1-10 Kasım tarihleri arasında açık kalan Tenkil Müzesi’nde, Gökhan Açıkkollu, Halime Gülsu, akademisyen Doç.Dr. Ahmet Özcerit gibi hapishane ya da işkence şartlarında hayatını kaybeden isimlerin, Esma Uludağ, Halil Dinç, Ebubekir Altay gibi gurbette hayatını kaybeden, Ege Meriç’te şehit olan aile ve çocukların eşyaları ve yaşanan dramın delil ve anlatımları sergileniyor.

Panel öncesinde Türkiye’den zulümlerden kaçarak bir Avrupa ülkesine sığınan Hukuk Fakültesi öğrencisi Ömer Özdemir de bir piyano resitali verdi. Özdemir,  Hukuk Fakültesi’nde 3. Sınıf öğrencisiydi. Türkiye’de koro yönetiyordu. Ömer, Almanya’da yaşadığı bölgede gittiği bir doktorla konuşurken piyano çalacak bir yerinin olmadığını söyledi. Onun aracılığıyla Hessen Eyaleti’nde bir kilisede ailecek davet aldı. Daha sonra burada piyano çalışmaya devam etti. 4,5 ay burada piyano çaldı. Ömer Özdemir ve ailesi için bu bir nefes alma imkanı sağlamış oldu.

Gazeteci Tuncer Çetinkaya, 15 Temmuz sonrası yandaş medyada tutuklanacak gazeteciler listesi yayınlandığını hatırlatarak başladığı konuşmasında, gözaltı, tutuklanma ve cezaevi sürecinde yaşadığı kötü muameleleri izleyicilerle paylaştı. Ömrü boyunca insanlara, vatanına, milletine faydalı birey olmak için çalıştığını belirten Çetinkaya, “Yaşadıklarımdan şikayetçi değilim. İyilerin safında olmanın bir bedeli vardı ve bu bedeli ödedim.” dedi.

Gazeteci Tuncer Çetinkaya şu değerlendirmeleri yaptı:

Shakespeare’in bir sözü var, bir eserinde cezaevinde okumuştum. Şöyle diyor, “İyileşme umuduyla duyulan her acı beterini duyunca diner”. Karşılaştığım her olayda bu söz hep aklıma gelir.  Buraya gelmeden önce sergiyi gezerken yine aynı duyguları yaşadım.  Acı acı üstüne yaşanıyor. Yangın yangını söndürüyor, orman yangınlarındaki gibi... Ben kendi yaşadıklarımı bu acılara bakınca acı diyemedim. Yaşanan acılar diğer bir acıyı dindiriyor. Yangın yangını söndürüyor.  

Bir arkadaş 28 Şubat kitabını sen yazdığında şimdiki dönemle kıyas edermisin demişti. 28 Şubatta yaşananlar şu anda yaşananlar karşısında zerre kadar küçük kaldı. Anlatacaklarım ve yaşadıklarım diğerlerinin yanında çok küçük. Sokrates’in zehir içirilerek öldürülmesinden önce hanıma söylediği söz var ya, ‘Bir da haklı yere mi öldürülseydim’ diye. Allah’a çok şükür yaşadıklarımızın hiçbirisinden bir memnuniyetsizliğim yok. Çünkü ben doğruların tarafından oldum, doğruların yanında oldum. Yaşanan ve yaşatılanlar bana ait bir kötülük değil, yaşatanlara aittir.  Allah’a çok şükür safımız hep doğruların yanında oldu. 

23 Temmuz’da tutuklandım, 640 gün cezaevinde kaldım. Uzun aylar ilaçlarım verilmedi, doktora götürülmedim. Bu sebeple böbreklerimin ikisini kaybettim. Böbreklerim çalışmaz hale geldi. Cezaeevinde ameliyat geçirdim. Başka hastalıklara da maruz kaldım. Allah’a çok şükür özgürlüğüme kavuştum.

