Röntgen çekildi: Bankalar, yandaşlar, döviz açığı olanlar zorda

TÜİK, Merkez Bankası, Hazine ve çeşitli bakanlık verileri kullanılarak yapılan analizde, yüksek enflasyon eşliğinde tırmanan döviz kurlarının Türkiye’yi, ABD ile yaşanan gerilimlerin de etkisiyle, hızla kriz konjonktürüne soktuğu belirtildi. Yeni uygulamaya başlanan Cumhurbaşkanlığı sisteminin iç ve dış ekonomik aktörlere güven vermediğini, dış sermaye girişi bir yana çıkışına neden olduğunu ve bu siyasi kostümle, mevcut ekonomik yapının didiştiğine dikkat çekildi. Analizde şu noktalara dikkat çekiliyor:

*24 Haziran seçimlerinden çıkan sonuç ve tek adam rejiminin iç ve dış ekonomik aktörlere güven vermemesine ek olarak ABD ile yaşanan gerilim, kırılgan göstergeleri iyice kötüleştirdi. Türk Lirasına olan güvenin hızla erimesi, buna karşılık Merkez Bankası’nın Saray’ın etkisi ile pasif kalması ve yükselen belirsizlikler, oldukça tahripkar kur artışlarına yol açtı. Özellikle Ağustos ayındaki büyük kayıplarla doların fiyatı yılbaşından 10 Ağustos’a yüzde 70, 1 ay öncesine göre yüzde 37, son haftada yüzde 27, Kara Cuma öncesi güne göre de yüzde 12 arttı.

*Dövizdeki artışı kısmen dengelemek için artırılmış ama yetersiz de kalsa TL faiz oranları, reel sektörü mengeneye sıkıştırdı ve reel sektör, büyük bilanço sarsıntıları yaşadı. Döviz açığı olan firmaların kur zararları firma dengelerini alt üst ederken, bankalar kredi dönüşlerinde büyük sorunlar yaşıyorlar. Bu durum, daha da içinden çıkılmaz bir hale doğru hızla yol alırken kanamanın nasıl durdurulacağı bilinmiyor.

*217 milyar dolarlık borç, döviz borçlusu şirketlerin bilançolarını bozuyor ve borç geri ödemelerini artırıyor. Sadece Şubat-10 Ağustos döneminde dolar kurunun 3.70’den 6.45 TL’ye çıkması ile, net döviz açığı olan firmaların kur yükü ya da zararı 600 mi