Vergide mükellefler arasında ayrıma yol açabilecek riskleri içerdiği düşünülen bu madde, yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik hazırlanan tasarının içerisine konuldu. Maddeye göre, henüz vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce ilgili makamlar tarafından vergi kaybı olabileceğine dair ön tespitte bulunmaları halinde mükellefler izaha davet edilebilecek. Maliye'ye ödemesi gerekenden çok daha düşük miktarda vergi ödediğinden ya da eksik beyanda bulunduğundan şüphelenilen bu mükellef hakkında eğer ihbar yapılmamışsa, ‘izaha davet' sistemi işleyecek. İhbar yapılmışsa direkt incelemeye geçilecek.

Maliye'den izaha davet yazısını alan mükellefler 15 gün içerisinde gidip yetkililere izahta bulunabilecek. Mükelleflerce yapılan izah sonucunda vergi kaybına sebebiyet verilmediğinin idarece anlaşılması halinde, mükellefler daha önce yapılmış ön tespitle ilgili olarak vergi incelemesine tabi tutulmayacaklar veya takdir komisyonlarına sevk edilmeyecekler. Böylece şüpheli mükellefler yapacakları izah ile aklanmış olacaklar.

Maliye'nin davet ettiği mükellef vergi kaybını izah edemez ve vergisini eksik beyan ettiği ya da eksik ödediği kesinleşirse, bu durumda mükelleften hiç verilmemiş olan beyannamelerin verilmesi, eksik ya da yanlış yapılan beyanın tamamlanıp düzeltilmesi ve ödeme süresi geçmiş vergilerin gecikme zammıyla birlikte 15 gün içerisinde ödenmesi istenecek. Bu düzeltme ve ödemeleri yapan mükelleflerden devleti uğrattıkları vergi kaybı yüzde 20 eksik tahsil edilecek. Böylece, izaha davet edilen mükellefler devlete ödemeleri gerekenden daha az bir vergiyi ödeme imkanına kavuşurken, davet edilmeyenler bu avantajdan yararlanamayacak.

Sahte belge kullandığına dair ön tespit yapılan mükellefler, eğer kullandıkları her bir sahte sahte belge 50 bin liranın altındaysa ve mükellefin ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının yüzde 5'ini aşmıyorsa yine izaha davet edilebilecek. Böylece sahte belge kullanan bazı mükellefler de izah yoluyla incelemelerden kurtulabilecekler.

Mükellefi hangi kurum ve kişilerin izaha çağıracağını, davet yapılacak mükelleflerin kimler olacağını, izaha davetin şekil ve kapsamı ile izaha davet öncesinde aranan ‘ön tespit' şartının niteliği gibi uygulamaya ilişkin usul ve esasları Maliye Bakanlığı belirleyecek. Ayrıca izaha davet tamamen ‘ilgili makam'ın inisiyatifinde olacak. İlgili makam, istediği mükellefi davet edecek, istemediğini hiç izah almadan incelemeye tabi tutabilecek. Bu durum nedeniyle sistemin siyasi amaçlı kullanılabileceğinden endişe ediliyor. 

Kaynak: Sözcü