Cezaevinde kötü şartlarda bulundum. İşkenceyi tarif ederken yanılabiliyorlar. İlla ki işkence bir insana fiziki müdahe değil. Oksijensiz bırakır, bir insanı öldürürsünüz, yanlış ilaç verirsiniz. Farklı kötü muamele yöntemleri geliştirsiniz. Bu iktidarın bugün yaptığı şey bu; insanlara kötülük yapmak için şeytanın dahi aklına gelmeyecek kötülükleri uyguladılar, uyguluyorlar. Masum insanların kimisi hapiste, kimis Meriç yolunda, kimisi doğrudan işkenceyle hayatını kaybediyor. 

Cezaevinde ameliyat geçirdim, o gün yaşadığım manzarayı anlatayım. Ameliyat öncesi defalarca doktor talebim cevaplanmadı. Gardiyanı çağırdım artık en sonunda.  ‘Beni doktora götürün’ dedim. Gardiyan ‘Seni şimdi hastaneye götüremeyiz, yarın götürürüz’ cevabını verdi. Başıma birşey gelse ne olacak dediğimde ise, “Biz seni izliyoruz, ağzından köpük geldiğinde bizi çağırırsın’ dedi. Ertesi gün ameliyata giderken, kendimi Hollywood filmlerinin kötü karakterlerini oynayan bir insan rolünde buldum. Bir manga asker ayarlamışlar benim için.  Bir metrekarelik bir çelik kafesin içerisine kondum. Kelepçeli vaziyette ameliyata gidiyorum. Bir manga asker, önde ve arkada eskort araçları. Hastaneye geldim, herkes bize bakıyor. İki kolumda askerler, önümde arkamda askerler. Ameliyathane kapısına kadar gittim. Doktorlar, ameliyat odasına askerlerin girmesi yasak, dedi.  Gittiler komutanlar askerlere ameliyat önlüğü giydirdiler, ameliyathaneye soktular. Silahlı askerler ameliyat olurken kapıda nöbet tuttu. Ameliyattan çıktıktan sonra şok odasının kapısında 10-15 dakika askerler nöbetteydi. 

Ameliyat masasına oturtana kadar da kelepçemi çözmediler.  Ameliyattan çıktım, çıplak vaziyette, üzerimde hiçbir şey yok. Ameliyattan çıkan kanlı örtüler bezler Narkozun etkisi geçmeden beni tekrar hastanenin nezarethanesine attılar. Kış günü, pencereleri açılmış bir hastane nezarethanesinde 10 saat askerlerin nezaretinde çıplak vaziyette bekledim. Ne doktor, ne hasta bakıcı var. Tuvalete gitmeme dahi yardım etmediler. Ertesi gün bir gün bile üzerinden geçmeden sabah taburcu ettiler, tekrar hapishaneye gönderdiler. Hapishaneye giderken de yürümeyez vaziyette iken yürümeye zorladılar.  Ve 30 kilometrelik yolu, ameliyat olanlar bilir, arabanın her hareket edişinde dikişleriniz patlayacak kadar sarsılırsınız. O vaziyette iken de yine kelepçelediler ve yine  bir çelik kafesin içerisinde götürdüler.”

İşkence ile cezaevinde hayatını kaybeden öğretmen Gökhan Açıkkollu’nun öğretmen eşi Mümine Açıkkollu, yaşadıkları süreci aktarırken gözyaşlarına hakim olamadı. “Acılar o kadar büyük ve art arda geliyor ki derdinize ağlayamıyorsunuz bile. Eşim cezaevinde can vermiş. Onun şokundayken, hainler mezarlığı dayatmasıyla karşılaştık. Eşim için hukuki mücadelemizi sürdürüyoruz. Ne olur sevdikleriniz hayattayken kıymetlerini bilin.” ifaelerini kullandı.

