Yap işlet devret modeliyle yapılan Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Osmangazi Köprüsü, Avrasya Tüneli ve Kuzey Marmara Otoyolu ile diğer bazı ücretli otoyollar için devletin ödediği araç geçiş garantisi sık sık eleştirilere neden oluyor.
2019'DA 7.8 MİLYAR TL GARANTİ ÖDEMESİ
Karar Gazetesi'nde yer alana habere göre Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nden öngörülen araç geçmediği için işletmeci IC İçtaş İnşaat-Astaldi konsorsiyumu ICA'ya devlet 2 milyar 50 milyon TL ödemişti. Aynı yıl Karayolları Genel Müdürlüğü, YİD modeliyle inşa edilen köprü ve otoyol projelerine, garanti ödeme tutarı olarak 7.8 milyar TL ödenek ayırmıştı. Osmangazi Köprüsü’nde ilk 3 yılda öngörülen araç geçiş sayısının yarısı tutturulmuştu. 2019 Eylül rakamlarına göre, her bir vatandaşın cebinden 23.26 TL araç geçiş bedeli olarak çıkmıştı. Osmangazi Köprüsü ve Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu’na, 2019 yılı için araç geçiş garantisi kapsamında 2.5 milyar TL’yi aşkın bir ödeme yapıldı.
Devletin araç geçiş garantisi verdiği YİD modeli, projelerin daha pahalıya mal olması nedeniyle tartışılıyor. Uzun vadede devletin ve dolayısıyla vatandaşın katlandığı maliyet sık sık rakamlarla gündeme getiriliyor.
Örneğin, bu mega projelere ödenen garanti bedelleri hesaplandığında saniyede 6.4, dakikada 384 dolar, iki günde ise 1 milyon 105 bin 920 dolarlık devletin kasanından çıkıyor. Bir kişi hiç köprüden geçmese ya da otoyolu kullanmasa bile faturaya ortak olmuş oluyor.
VATANDAŞ EVDE KALDI GARANTİ PARASI KATLANDI
Koronavirüs nedeniyle araç trafiğinin yüzde 50'lere düşmesi, YİD modeli ile yapılan köprü ve otoyollar için devletin kasasından daha çok para çıkması anlamına geliyor. Zaten araç garantisinin altında geçişlerin olduğu projelere 2020'de ödenecek bedele dolardaki artış da yansıyacak. Bir anlamda sokağa çıkma yasağı nedeniyle köprüleri ve otoyolları kullanmayan vatandaşların cebinden daha fazla para çıkmış olacak. Sokağı çıkma yasağını ihlal edenler 3 bin 200 TL öderken, evde kalanlar da köprü ve otoyollara daha fazla dolar ödeyecek.
