ANKARA (CİHAN)- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın geçici süre ile hizmet veren Çocuk Destek Merkezleri yönetmeliği yürürlüğe girdi. 80 kişilik kapasiteyi geçemeyecek merkezlerin yaşam üniteleri; çocukların korunma altına alınma nedenleri, cinsiyet ve yaş durumlarına uygun olarak düzenlenecek. Merkezin hizmet binası en fazla 40 kişilik kapasite ile hizmete açılacak. Gebe çocuk ve çocuk anneler için açılan merkezler bebekler ile birlikte 20 kişilik kapasiteyi geçemeyecek. Güvenlik riski bulunan ve hizmeti reddeden çocukların merkez dışındaki aktivitelere katılımının refakatli olmasına öncelik verilecek.

Suça sürüklenmesi, suç mağduru olması veya sokakta sosyal tehlikelerle karşı karşıya kalması sebebiyle haklarında bakım tedbiri veya korunma kararı verilen çocuklardan psikososyal desteğe ihtiyaç duyduğu tespit edilenlere, Bakanlığa bağlı olarak geçici süre ile hizmet veren Çocuk Destek Merkezlerinin çalışma usul ve esasları ile hizmet standartlarını belirlemek amacıyla hazırlanan yönetmeliğe göre; çocuk hakkında yapılacak işlemlerde, çocuğun görüşlerinin de göz önünde bulundurulacak.

Merkezde çocukların manevi değerleri kazanmalarını sağlamak amacıyla, tercihen lisans veya ön lisans mezunu kişiler din görevlisi olarak görevlendirilecek. Din görevlisinin görev ve yetkileri ise şöyle: "Kuruluşta kalan çocuklara manevi değerlerin kazandırılması amacıyla bir plan dâhilinde çalışmalar yapmak ve eğitim vermek, merkez müdürünce verilen mesleği ile ilgili diğer görevleri yerine getirmek. Din görevlisi görevlerini, sosyal servisteki meslek elemanları ile işbirliği ve ekip çalışması içinde yürütür."

EN KISA ZAMANDA AİLESİNE DÖNDÜRÜLMEYE ÇALIŞILACAK

Mahkemece verilen aksi yönde bir karar bulunmadıkça, çocuğun aile ile bağlarının sürdürülmesi ve güçlendirilmesi ile en kısa zamanda ailesine döndürülmesine azami çaba gösterilecek.
Çocukların mağduriyet, suça sürüklenme ve sokakta yaşama durumları dikkate alınarak yaş ve cinsiyetine göre ayrı ayrı ihtisaslaştırılacak olan merkezlere ihtisas alanları dışında çocuk kabulü yapılmayacak.
Merkezlere 11-18 yaş grubu çocukların kabulünün sağlanması, 0-10 yaş grubu çocukların ise aile odaklı hizmetlerden yararlandırılması veya uygun diğer sosyal hizmet kuruluşlarında kalmaları sağlanacak.
Suç mağduru çocuklara hizmet veren merkezler, öncelikle 11-18 yaş grubu cinsel istismar mağduru çocuklar alanında ihtisaslaştırılacak.
Merkezden fiilen yararlanan en fazla on çocuğa bir danışman görevlendirilecek, psikososyal destek programlarının çocukların bireysel özellikleri ve aile durumları dikkate alınarak yapılacak, uygulanacak ve ailelerinin bu psikososyal destek sürecine katılımları sağlanacak.
Psikososyal destek süreci sona eren çocukların öncelikle ailelerine teslim edilecek, bunun mümkün olmaması halinde uygun sosyal hizmet modellerinden yararlandırılacak.
Çocuğun merkezde kalış süresinin çocuğa uygulanacak psikososyal destek programının süresi ile sınırlı olacak.
Merkezde kalan çocukların eğitim ve öğretimlerini sürdürmelerinin sağlanacak.
Çocukların ilgilerine göre, uğraş yapabilecekleri, mesleki beceri kazanabilecekleri ve yeteneklerini geliştirebilecekleri eğitim merkezlerine yönlendirilmeleri veya merkezde bu faaliyetleri gerçekleştirebilecekleri bölümler oluşturulacak.
Merkezin hizmetleri yürütülürken yükseköğretim kurumları, sivil toplum kuruluşları ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği yapılacak.
Bakım tedbir kararı ile birlikte diğer tedbirlere de hükmedilmesi halinde, tedbirlerin uygulanması amacıyla ilgili kurumlarla işbirliği yapılacak, tedbirlerin uygulanmasına yönelik olarak mahkemeye belirlenen süreler içinde bilgi verilecek.