Mümine Açıkkollu şunları anlattı: 

“Bu dönem herkes çok büyük acılar yaşadı. Anlatmak çok zor. Aynı acıları tekrar tekrar yaşıyorsunuz. Buraya gelip acılarımızı paylaştığınız için çok teşekkür ediyorum. Bildiğiniz gibi 17-25 Aralık’tan sonra Erdoğan bütün Hizmet gönüllülerini düşman ilan etmişti. Halk arasında kutuplaşmalar başlamıştı. 15 Temmuz, soykırımın dönüm noktası oldu. 15 Temmuz benim oğlumun doğum günüydü. O gün evimizde olayları haberlerden izledik.  Oturduğumuz yerin etrafında herkes sokağa çıkmış etraftan silah sesleri gelmeye başlamıştı. Savaş uçakları yakın mesafeden uçuyor, arabaların alarmları çalışıyor. O kadar korkmuştuk ki biz o kurşun ve silah seslerinden. Çocukların yere oturmalarını istedik. Oturup dua ettik o gün...

Eşim ve ben öğretmendik. 25 Temmuz’da ikimiz de açığa alındık, ben daha sonra 675 sayılı KHK ile ihraç edildim. Bu süreçte Hizmet gönüllülerine herhangi bir suç isnat edemedikleri için öncesinde gözaltına alıp tutukladıkları kişileri işkenceyle tanıdıkları insanların isimlerini verdirdiler.  Ve bu şekilde benim eşimin de ismini birisi verdi. 23 Temmuz akşamında polisler evimizi aramaya ve eşimi gözaltına almaya gelmişler. Biz bu esnada evde değil Konya’daydık. Bir kısım polisler evi ararken, yüzü maskeli polisler eşim henüz evdeyken sorguya çekmeye başlamışlar. Biz evde değildik ama ayrıntılarını o esnada orada bulunan site yöneticisinden öğrendim.  

Yüzü maskeli polisler eşimi arkadan kelepçelemişler, salonda yüzüstü yere yatırmışlar, darp ederek sorguya çekmeye başlamışlar. Eşim avukatını istemiş. İzin vermemişler. Bu esnada baskı arttığı için, eşim panik atak ve şeker hastasıydı, eşim şeker krizine girmiş. Eşimini şekeri 400-500’lere çıkıyordu. Şeker krizine girmiş olmasına rağmen kelepçelerini çözmeden çantasından insülünü bulup o şekilde insülün yapmışlar. Sitenin içinde büyük bir gövde gösterisiyle eşimi gözaltına almışlar. Arabada da darp etmeye devam etmişler malesef.  23 Temmuz gece 11.00, 12.00 saatlerinde gözaltına alıyorlar. Ama nezarethaneye sabah 08.00, 09.00 gibi götürüyorlar yaklaşık  8-9 saat eşime işkence yapmışlar.  

O dönemde nezarethanede kalan kişilerin anlattığına göre, o gün geldiğinde eşim zaten perişan vaziyetteymiş. Eşimin nerede olduğunu ben 4 gün sonra öğrenebildim. Ertesi gün gözaltına alındığını bildirdiler ama, İstanbul’a geldik hemen, ancak nerede olduğunu söylemiyorlardı. Eşimin Vatan Emniyette (İstanbul Emniyet Müdürlüğü ana binası) olduğunu 4 gün sonra öğrendim. Ağır şeker hastası olduğunu, ilaçlarını ulaştırmam gerektiğini dördüncü günün sonunda kabul ettirebildim. Yedek kıyafetlerini, ilaçlarını teslim ettik.  Ama eşimin vefatından sonra bu ilaçları hiç kullanılmamış bir biçimde ben geri teslim aldım. Çünkü ilaçları kullanamamıştı.  

Eşim gözaltındayken yaşadıklarını ve başına gelenleri bütün doktorlara anlatmış. Cesaret edebilenler bunların bir kısmını raporlaştırmışlar. Polisler tarafından sürekli hakarete uğradığını, dayak atıldığını, onur kırıcı işkenceler yapıldığını, bu işkencelere maruz bırakıldığını ifade etmiş. Doktorlar bunların bir kısmını kayıt altına almışlar. Zaten yapılan otopsi raporlarında da bunlar açık ve net görülüyordu. Mesela 24 Temmuz’da kaburgasının üzerine, sağ göğüs boşluğuna tekme atıldığından bahsediyordu.  Otopsi raporunda da eşimin o bölgesinde kaburga kırıklarının olduğu tespit edilişmişti. Ve 13 gün boyunca o kaburga kırıklarıyla işkence edilmeye devam edilmiş. Kafasında sırtında kanamalar tespit edilmişti aynı şekilde. 

