonun yeni sınırlar olarak belirlendiğini kaydeden Ortadoğu Araştırmalar Merkezi (ORSAM) Levant Çalışmaları Koordinatörü Oytun Orhan ise, “Tarafların birbirleri aleyhine herhangi bir ilerleme sağlamayacak. Dolayısıyla yeni sınırların son mutabakatla belirlenen alanlar olarak kabul edilmesi gerekiyor.” şeklinde konuştu.

Mutabakatın Suriye rejiminin son askeri harekatla kontrol altına aldığı bölgeleri teyit altına aldığını kaydeden Orhan, “Diğer taraftan rejim ve Rusya’nın da İdlib’i askeri yollarla muhaliflerden tamamen temizleme ve sivilleri de Türkiye’ye süpürme konusundaki yaklaşımı engellenmiş durumda. Özellikle M4 otoyolunun kuzeyi ve M5 yolunun batısında kalan alanlarda bir güvenli bölge ortaya çıkıyor. Tabu bu güvenli bölge anlaşmanın pratikte uygulanmasıyla bağlantılı olacaktır.” dedi.

Mutabakatla sahada TSK'nın varlığının teyit altına alındığını belirten Orhan, bunun Türkiye için en büyük kazanımlardan biri olduğunun olduğunun altını çizdi. Orhan'a göre son anlaşma bu yönüyle geçmişteki ateşkeslerden farklı. 

Mutabakatta herhangi bir ateşkes ihlali durumunda TSK’ya rejim güçlerine karşılık verme hakkının belirtildiğini kaydeden Orhan, “(TSK) ateşkes ihlalinin önlenmesi konusunda doğrudan zorlaşıcı tedbirler alacak. Bu da ateşkesin uygulanma ihtimalini arttırıyor." ifadelerini kullandı. 

Orhan'a göre genel resme bakıldığında iki taraf da bazı tavizler verdi ve ortak noktada mutabakata vardı.

Orhan, Türkiye’nin şimdiye kadar Soçi Mutabakatı’nın korunmasını istediğini belirten ve İdlib’de Suriye rejiminin askeri hatlarının arkasında kalan gözlem noktalarının yerlerinin değiştirilmesine bu sebepye karşı çıktığını söyledi.

Orhan, “Ancak şimdi yeni anlaşmayla birlikte yeni sınırlar belirlendi. Dolayısıyla gözlem noktalarının yeni sınırlara taşınması söz konusu olabilir ama varılan mutabakatta gözlem noktalarının yerleri konusunda bir ifade bulunmuyor. O konu şu anda belirsiz gibi görünüyor.” dedi.