Peygamber Efendimiz (sas) "Mallarınızı zekatla koruyun, hastalarınızı sadaka ile tedavi edin, belalara karşı duâlarla hazırlıklı olun." buyurmaktadır. Zekatın kimlere ve nerelere verilebileceğini, hangi malların zekata dahil olduğunu ve zekatla ilgili merak edilen sorulara verilen cevaplar. Zekâtımı nasıl hesaplamalıyım? Ev ve araba günlük hayatta kullandığınız giyim eşyaları gibi mallara zekât düşmez. Para, hisse senedi, döviz, çek, senet gibi değerlerinizi hesaplar ve varsa bundan borçlarınızı düşer, kalan paranın kırkta birini zekât olarak verirsiniz. Paranız sürekli artan bir miktar ise zekâtı ödeyeceğiniz günkü miktar ne ise o miktar üzerinden zekât verirsiniz. Alacakların zekâtını aldığınız zaman da ödeyebilirsiniz. Eşimin borcu var; benim de altınlarım. Bize zekât düşer mi? Zekât konusunda İslam, ferdi olarak değerlendirmektedir. Yani malı olan kadının kocasının borcu varsa kadının zekât vermesine engel olmaz. Bu bakımdan eğer bu borç kocanıza aitse sizin zekât vermenize mani değildir. Altınlarınızın zekâtını vermeniz gerekir. Borç size aitse altınlardan borç miktarını düşerek geri kalanın kırkta birini zekât olarak verirsiniz. Kişi kendi karısına zekât veremez. Çünkü örf ve âdet bakımından karı koca menfaatte ortak sayılırlar. İmam Ebu Hanife'ye göre kadın da kocasına zekât veremez. Zekât, mal olarak verilir mi? Zekât, mal olarak da verilebilir. Zekât ile sadaka arasında ne gibi fark vardır? Zekât farz, sadaka ise fıtır sadakası hariç nafiledir. Fıtır sadakası vaciptir. Zekât senede bir verilir ve verilme oranı bellidir. Sadaka ise her zaman ve kişinin belirlediği miktarda verilebilir. Sadakanın gizli verilmesi, zekâtın ise açıktan verilmesi efdaldir. Çek ve senetlere zekât düşer mi? Çek ve senetlere de zekât düşer. Kredi kartı ile zekât verilir mi? Kredi kartıyla zekâtı vermenin bir sakıncası yoktur. Gelecekte olabilecek borçlar zekâttan düşürülür mü? Zekât verilirken mevcut durumdaki borçlar zekâttan düşülür. Ama gelecekte olabilecek borçlar zekâttan düşülmez. Camiye zekât verilebilir mi? Camiye zekât verilmez. Haram maldan zekât-fıtır sadakası verilir mi? Haram yolla kazanılan malın zekâtı verilmez. Bu malın, varsa sahibine verilmesi, bilinmiyorsa fakirlere dağıtılması gerekir. Bir kişinin kumar gelirinin dışında başka bir geliri varsa, helalse bunu ayrı olarak hesaplayıp bu miktar üzerine zekât düşüyorsa zekâtını ve fıtır sadakasını verebilir. Anne, baba, kardeş ve akrabalara zekât verilebilir mi? Bir kimse anne, baba, dede, nine ve bunlardan yukarısına çocuk ve torunlarına zekât veremez. Fakir olan kardeşlerine zekât verebilir. Fitre de zekât gibidir. Zekâtın verildiği yerlere verilir. Ev almak için biriktirilen altınlara zekât düşer mi? Bu altınlara zekât düşer. Kırkta birini zekât olarak ödemeniz gerekir. Altın olarak vermeniz şart değildir. Zekâtın farz olması için paranın bir yıl beklemiş olması gerekir mi? Hangi paranızın üstünden bir yıl geçmişse onun zekâtını vermekle mükellefsiniz. Her ay ele geçen maaş, ücret ve serbest meslek kazançlarının üzerinden hemen zekât vermek gerekiyor mu, yoksa üzerinden bir yıl geçmeli mi? Din