Yapılan işkenceler sonucu gözlüğü kırılmıştı eşimin. O gözlüğün nasıl kırıldığını nezarethanede anlatmış. 8-10 tane polis... Bir tanesi diyor ki, neden yüzüme bakıyorsun. Vurmaya başlıyor. Sonra eşim yere bakmaya başlamış, bu sefer neden yere bakıyorsun yüzüme bakmıyorsun diye vurmaya başlamış. Yere yatırıp sırtına tekme atmaya başlamışlar. Arkasında gözlük kırılmış tabi ki.  Ve son gün vefatından önceki gece sürekli sorguya götürüyorlar ama Emniyet ifadesi alınmıyor hiçbir vesileyle. Çünkü diğerlerinde olduğu gibi işkenceyle eşimden isim almayı istemişler.  Eşim artık bu işkenceler dayanamadığı için ‘yeter artık ne yazarsanız yazın imzalayacağım ben’ demiş. Kabul ediyorum her yazdığınızı... Hayır demişler biz birşey yazmayacağız, sen bize isim vereceksin....

Vefatından önceki gece de yine aynı şekilde işkenceye maruz kalmış, iki polis eşim ayakta durumayacak haldeyken, hatta ayakları sürüklenir vaziyette kolundan tutup nezarethaneye atmışlar. O gece rahatsızlanmış zaten. 13 gün işkence bu şekilde devam ediyor. Bu 13 gün yaşanan olayları öğrenen ve yaşananlara duyarsız kalmayan Sanatçı Süvari Öztürk, 13 gece adlı şarkı yazmıştı, eşimin yaşadıklarıyla alakalı. 

Eşimin gözaltı haberini aldığımızda Adli Tıp Kurumu önünde yıkılmıştık zaten. Ama Tuncer bey de söyledi, her yaşanan acı daha beteriyle karşılaştığınız zaman öncekini unuttuyor.  Biz eşimin vefatının acısını yaşamadık henüz, çünkü eşim hain ilan edilmişti... Ve dediler ki, İstanbul’a defnedecekseniz biz cenazeyi teslim etmeyeceğiz, götürüp hiçbir dini vecibesi yerine getirilmeden Hainler Mezarlığı’na defnedeceğiz. Kadir Topbaş’ın öyle bir eseri olmuştu, Hainler Mezarlığı... Biz bunu kabul etmedik, eşimin henüz suçlu ilan edilemeyeceğini, vatan haini olmadığını, ifadesinin alınmadığını ifade etmemize rağmen kabul etmediler. Ardından biz eşimin İstanbul’a değil Konya’ya defnedileceğini söyledik ve eşimi bu şekilde teslim aldık. 

Tabi teslim alacağız, cenaze yazın sıcağı, ilaçlama yapılması gerekiyor. Böyle bir hizmet veremeyeceklerini söylediler. Biz ilacın ismini sorduk. Eczaneden kendimiz alalım, siz bize tarif edin, biz ilaçlayalım şeklinde. Ve eşimin cenazesini ağabeyim kendisi ilaçladı. Arkasından tabut uzun süre gelmedi. Neden bu kadar beklettiklerini sorduğumuz zaman, İstanbul Büyükşehir Belediyesi logosu olmayan bir tabut bulmaya çalıştık çünkü İBB size böyle bir hizmet vermiyor, dediler. Cenaze aracı zaten vermemişlerdi, biz kendi imkanlarımızla memleketimize götürüp defnettik. 

