AKP İstanbul Milletvekili ve TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, cumhurbaşkanı ve Meclis çoğunluğunun ayrı partilerden olması durumunda 24 Haziran’dan sonra yürürlüğe girecek yeni siyasi sistemin çıkış yolunun ‘seçim yenileme’ olduğunu söyledi.
Şentop bu durumda yaşanacak sıkıntıyı, 7 Haziran 2015’ten yenilenen 1 Kasım seçimlerine giden sürece benzetti.
Yeni sistemde de ‘7 Haziran’…
16 Nisan 2017’de kabul edilen anayasa değişikliklerinin mimarlarından olan Mustafa Şentop, Hürriyet’ten İpek Bozbey’in sorularını yanıtladı. 24 Haziran seçimlerinden sonra geçilicek cumhurbaşkanlığı sistemi üzerine konuşan Mustafa Şentop “Bu sistem, Cumhurbaşkanlığını ve meclisi farklı taraflar kazanırsa da işler mi?” sorusu üzerine “Bu sistem en iyi, cumhurbaşkanının siyasi partisinin çoğunlukta olduğu bir parlamento yapısıyla işler. Parlamento yapısının farklı bir durumda olması halinde de iyi işler diyebilirim ama bu ancak sistemin yerleşmesinden sonrası için geçerli. Yani 2023, 2028… 24 Haziran seçimlerinde, Meclis’te cumhurbaşkanının siyasi partisinin çoğunlukta olması çok önemli; bir kuruluş dönemi bu. Aksi halde sistem kör topal başlar, Türkiye 7 Haziran’daki gibi yeni bir duraklama dönemine girer.”
İlk beş yıl kurucu dönem
24 Haziran’dan sonraki ilk beş yılın sistemin yeni kurumlarıyla beraber işleyeceği bir kurucu dönem olacağını savunan Mustafa Şentop, Meclis çoğunluğunu farklı tarafın kazanması durumunda cumhurbaşkanının işinin zorlaşacağını belirterek buna karşı yapılan düzenlemeleri şöyle anlattı: “Biz Cumhurbaşkanı’na kararname çıkarma yetkisi de verdik. Bu yetkiyle Cumhurbaşkanı Meclis’in kanun çıkarmasına özel olarak gerek duymadan, kararnameyle icra yetkilerini kullanabilir. Ancak Meclis, bütçe üzerinden bir engelleme yapabilir. Gerçi biz bu sistemle, bu tür ihtilafları minimize edecek mekanizmaları da kurduk. Vetodan sonra zorlaştırıcı veto dediğimiz salt çoğunlukla kanunu geçirme zorunluluğu getirdik. Cumhurbaşkanı, bütçenin vaktinde hazırlanmaması halinde geçici bütçe yapıp devam edebilecek. Tabii bu da meclis denetiminde olacak. Birbiriyle husumet içinde bulunmayan bir parlamento ve cumhurbaşkanıyla sistem iyi işler. Bu söylediklerim 24 Haziran seçimleri için değil, sistem yerleştikten sonraki dönemler için geçerli. Ancak aradaki ihtilaf düşmanlığa varırsa belirlediğimiz bir çıkış yolu da var. “
Çıkış yolu seçim yenilemesi
Çıkış yolunun ne olduğu yönündeki soruya ise Mustafa Şentop şu yanıtı verdi: “Meclis’in beşte üç çoğunlukla seçimleri yenileme kararı alması -ki böyle bir durumda meclis kendi seçimiyle beraber cumhurbaşkanlığını da yeniliyor- veya cumhurbaşkanının kendi seçimini ve meclisin seçimini yenileme kararı alması… “
Mustafa Şentop cumhurbaşkanının seçimi yenilemesi durumunda seçilme hakkının birini (beşer yıllığına iki dönem seçilebiliyor) yitireceğini de söyledi.
