Merkez Bankasının Altın ve Döviz rezervleri neden eriyor?

SON dönemde çok sevdiğim bir söz var: “Sorumluluklarımızdan kaçınabiliriz, ama kaçınmanın sonuçlarından kaçamayız.”

Bu sözü ilk defa Merkez Bankası’nın eski başkanlarından Durmuş Yılmaz’ın bir konuşmasındaki atıftan duymuştum. Sözün sahibi de, 1930’lu yıllardan eski bir merkez bankacı: Josiah Stamp idi.

Dün Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek şirketlerin önemli bir döviz açığının olduğunu söyleyerek, buna dair sınırlamalar üzerinde çalıştıklarını, mevcut sorunun döviz açık pozisyonun yönetilmesi olduğunu ve özel sektöre nasıl yardımcı olunacağı konusunu çalıştıklarını anlatmış.

2013 ortasından beri göstere göstere gelen ‘kolay para’ döneminin biteceği ‘anonsu’ yapılırken, bunun ilk etkisi olan kur artışını “Geziciler yaptı” diyerek hedef şaşırtılmaya çalışılmıştı. Şimdi, Şimşek gibi çoktan farkında olup da, sonuçlarından kaçınmaya çalışan siyasetçilerin işi zor. Çok uzak değil, 23 Eylül günü Moody’s notumuzu yatırım sınıfından spekülatif sınıfa indirdiğinde; bu daha sıcak bir ‘alarm ziliydi’ ama buna siyasi düzeyde tepki “vız gelir, tırıs gider” biçiminde idi. Ne yazık ki şimdi sonuçlarından kaçınamıyoruz.

O da, döviz kuru artışı oldu; ki bunun da ardında, ülkeye gelen sermaye ile ülkenin ihtiyacı olan döviz miktarı arasındaki farkın açılması var. Nitekim en basit hali ile döviz arz-talep dengesizliği döviz rezervi erimesine yol açtı. OHAL uygulamaları ve mülkiyet haklarına dair kaygılar bunu alttan alta körükledi.

Ankara siyaseti hala bunu ‘ülkeye komplo’, ‘ekonomiye darbe girişimi’ diye anlatarak yönetim hatasını perdelemeye çalışsa da; gerçek bu. 23 Eylül gününden beri Merkez Bankası’nın altın rezervleri 4.2 milyar dolar, döviz rezervleri de 7.6 milyar dolar olmak üzere toplamda 11.9 milyar dolar azaldı. Şimdilik yüzde 10’luk bir azalışa karşılık gelen bu düşüş 11 Kasım’dan bu yana 6 haftadı