DEFİNDEN SONRA KÖY MUHTARINI SORGULADILAR, ARTIK MEZARINDAN DA ALIP BAŞKA YERE GÖTÜRECEKLER DİYE O KADAR ÇOK KORKTUM Kİ....

Definden iki gün sonra köyün muhtarını savcı ve kaymakam çağırdı. Böyle bir cenaze gelmiş neden haber vermedin bize, demişler. Tabi, muhtar böyle cenazeler geliyor her zaman ben defin için ölüm belgesinin yeterli olduğunu düşünüyorum, demiş. Ama bu farklı bir cenazeydi haber vermeniz gerekiyordu demişler. Ben o zaman o kadar çok korktum ki, acıyı yaşayamıyorsunuz, üst üstü başka şeyler çıkıyor. Düşündüm ki artık mezarında da rahat bırakmayacaklar ve onu mezarından da alıp götürüp başka bir yere defnedecekler herhalde. Yani çok zordu bizim için.

 Sonrasında suçlular, işkenceciler hakkında celpte bulunduk, dava açıldı. Ama savcı, şahitlerimiz, nezarethane kayıtları, otopsi raporları olmasına rağmen hiçbir belge ve kanıtı incelemeden dosyayı kapattı. Tekrar itiraz ettik, itirazımız kabul edildi ama, eşim vefat edeli 3 yılı geçti, buna rağmen dosyada ilerleme katedemedik maalesef. Suçlu insanlar, işkenceciler hala başka birilerine işkence yapmaya devam ediyorlar. Eşim gözaltına alındıktan sonra zor bir süreçti. Vefatından sonra da çok zor bir süreçti. Kızım çok ağır bir travma atlattı. Psikolojik tedavi almak zorunda kaldı. Yanında baba kelimesinin kullanılmasını istemiyordu. Ben onun yanında kendi babama ‘baba’ diyomuyordum.  Bu kadar rahatsız oldu baba kelimesinden... Ve aradan uzun süre geçtikten sonra kızım ‘anne ben baba demeyi özledim’ dediği zaman ona da çaresiz kalıyorsunuz. Yerini dolduramıyorsunuz çünkü.  O yüzden şimdiden herkese diyorum ki, sevdiklerinize sevdiğinizi yaşarken söyleyin. Sevdiklerinizin kıymetini yaşarken bilin. Doya doya onlara ne söylemek istiyorsunuz, onlar yanınızda ve yaşarken söyleyin. Yoksa hayatınızda hep keşkeleriniz oluyor. 

Evet ardından eşimin vefatından 6 ay sonra eşimi gözaltına aldıran savcı beni de gözaltına aldırdı.  Dosyada benimli ilgili hiçbir şey yoktu, sadece savcı eşimden alamadığı isimleri benden almaya çalışıyordu. Bana sürekli isim sordu. Ve en sonunda bana yardımcı olmuyorsun, seni tutuklayacağım. Yaşlı annen baban varmış, onların hatırına seni serbest bırakıyorum, dedi. O gün serbest bıraktı. Çocuklar büyük bir korku yaşamıştı. Babaları gibi bende tutuklanacağım ve geri dönemeyeceğim zannetmişlerdi. Bir buçuk yıl sonra eşim görevine iade edildi.  Bu süreçte hukuken başvurmamız gereken yerlere başvuruyorsunuz ama başka hiçbir şey yapılamıyor.  

Türkiye’de hukuk ölmüş vaziyette. Yaşanları dünya duysun istiyorum.  Geri de kalan insanlara işkenceler yapılmaz, bir nebze olsun rahatlarlar diye... Eşim görevi iade edildikten sonra onun göreve iade yazısını paylaştım. Yandaş medya boş durmadı, bu kez oğlumun ve benim isimlerimle manşetler yazıldı. Ve arkasından 3-5 gün sonra aynı savcı benim hakkımda iddianame hazırladı. Ağır Ceza Mahkemesi iddianameyi kabul etti. Mahkeme tarihi verdiler. 