ÇOCUKLARIN TANINMASINA NEDEN OLACAK HİÇBİR BİLGİYE YER VERİLMEYECEK

Merkez veya çocuklar hakkında yapılacak araştırma ve çalışmalarda, çocukların tanınmasına neden olacak hiçbir bilgiye yer verilmeyecek.
Merkeze yerleştirilen çocukların, sosyal çevreleri ile toplumdan gelebilecek olumsuz etkilere karşı korunması amacıyla merkezin adresinin gizli tutulacak; iletişim bilgilerinin elektronik ortam da dahil olmak üzere paylaşılmaması ve merkeze tabela asılmayacak.
Çocuk Destek Merkezlerinde, Türk örf, adet, inanç, millî değerleri ile Atatürk ilkeleri doğrultusunda dinî ve millî bayramlar kutlanacak; toplumsal normların öğretilecek, geleneklerin yaşatılması ve kuşaktan kuşağa aktarılması sağlanacak.
Merkezin hizmete açılışı; ilin göç ve nüfus yoğunluğu, sağlık ve eğitim kuruluşu yönünden yeterliliği, vaka sayısı, ulaşım imkânları ve benzeri nedenler ile hizmet binasının özelliklerini tanıtan belgelerin yer aldığı raporla birlikte il müdürlüğünce Bakanlığa teklif edilerek yapılan değerlendirme sonucu, teklifin uygun görülmesi halinde merkez hizmete açılacak.

GEBE ÇOCUK VE ÇOCUK ANNELER İÇİN AÇILAN MERKEZLER…

80 kişilik kapasiteyi geçemeyecek merkezlerin yaşam üniteleri; çocukların korunma altına alınma nedenleri, cinsiyet ve yaş durumlarına uygun olarak düzenlenecek. Merkezin hizmet binası en fazla 40 kişilik kapasite ile hizmete açılacak. Gebe çocuk ve çocuk anneler için açılan merkezler bebekler ile birlikte 20 kişilik kapasiteyi geçemeyecek.
Merkezin fiziki ortamı ve çocukların yaşam alanları, merkezde verilen hizmetin özelliği ve çocukların gelişimsel ihtiyaçları dikkate alınarak çocukların sportif, sosyal, kültürel ve sanatsal etkinlikleri gerçekleştirebilecekleri şekilde düzenlenecek.
Gebe çocuklar ile çocuk anneler bebeği ile birlikte, gebe çocuklar ve çocuk annelere yönelik hizmet veren merkezlerde kalacak. Çocuk anne ve bebeğinin aynı veya farklı odalarda kalmasına ilişkin karar, her bir çocuk annenin bireysel durumu gözetilerek ve görüşü alınarak, danışmanı tarafından verilecek.
Gebe çocuklar için mahkemeden sağlık tedbiri kararı verilmesi talep edilecek. Çocuklar merkeze kabul edildikten sonra gerekli güvenlik ve sağlık önlemleri alınacak. Gebe çocuklar merkezlerde doğumdan sonra bir yıla kadar kalabilecek. Çocuk anne ve bebek arasında ilişkinin devamına karar verilmesi durumunda bu süre ihtiyaç doğrultusunda uzatılabilecek. Doğan bebek nüfusa kayıt ettirilerek bebek hakkında da bakım tedbir kararı alınacak. Çocuk annenin ve bebeğin sağlık kontrolleri ve takibi yapılacak. Çocuk anne ve bebekle ilgili gerekli mesleki çalışma yapılarak uygun hizmet modeli belirlenecek.
Merkezde koordinasyon ve değerlendirme komisyonu, sosyal servis, ödül ve disiplin komisyonu, çocuk komisyonu ve mevzuat gereği mali işlerin gerekli kıldığı diğer komisyonlar bulunacak.
Merkezde kapasite ve gereksinimler ve hizmet türünün özelliği göz önünde bulundurularak, Bakanlıkça hazırlanacak standart kadrolarda belirtilen sayı ve niteliklere uygun olarak alanda eğitim almış ve deneyimli personel atanır veya görevlendirilecek. Merkezde verilen hizmetin sürekliliği açısından personelin başka sosyal hizmet kuruluşlarında görevlendirilmemesine özen gösterilecek.
Çocukların, merkeze giriş çıkış saatleri merkez müdürlüğünce koordinasyon ve değerlendirme komisyonu kararı doğrultusunda belirlenip, uygulanacak.
Merkeze kabulü yapılan her çocuğun merkez dışına izinli çıkması ile aktivitelere katılımının refakatli olup olmayacağı, bireysel durumları ve özellikleri dikkate alınarak, vaka tartışma ve değerlendirme toplantısında kararlaştırılacak.

