Mortgage artık hayal mi oldu? Yetkililerin "1 Haziran'da başlar" diye umut verdiği sistem, yasa bir türlü çıkmayıp faizler de tırmanınca başka bahara kaldı.... Kira öder gibi ev sahibi olmayı öngören "mortgage" sistemini bekleyen vatandaşlar hayal kırıklığına uğradı. Mortgage yasa tasarısı Meclis gündeminde 354'üncü sırada beklerken, piyasalardaki ani dalgalanma son umutları da kırdı Faiz bir yıl geriye gitti Konut kredisinde faiz oranı dün yüzde 1.30'la son bir yılın en üst düzeyine çıktı. Faiz yüzde 1'in altında kalıcı hale gelmedikçe mortgage mümkün görülmüyor. Dün Euro 2 YTL'yi gördü, dolar da 1.57'ye çıktı. Faizde 1 yıl geriye gittik mortgage hayal oldu! Konut kredisi faizleri 1.30 seviyesine çıkarak 1 yıl öncesine döndü. Bu yükseliş, orta ve alt gelir gruplarının 'kira öder gibi ev sahibi olma', yani mortgage umutlarını suya düşürdü. Konut kredisi faizlerindeki yükseliş konuta olan talebi yavaşlatırken, mortgage yasa tasarısının akıbetini de belirsizliğe sürükledi. 9 Mayıs'tan bu yana diken üstünde olan piyasalardaki dalgalanmalar sonucunda konut kredisi faizleri 1.30 seviyelerine çıkınca, mortgage yasa tasarısının 'doğmadan öldüğü' yorumları ağırlık kazandı. Uzmanlar, mortgage sisteminin temelinde düşük faiz varsayımının olduğuna dikkat çekerek, "Bu rakamlarla mortgage mümkün değil" diye konuşuyor. Ev almak isteyenlerin hevesini ve cesaretini kıran faiz oranları, inşaat sektörünün duraklama sürecine sokuyor. Bu dönemin devam edip etmeyeceği tartışıladursun, bu ortamda hükümetin mortgage yasa tasarısını yürürlüğe sokup sokmayacağı da belirsizliğini koruyor. GÜNDEMİN SONUNDA Mortgage yasa tasarısı, 362 yasa tasarısı ve teklifinin bulunduğu gündemin 353'üncü sırasında yer alıyor. Hükümetin tasarıyı haziran ayının son haftasında tatile girmesi planlanan Meclis'teki öncelikli yasaları arasına alıp almayacağısorusu ise cevapsız. Gelişmeleri yakında izleyen uzmanlar ise tasarının geleceği konusunda karamsar. Öyle ki, yaklaşık 10 gün kadar önce haziran sonunda mortgage yasa tasarısının yasalaşmasını beklediğini ve sistemin 2006'nın 2'nci yarısında uygulanmaya başlanabileceğini söyleyen Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Doğan Cansızlar bile tasarının riske girdiğini belirtti. SPK Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Selim Akçaharman, faizlerin yükselmesinin gayrimenkul piyasasında domino etkisi yapacağını söylerken, "Bu faiz oranlarıyla mortgage yasa tasarısı rafa kalkar" diye konuştu. Bütün bankaların faiz oranlarını 1.30'lara çıkardığına dikkat çeken Akçaharman, "Genel Kurul'a gelmesi gereken tasarıdan ses seda çıkmıyor. Mortgage sisteminin gelmesi için yıllık faiz oranının yüzde 5-6 olması gerek. Yani, tasarının geleceği oldukça karanlık gözüküyor" dedi. Kim ne demişti? 'Mortgage'ı bekleyin' DEVLET Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, 7 Kasım 2005'te faizlerin hâlâ yüksek olduğunu söyleyerek, "Yüzde 1 faiz bile yüksek. Mortgage'ı bekleyin" demişti. 'Haziranda yasa çıkar' SERMAYE Piyasası Kurulu Başkanı Doğan Cansızlar, 22 Mayıs 2006'da, yani yaklaşık 10 gün önce yasanın haziran sonunda yürürlüğe girmesini ve yıl sonuna doğru sistemin uygulanmaya başlamasını beklediklerini söylemişti. 'Vadeler 20 yıla çıkacak' MALİYE Bakanı Kemal Unakıtan, 22 Mart 2004'te enflasyonun düşmesiyle birlikte mortgage sisteminin geleceğini dile getirerek, "Artık Türkiye'de herkesi 10-20 yıl gibi vadelerle konut sahibi yapacağı" demişti. Dalgalanmayla faizler tırmandı KONUT kredilerinde faiz oranları 1 yıl sonra yeniden aylık yüzde 1.30'a yükseldi. Bankaların artan kaynak maliyetlerinin tüketicilere yansımaya başlamasıyla birlikte, Haziran 2005'te yüzde 1.30'u gören ve izleyen aylarda yüzde 1'in altına kadar inen konut kredisi faizleri yeniden yüzde 1.30'lu seviyelere döndü. 9 Mayıs'tan bu yana piyasalar diken üstende hareket ederken, global faiz oranlarının yükselişi de bu tedirginliği artırıyor. Bu da Türkiye'ye kredi açanların iştahını kapattı, faiz oranlarını yükseltti. Dalgalanın durulmadığı gözlenince 1.30'a çıkarıldı. Sabah