Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Haziran ayında tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskıların önceki 4 aya kıyasla bir miktar hafiflediğine işaret etti. Kurum, bu dönemde kırmızı et; fındık, yer fıstığı, badem içi gibi kuruyemişlerin fiyatlarında yüksek artışların devam ettiğini dile getirdi.

Haziran ayına ilişkin fiyat gelişmeleri değerlendirmesinde bulunan TCMB yönetimi, belirtilen ayda tüketici fiyatlarının yüzde 0,51 oranında azaldığı ve yıllık tüketici enflasyonunun yüzde 7,20'ye düştüğünü bildirdi. Haziran gelişmelerine göre; gıda fiyatlarındaki düzeltmenin sürmesiyle bu grupta yıllık enflasyondaki düşüş belirginleşti. Petrol fiyatlarındaki gelişmelerin etkisiyle enerji grubunda yıllık enflasyon düştü. Bu dönemde döviz kuru etkilerine bağlı olarak temel mal grubu enflasyonu sınırlı bir oranda yükselirken hizmet enflasyonu yüksek seviyesini korudu. Bu doğrultuda çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yatay bir seyir izledi.

TÜKETİCİ FİYATLARI YÜZDE 0,51 ORANINDA AZALDI

Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 0,51 oranında azalmış ve yıllık enflasyon 0,89 puan düşerek yüzde 7,20 oldu. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranları yataya yakın seyretmiş ve sırasıyla yüzde 7,82 ve yüzde 7,51 olarak gerçekleşti. Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, Haziran ayında gıda grubunun katkısı 0,84 puan, enerji grubunun katkısı 0,08 puan azalırken diğer grupların katkılarında bir değişiklik gözlendi. Mevcut durumda, yıllık tüketici enflasyonuna en belirgin katkı 2,60 puan ile hizmet grubundan geldi. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimleri incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinde bir önceki aydaki yüksek seviyelerin korunduğu görüldü. Hizmet enflasyonu ana eğilimi geçen ayın ardından bu dönemde de yataya yakın seyrederek yüksek seviyesini korurken temel mal enflasyonu ana eğilimi sınırlı bir artış kaydetti.

Haziran ayında hizmet fiyatları yüzde 0,88 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 8,85 seviyesinde sabit kaldı. Bu dönemde, yıllık enflasyon kira ve ulaştırma hizmetlerinde gerilerken diğer hizmetler ve lokanta otel gruplarında yükseliş kaydetti. Gıda fiyatlarında son iki aydır gözlenen düzeltmeye rağmen kırmızı ette devam eden yukarı yönlü seyre bağlı olarak
lokanta otel grubunda yüksek oranlı fiyat artışları Haziran ayında da sürmüş ve grup yıllık enflasyonu yüzde 13,62'ye yükseldi. Diğer hizmetler grubundaki fiyat artışında ise paket tur fiyatlarındaki yüksek aylık artış (yüzde 19,17) belirleyici oldu.

TEMEL MAL GRUBU YILLIK ENFLASYON 0,09 PUAN ARTTI

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Haziran ayında 0,09 puanlık artışla yüzde 5,97'ye yükseldi. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı tüketim mallarında baz etkisiyle yükselirken diğer ana gruplarda geriledi. Dayanıklı tüketim mallarında, Nisan-Mayıs döneminde grup geneline yayılan yüksek fiyat artışlarının ardından, Haziran ayında ılımlı bir görünüm kaydedildi. Bu dönemde otomobil fiyatlarında sınırlı bir artış gözlenirken mobilya ve elektrikli alet fiyatları geriledi. Türk lirasındaki birikimli değer kaybının yansımaları bu dönemde dayanıklı mallarda yavaşlarken giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda hissedilmeye devam etti.

ENERJİ FİYATLARI 0,17 PUAN AZALDI

Enerji fiyatları Haziran ayında yüzde 0,17 oranında azaldı. Bu gelişmede, tüpgaz ve akaryakıt fiyatlarındaki sırası ile yüzde 1,48 ve 0,75 oranlarındaki gerilemeler belirleyici olurken şebeke suyu fiyatları sınırlı oranda yükseldi. Sonuç olarak, yıllık enerji enflasyonu bu ılımlı seyir ile birlikte yüzde 2,78 oranına geriledi. Haziran ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 3,54 puan azalarak yüzde 9,28'e geriledi. Bu düşüşte, işlenmemiş gıda grubu fiyatları temel belirleyici olurken işlenmiş gıda yıllık enflasyonundaki yavaşlama eğilimi sürdü. Mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatlarında Mayıs ayında taze meyve-sebze kaynaklı olarak kaydedilen düşüş, ürün arzındaki artışla birlikte Haziran ayında belirginleşerek sürdü.

KIRMIZI ET FİYATLARINDAKİ YÜKSEK ARTIŞ SÜRDÜ

Diğer taraftan, bu dönemde kırmızı et fiyatlarındaki yüksek artış eğilimi devam etti. Bunun yanında, fındık, yer fıstığı, badem içi gibi kuruyemiş fiyatlarındaki yüksek artışlar hız kesmeden sürdü. İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışlarının son aylarda yavaşladığı izlendi. Haziran ayında alt gruplar bazında ekmek, işlenmiş kırmızı et ve sıvı yağ (özellikle zeytinyağı) kalemleri dışında fiyatlar nispeten ılımlı bir seyir kaydedildi. İşlenmiş gıda fiyatlarının önümüzdeki dönemdeki görünümü açısından buğday fiyatlarının seyri büyük önem arz etmekte, yurt içi buğday fiyatlarındaki gelişmeler yakından izlendi. Bu dönemde gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 10,32'ye, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu ise sınırlı bir düşüşle yüzde 5,82'ye geriledi.

YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYATLARI ARTTI

Yurt içi üretici fiyatları Haziran ayında yüzde 0,25 oranında arttı, yıllık enflasyon yüzde 6,73'e yükseldi. Türk lirasında gözlenen değer kaybına bağlı olarak imalat sanayi grubunda fiyat artışı gözlenirken uluslararası emtia fiyatlarındaki olumlu seyir bu etkiyi sınırladı. Yıllık enflasyon imalat sanayi fiyatlarında yüzde 7,39'a, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,69'a yükseldi.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Haziran ayında ara ve sermaye mallarında fiyat artışları yavaşlayarak sürerken dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarında fiyatlar yatay seyretti. Ara malı imalatı fiyatları yüzde 0,68 artarken bu durumda plastik imalatı fiyatları belirleyici oldu. Sermaye malı imalatındaki yüzde 0,63'lük aylık fiyat artışında ise özel amaçlı makine imalatı fiyatları ön plana çıktı. Dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki yatay seyirde gıda ve giyim eşyası imalatındaki ılımlı seyir etkili oldu. Dayanıklı tüketim malları imalatında ise tüketiciye yönelik elektronik ürünlerde geçen ayki yüksek artışın ardından bu dönemde düşüş gözlendi. Sonuç olarak Haziran ayında tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskıların önceki dört aya kıyasla bir miktar hafiflediği gözlendi.

CİHAN