Medeniyetler çatışması ancak Hizmet'le aşılabilir

1990 yılı Eylül ayında, ABD’nin dünya çapında üne sahip birkaç üniversitesinden biri olan Princeton Üniversitesi’nde Yakın Doğu Araştırmaları Bölümü Profesörü olan Oryantalist Bernard Lewis, Amerikan Atlantic Montly dergisinde, “Müslüman Öfkesinin Kökleri” başlığını taşıyan yazısıyla “medeniyetler çatışması” tezini ortaya atıyordu. Lewis, yazısında şu fikirlerini öne sürüyordu: “Müslümanlar; bizim Yahudi-Hristiyan mirasımıza, seküler değerlerimize ve bunların dünya ölçeğinde yayılmasına tarihi nitelikte bir reaksiyon göstermeye devam etmektedir.”

Bernard Lewis’e göre, Batılı değerleri temsil eden Amerika, İslam dünyasında Vietnam ya da Küba benzeri bir olay yaşamamıştı, ama Batı’nın gözünde İslam giderek “terörist üreten bir çatışma dini” haline geliyordu. Böyle bir dinin ürettiği Müslüman tipi ise kavgacı ve intihar komandosu olmaya elverişli kişilerdi.

Daha sonra, ABD’li siyaset bilimci Samuel Huntington’ın Foreign Affairs dergisinde yayımlanan “Bir Medeniyetler Çatışması mı?” (A Clash of Civilizations?) adlı makalesiyle de kaçınılmaz gibi görülen Doğu ve Batı kültürlerinin çatışması tezi daha popüler bir hal aldı.

Samuel Huntington'un "Medeniyetler Çatışması" tezinin temelinde din vardı. "Medeniyetler çatışması" derken esasen dinlerin çatışmasından bahsediyordu.

Zaman geçtikçe konjonktürün gereğine göre oryantalist incelemeler ona biçim verenlerin elinde siyasî bir hüviyete büründü. Bilim verileri olmanın çok ötesinde bir ideolojinin malzemeleri hâline geldi. Bu tetkikler neticesinde oryantalizm, alan araştırmasının dışına çıktı ve incelediği toplumu yönlendiren bir kimlik kazandı. Oryantalist düşünce kabaca başlangıçta fundamentalist din adamlarıyla ve tarihçilerle; ardından dil bilimcileri, sosyologlar, asker ve sivil siyasetçilerle; sonra da yazarlar ile sanat ve medya dalları