İtirafçı beyanıyla hüküm tesis edilmesi ‘adil yargılanma hakkını’ ihlaldir

⏱ Okuma Süresi 3 dk•Yayınlanma Perşembe, Haziran 1 2023

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), ‘etkin pişmanlıktan’ yararlanmak için itirafçı olan tanıkların verdikleri ifadeyle hüküm verilmesini ‘adil yargılanma hakkını’ ihlal saydı.

Uluslararası ceza hukukçusu ve insan hakları savunucusu Dr. Gökhan Güneş’in paylaştığı AİHM’nin ‘Slovakya’ kararına göre başvurucu, suçu itiraf etmeleri karşılığında belli menfaatler elde eden 3 ‘itirafçının’ beyanına dayanılarak mahkum ediliyor. Ülkesindeki iç hukuk yollarını tüketen Erik Adamco, AİHM’nin kapısını çalıyor ve adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini belirtiyor.

Bunun üzerine dosyayı inceleyen AİHM, ulusal mahkemelerin itirafçı tanıkların suçlayıcı ifade vermekteki menfaatlerini gereği gibi göz önüne almadıklarını belirtiyor. Yerel mahkeme kararlarındaki itirafçı ifadelerinin “özel bir dikkatle” incelendiği şeklindeki soyut gerekçeleri yeterli görmeyen AİHM, gerçeği söylemektense lehine beyanda bulunmakta menfaati olan tanık ifadesine dayanılmasını adil yargılanma hakkının ihlaline neden olduğunu belirtiyor.

Kararda, “Bununla birlikte tanıklar tarafından cezasızlık veya diğer menfaatler karşılığında verilen ifadelerin kullanımı (hükme esas alınması tr724), sanık hakkındaki yargılamanın adilliğine şüphe düşürebilir ve bu şekilde ifadelerin doğaları gereği manipülasyona açık olduklarından ve sadece karşılık olarak önerilen menfaatleri elde etmek ya da kişisel intikam için yapabilecekleri kadarıyla, zorlu meseleler ortaya çıkarabilirler. Bu nedenle, mutlaka önyargısız olması gerekmeyen doğrulanmamış iddialar temelinde bir kişinin suçlanabilmesi ve yargılanması tehlikesi hafife alınmamalıdır.” deniliyor.

Hukukçu Gökhan Güneş, söz konusu kararın Türkiye’deki güncel yargılamaları doğrudan etkilediğini söylüyor. Güneş, şunları söylüyor:

Başvurucu Erik Adamco, itirafçı ifadelerinin kullanılması nedeniyle hakkında mahkumiyet kararı verilip AİHM’in aynı gerekçelerle 2019 yılında ihlal kararı verdiği Branislav Adamco’nun (No. 45084/14) kardeşidir. Böylelikle AİHM, iki kardeş hakkında verdiği kararlarıyla itirafçı ifadelerini boşa çıkarmıştır.
İki kardeşle ilgili kararlar güncel yargılamaları da doğrudan ilgilendirmektedir. Zira bu yargılam