Halkların Demokratik Partisi (HDP) Hukuk ve İnsan Hakları Komisyonu üyesi, İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm, Koronavirüs salgını nedeniyle cezaevlerinde yaşanan sorunlara dikkat çekmek için basın toplantısı düzenledi. Cezaevlerinde hijyen ve temizlik malzemelerinin sağlanmadığını belirten Gülüm, sıcak ve temiz suya erişimde ciddi sorun olduğunu söyledi. Tutuklama tedbirinin istisnai olduğunu hatırlatan Gülüm, risk grubunda olan tutukluların hemen tahliye edilmesi gerektiğini kaydetti.
İnsan Hakları Derneği (İHD), Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), Med Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Hukuki ve Dayanışma Dernekleri Federasyonu (MED TUHAD-FED) ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği’nin (ÖHD) yayınladığı “KOVID-19 Hapishane İzleme Haftalık Bülteni”nde yer verilen sorun ve önerilere de değinen Gülüm, infaz düzenlemesini de eleştirdi.
“Hijyen ürünü yok, dezenfeksiyon göstermelik”
Züleyha Gülüm, hapishanelerde yaşananlardan şu örnekleri verdi:
“Cezaevlerinde ciddi bir dezenfektan sıkıntısı yaşanıyordu. Bazı cezaevlerinde dezenfeksiyon ya hiç yapılmadı ya da göstermelik yapılmış. Kimi cezaevlerinde hijyen ürünleri ya hiç verilmemiş ya da sınırlı sayıda verilmiş.
“Bu ürünler bazı cezaevlerinde fahiş fiyatlarda satılıyor ya da mahkumlar bunları kantinlerden almak istediklerinde kalmadı denilerek satış dahi yapılmıyor.
“Birçok cezaevinde mahkumlar havalandırmaya çıkarılmıyor. Maske ve eldiven dağıtımları yok. Bazı cezaevlerinde ilaçlama için gelenlerin girmeleri ile çıkmalarının bir dakikayı bulduğu dolayısıyla bu kadar kısa sürede nasıl bir dezenfekte işlemi yapılabildiğini mahpuslar soruyor.
“Koğuşlar çok kalabalık. Bazı cezaevlerinde sadece sıvı el sabunu dağıtılıyor, ıslak mendil, kolonya, eldiven gibi malzemeler ise verilmiyor.
“Bazı cezaevlerinde sıcak suya erişimde ciddi sıkıntı var, bazı cezaevlerinde temiz içme suyu bulmak sorun. Çünkü musluklardan akan sular kirli.”
“Sıcak ve temiz su verilmiyor, bir maske 17 lira”
“Düzce T Tipi Kapalı Hapishanesindeki mahpuslar sıcak suyun ve temiz suyun verilmediğini, kantinden aldıkları sabunun bile ellerinden alındığını, hasta kişilerin revire ya da hastaneye kaldırılmadığını belirtiyor.
“Kandıra 2 Nolu F Tipi Cezaevinde temizlik malzemesi olarak sadece salgının ilk dönemlerinde bir kalıp sabun verilmiş. Temizlik ve hijyen malzemeleri verilmemiş.
“Dezenfektanlar ücret karşılığı kantinden temin ediliyor. Aynı zamanda çok pahalı ve kötü, gerçekten dezenfekte işlevi gören malzemeler değil.
“Eldiven kantinde bulunmuyor, bir adet maske 17 TL’ye satılıyor. O yüzden cezaevlerinde temizlik yapılamıyor; revir ve sevkler askıya alınmış durumda.”
“Tutuklama istisnadır, cezaevleri boşaltılmalı”
Gülüm, sorunun çözümüne dair de şu öneri ve talepleri anlattı:
“Cezaevlerinde yaşanan bu sorunların aslında çözümü çok net ve belli. Bu konuda ilk yapılması gereken şey İnfaz Yasasında oluşturulan eşitsiz ayrımcı düzenlemenin bir an önce son bulması, Meclis'in acilen toplanması ve yeni bir düzenleme ile tüm siyasi mahpusların acilen tahliye edileceği bir düzenlemenin yapılması gerekiyor.
“Ağır hasta mahpusların 60 yaş üstü olanların, hamile çocuklu kadınların ve özellikle çocuk tutuklu ve hükümlülerin bir an önce serbest bırakılması gerekiyor. Yine adil yargılanma talebiyle ölüm orucunda olanların özellikle risk grubunda olması nedeniyle taleplerinin kabul edilerek bir an önce serbest bırakılmaları gerekiyor. Tutuklama istisnadır, adli kontrol yöntemleri uygulanarak cezaevleri boşaltılmalı.
“Acilen temizlik malzemelerinin sağlanması ve bunun ücretsiz sağlanması gerekiyor. Çünkü mahpuslardan ücret talep etmek aslında onların bu sağlık hakkından mahrum olması anlamına gelmektedir.
“Ortak kullanım alanlarının her gün dezenfekte edilmesi gerekiyor, koğuşların düzenli olarak temizlenmesi gerekiyor; vitamin takviyesi yapılması, dengeli beslenmenin sağlanması özellikle acil taleplerden bir tanesi.
“Hijyen kurallarına hapishaneye girecek her kişi açısından dikkat edilmesi gerekiyor. Kim girerse girsin bu önlemlerin sıkı tutulması gerekiyor. Mahpuslarla çalışan tüm görevlilere koruyucu giysi malzeme temin edilmesi özellikle risk grubunda olan çalışanlar başta olmak üzere hapishane çalışanlarının çalışma koşullarının da düzeltilmesi gerekiyor.”
