Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde birinci ay geride kalırken, Batı ülkelerinin yaptırım uygulamaya başladığı ve geçen hafta içinde toplam değeri 1 milyar dolardan fazla olan gemileri Eclipse ve Solaris'i Türkiye karasularına getiren Chelsea'nin sahibi Roman Abramoviç'in iki ülke arasında yoğun bir diplomasi trafiğine dahil olduğu ortaya çıkmıştı.
İngiliz The Times gazetesi, Rusya ile Ukrayna arasındaki barış görüşmelerine dahil olduğu belirtilen Abramoviç’in geçtiğimiz hafta İstanbul Atatürk Havalimanı’ndan özel bir Hawker 800XP jeti ile Rusya’ya gittiğini ve takip edilmemek için Mineralnye Vody yakınlarında bir yerde uçuş takip cihazını kapattığını yazdı.
Abramoviç, geçen haftalarda özel jetiyle Tel-Aviv'den İstanbul'a uğramış, birkaç saat sonra ise Moskova'ya gitmişti.
‘SÖYLE ONLARA, ONLARI MAHVEDECEĞİM’
O akşam aynı uçağın Moskova’daki Vnukovo havaalanından hareket ederek İstanbul’a döndüğü belirtilirken, Abramoviç’in bu süreçte gizli bir şekilde Moskova’da Putin ile bir araya geldiği öne sürüldü. İngiliz The Times gazetesi, Abramoviç’in Putin’e Ukrayna lideri Zelenskiy tarafından kendisine verilen ve Ukrayna’nın bir ay süren savaşı sona erdirmek için kabul etmeyi düşüneceği şartların ana hatlarını içeren bir not verdiği belirtildi. Ancak gazete Putin’in yanıtının net olduğunu yazdı: ‘Söyle onlara, onları mahvedeceğim’
Abramoviç, İstanbul’a döndüğünde, Putin ile görüşmeyi tartışma üzere Kırım Tatarı ve Ukrayna parlamento üyesi Rüstem Umerov ile bir araya geldi. The Times gazetesi, hem Türkçe hem de Rusça konuşan eski bir iş adamı olan Umerov’un müzakerelerde Kiev’in temsilcisi olduğunu da vurguladı. Buna göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sözcüsü İbrahim Kalın’ın koordinatörlüğünde İstanbul’daki beş yıldızlı otellerde bir dizi görüşme yapıldı.
ÖNERİ İBRAHİM KALIN’DAN GELDİ
İngiliz The Times gazetesi, Putin’in Zelenskiy’nin notuna verdiği yanıta rağmen, görüşmelerde ilerlemeye kaydedildiğini yazarken, bu durumun Türkiye için büyük bir diplomatik zafer umudu sunduğunu vurguladı.
Ukraynalı ve Rus temsilciler arasındaki yüz yüze görüşmeler bu hafta orada devam edeceği bildirildi. Geçtiğimiz hafta İbrahim Kalın, Ukrayna’nın NATO’ya katılmayacağının garantisi, silahsızlanma ve Rus dilinin koruma statüsü de dahil olmak üzere kilit konularda “anlaşmaya yakın” olduğunu söylemişti. İki ülke arasındaki en büyük anlaşmazlığın ise Kırım ve Donbas bölgelerinin kaderi olduğu belirtiliyor.
Türk hükümetinin en etkili ve deneyimli dış politika isimlerinden biri olan 50 yaşındaki Kalın’ın Kırım ve Donbas’ın, İngiltere’nin Hong Kong üzerindeki kontrolüne benzer şekilde, Moskova’nın uzun vadeli bir kiralama kapsamında tutulması yönünde bir öneri sunduğu belirtildi. Ukrayna, 2014’teki olaylardan önce Karadeniz’deki Sivastopol deniz üssünü Rusya’ya kiralamıştı.
‘PUTİN’İN KİŞİSEL ÖFKESİ YÜZÜNDEN…’
Putin’in Kalın’ın teklifini değerlendirdiği ancak Ukrayna ve Rusya’nın askeri başarısızlıklarına duyduğu öfkenin yanı sıra Zelenskiy’e duyduğu kişisel öfkenin kararlarında etkili olabileceği konuşuluyor.
Abramoviç’in Umerov ile birlikte Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile görüşmek için Kiev’e gittiği belirtilirken, seyahat için Varşova üzerinden gitmeyi tercih ettiği öne sürüldü. Ayrıca, Abramoviç’in tüm özel jetleri AB yaptırımlarından etkilendiği için Türk şirketine ait bir uçakla seyahat ettiği de aktarıldı.
Daha önce de Financial Times'a konuşan Zelenskiy'nin müzakere ekibinde yer alan David Arakhamia, Abramoviç'in Belarus'un Gomel kentinde düzenlenen ilk tur barış görüşmelerinde olduğunu aktardı. Arakhamia, “Abramoviç'in barış görüşmelerinde aktif olarak yer aldığını doğrulayabilirim. Milyarder iş insanı, uluslararası Yahudi topluluğu adına görüşmelere katıldı” demişti.
20’DEN FAZLA OLİGARK TÜRK VATANDAŞLIĞI ALDI
Abramoviç ve Umerov arasındaki arka oda müzakereleri, Türkiye’nin düzenlediği bir başka zirveye paralel olarak gerçekleştiği aktarıldı. Resmi olarak o sırada Rusya ve Ukrayna dışişleri bakanları Sergey Lavrov ile Dmytro Kuleba arasında 10 Mart’ta Antalya’da Türk dışişleri bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun nezaretinde çok konuşulan bir toplantıda bir araya gelmişti. Ancak toplantılarda henüz bir ilerleme kaydedilmedi.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası Batı’nın yaptırım uyguladığı isimlerin çoğunun Türkiye’de işlerini yapmaya devam ettiği ve özel jetlerini, yatlarını ve servetlerini buraya taşımaya başladıkları iddia edilmişti. İngiliz The Times gazetesi, 20’den fazla Rus oligarkın şu anda Türkiye’de olduğunu ve mülk alımları sayesinde Türk vatandaşlığı aldıklarını öne sürdü.