İşleri Yüksek Kurulu, maaş ve benzeri standart gelirlerin, diğer gelirlere katılarak nisap miktarının üzerinden bir yıl geçtikten sonra zekât verilmesi gerektiği görüşündedir. Zekâtı burs olarak vermek caiz midir? Zekât, muhtaç öğrencilere burs olarak verilebilir. Bu bursu verirken zekâtınız olduğunu söylemeniz gerekmez. Sizin bilmeniz yeterlidir. İlimle uğraşan kimselere zekâtımızı vermek, başkalarına vermekten daha önemlidir. Alacağını zekâta saymak caiz midir? Zekât vermekle sorumlu olan kimse, borçlusu bulunan bir muhtaca "bana olan borcunu vereceksen sana zekât veririm" diyerek şartla zekât verirse caiz olmaz. Ancak borçluya, "Sendeki alacağımı zekâta saydım, kendini borçlu hissetme, artık rahat ol! Borcun silinmiştir..." demek, zekâtı vermiş olmak için yeterli bir ifade olarak kabul edilir. Hayır kuruluşlarına zekât verilebilir mi? Bu kuruluşlar zekâtı gerekli olan yerlere ulaştırıyorsa zekât verilebilir. Kiraya verilen ya da yapılıp satılan eve zekât düşer mi? İnşa edilerek kiraya verilen veya oturulan binaların kıymeti üzerinden zekât yoktur, getirdikleri kiralara zekât düşer. Satış için inşa edilen bina ve apartman daireleri, ticaret malı kısmına girdiklerinden, bunların da kıymetleri üzerinden zekâtları verilir. Zekâtı, çalışan personele maaş olarak dağıtabilir miyiz? Maaş, işin karşılığı olarak verilir. Zekât ise iş karşılığı olarak verilmez. Ancak işçilerden zekâta müstahak olanlar varsa maaşlarının üzerine zekât olarak verilecek miktar konulup verilebilir. Arabaya zekât düşer mi? İnsanın zaruri ihtiyaçları arasında ev, ev eşyası, giyeceği, yiyecek ve içeceği yanında binek vasıtası da sayılmaktadır. Ancak ev ve eşyada olduğu gibi arabada da lükse kaçma, vasat bir araba ile giderebileceği ihtiyacını bunların üç-beş katı fiyat vererek lüks arabalarla giderme işine gelince, burada zekâtın devreye gireceğini söylemek mümkündür. Vergi, zekât yerine geçer mi? Devletin, mükelleflerden aldığı şey zekât olarak kabul edilmez. Ayrıca devlet, zekât adıyla değil, vergi olarak almakta ve aldığı vergiyi de zekâtın verilmesi gereken ve Kur'ân-ı Kerîm'de belirtilen sekiz sınıfa vermemektedir. Devlete verilen vergiyi zekât olarak kabul etmek yanlıştır. Kira gelirinin ne kadarı zekât verilmeli? Kira gelirlerinin zekâtı yıllık gelirine göre hesaplanır. Nisap miktarından fazla geliri olan bir kimse bu gelirinin kırkta birini zekât olarak verir. İsterse bunu aylık olarak da verebilir. Uzun vadeli borçlar zekâttan düşürülür mü? Uzun vadeli borçlar da zekâttan düşülebilir. Bununla beraber eğer kişinin maddi durumu iyi ise fakirlerin menfaatine binaen uzun vadeli borçları düşürmemesi tavsiye edilir. Ev almak için biriktirilen paraya zekât düşer mi? Ev için biriktirilen paranın üzerinden bir yıl geçmişse ve nisab miktarını aşıyorsa zekât düşer. Hisse senetlerine zekât düşer mi? Bir kimsenin sahip olduğu hisse senedi nisaba malikse zekâtını verecektir. Fabrikadaki makinelere zekât düşer mi? Fabrikadaki demirbaşlara zekât düşmez. Bu bakımdan üretim için kullandığınız makinelerin zekâtını vermeniz gerekmez. Ancak ticaretini yaptığınız mallara zekât düşer. ZAMAN