Ve biz anladık ki artık Türkiye’de bize hayat hakkı tanımayacaklar... o zaman şu sözün ne kadar büyük ve önemli söz olduğunu anladım. Ekmeksiz yaşarım ama hürriyetsiz yaşayamam. Hürriyetsiz yaşayamayacağımı, nefes alamayacağımızı anladık. Çünkü evinizde bile olsanız rahat nefes alamıyordunuz, çalan her kapı zilinden, duran her asansör sesinde irkiliyordunuz.  Ve bu şekilde, hayatımda aldığım en zor karardı, iki çocuğun vebalini üstünüze alıyorsunuz, sadece kendi canınızı değil, çocuklarınızın canını tehlikeye atıyorsunuz... Oğlum hukuk fakültesini kazanmıştı, emeklerini boşa götürüyorsunuz... Ama dedik ki, özgür olalım, bunların hepsini nasılsa tekrar kazanılır. Ve bu şekilde ülkeden çıkmaya karar verdik. Zor bir Meriç yolculuğundan sonra şimdi bulunduğumuz ülkede entegre olmaya çalışıyoruz. Dil örenmeye çalışıyoruz. Buralarda hizmet etmeye devam edeceğiz inşallah...

Bu müzede eşimin işkence sırasında kırılmış gözlüğü var, kıyafetleri var. Terden sırılsıklam olmuş kanlı gömlekleri var. Eşime ilaç ve kıyafet götürdüğüm zaman ilaçların arasına koyduğum, ulaşmaz ama eline diye düşündüğüm, notu var. Yine de bir not yazmıştım. O notu üç yıl sonra biraz önce eşimin nezarethane görüntülerinde izlediğiniz esnada üstünde olan eşofmanının cebinde buldum.  Belki ona da güç vermişti. Belki ondan güç almıştı. Müzenin her bir bölümünde o camekanların içine sığmayacak büyük acılar var gerçekten. Allah bir daha bu tür müzelerin kurulmasını bize göstermesin diyorum. Tolstoy diyor ki, Acı duyursanız canlısınız, başkalarının acısını duyuyorsanız insansınız. Bu müze de bizim insanlığımız ölçebileceğimiz bir terazi gibidir, bilmiyorum. Şu anda eşim hakkında yapılabilecek tek şey hukuk mücadelesi, biz buna devam ediyoruz ama geride kalanlar için bu insanlık terazisine koyduğumuz insanlığımızı ölçersek geride kalan her bir acı duyan, eziyet gören, içerde tutuklu, gözaltında, gaybubet yaşayan veya hapishanedeki bebekler kadınlar olsun, bir kişi için bile ses olsak zalimler bu kadar cesaret alamazlar diye düşünüyorum. 

Meriç’te alabora olan ve 7 kişinin vefat ettiği bot faciasında tek kurtulan Fatih Yaşar, ülkede anlam veremediği bir baskı dönemi geçirdikten sonra yurt dışına çıkma kararı aldığını söyledi. Nehirden geçerken yaşanan dramı anlatmakta zorlanan Yaşar, kendisinin sağ kurtulduğuna sevinemediğinin altını çizdi.

Yunanistan’da beyin kanaması geçirerek hayatını kaybeden öğretmen Esma Uludağ’ın eşi Mehmet Ali Uludağ ise Esma Uludağ’ın 3 çocuğuyla 3 üniversite bitirmiş idealist bir insan olduğunu kaydetti. “Eşim gözaltı ve cezaevi süreci zor zamanlar geçirdi. 3 çocuğumuzla Yunanistan’a geçtikten sonra orada 6 ay kaldı. 8 kez ev değiştirdi. Bu ve benzeri süreçler tetiklemiş olacak ki felç geçirdi. Ambulansla hastaneye götürüldüğünde son nefesini vermişti. Keşke, keşke, keşke.. Bari bundan sonra bu acılar yaşanmasın. Ben ağabeyimi bu ülke için şehit vermiş bir insanım. Biz vatanımızı seviyoruz. Bunun böyle bilinmesini istiyorum.” şeklinde konuştu.