GÜVENLİK RİSKİ BULUNAN VE HİZMETİ REDDEDEN ÇOCUKLAR

Güvenlik riski bulunan ve hizmeti reddeden çocukların merkez dışındaki aktivitelere katılımının refakatli olmasına öncelik verilecek; refakatsiz katılımı ise vaka tartışma ve değerlendirme toplantısında kararlaştırılacak.
Güvenlik riski bulunan ve hizmeti reddeden çocukların psikososyal destek hizmeti süresince eğitim ve öğrenimlerini merkez bünyesinde alabilmeleri için il milli eğitim müdürlüğü ile işbirliğine gidilebilecek.
Merkeze kabul edilen çocuğa alacağı hizmetler, günlük işleyiş ve düzen açısından uyulması gereken kurallar ve sorumlulukları bildirilecek.
Merkezin günlük işleyiş ve düzeni açısından uyulması gereken kurallar; tüm merkez çalışanlarının ve çocukların katılımı ile belirlenir ve 50x70 cm ebatlarında çerçevelenerek merkezin görünür yerlerine asılacak.
Merkezde kalan her çocuk için; hafta içi ve hafta sonları yapılacak olan okul, kurs, etüt ve sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif aktiviteleri de içerecek şekilde; günlük yaşam programı hazırlanacak. Program, ilgili tüm personelin katılımıyla ve çocukların görüşü alınarak oluşturulur ve merkez müdürünce onaylanacak. Program, nöbetçi personel dahil, sorumlu tüm personele ve çocuğa bildirilecek.
Merkezde kalan çocukların günlük programlarına uygun olarak etüt yapılacak. Çocukların internete erişimi filtrelenecek, telefonun kontrollü kullanımı sağlanacak.
Çocukların güvenliklerini sağlamak üzere gerekli güvenlik tedbirleri alınır. Gerekli hâllerde kolluk görevlilerinden yardım talep edilecek.
Çocuk hakkında yapılan tüm mesleki çalışmalar raporlanarak, hazırlanan mesleki çalışmalar, raporlar ve yazışmaları içeren kişisel dosyalar ile bilişim sisteminde yer alan tüm kayıtların tutulmasında gizlilik ilkesi esas olacak.
Merkezde kalan çocuklar hakkında verilen korunma veya bakım tedbir kararının devam edip etmeyeceği 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun 8. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca en geç üçer aylık sürelerle değerlendirilecek. Korunma veya bakım tedbiri kararı kaldırılan çocukların merkezden ayrılışı yapılacak.

PSİKOSOSYAL DESTEK PROGRAMI

Merkezde kalan çocukların öncelikle aileleleri ve sosyal çevreleri ayrıntılı olarak incelenerek çocuklara ve ailelerine yönelik psikososyal destek programı uygulanacak.
Psikiyatrik tedaviye ihtiyaç duyduğu tespit edilen çocukların, öncelikle durumlarına uygun en yakın sağlık kuruluşunda tedavileri başlatılacak; tedavi programı çocuğun danışmanınca takip edilecek.
Psikososyal destek süreci her çocuk için ayrı ayrı değerlendirilecek. Değerlendirme sürecinde çocukların gelişimsel ve kişisel özellikleri, yaşadıkları örselenmelerin etkisi, psikolojik ve sosyal durumları, aile durumları ve mahkemenin haklarında almış olduğu karar göz önünde bulundurulacak.
Psikososyal destek hizmetleri, çocuğu öncelikle aile bütünlüğü içinde korumaya ve desteklemeye yönelik bir anlayışla planlanıp ve uygulanacak.
Aile ve çocuğun ayrı illerde ikamet etmeleri halinde psikososyal destek programının uygulanmasında iller arasında koordinasyon sağlanacak. Bu programların uygulama ve sonuçları düzenli olarak izlenecek ve değerlendirilecek.
Merkezde çalışan bütün personele psikososyal destek programı ile ilgili eğitim verilecek.
Merkezlerde çocuğun bireysel özelliklerine ve durumuna uygun olarak üç aylık, altı aylık veya azami bir yıllık psikososyal destek programı uygulanacak. Çocukla ilgili vaka tartışma ve değerlendirme toplantılarında yapılan değerlendirme sonrasında ve çocuğun özel durumu nedeniyle bu program uzatılabilecek.
Psikososyal destek süreci tamamlanan ve korunma şartları devam eden çocuklar, durumlarına uygun sosyal hizmet modellerinden yararlandırılacak.

CİHAN