Türkiye ve Yunanistan, bilindiği üzere Doğu Akdeniz’de doğal kaynakların çıkarılması konusunda gerilim yaşıyor.Reuters'ın geçtiği habere göre, İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias’ın imzaladığı anlaşmanın ayrıntıları henüz belli değil. Ancak anlaşma, iki ülkenin bölgede doğal kaynak arama çalışmaları yürütmesinin de önünü açacak.
Roma ve Atina, Doğu Akdeniz’den Yunanistan, İtalya ve güney Avrupa ülkelerine yılda 10 milyar metreküp doğalgaz taşıması planlanan EastMed boru hattı projesinin ortaklarından.
Yunan Ekathimerini gazetesine göre Dendias, anlaşmanın imzalanmasından sonra yaptığı açıklamada, ‘‘Komşularımızla deniz bölgelerinin sınırlarının çizilmesi uluslararası hukuk dahilindedir ve bu ülkenin kalıcı amaçlarındandır’’ diye konuştu.
Dendias, ‘‘Deniz bölgelerinin belirlenmesi geçerli anlaşmalarla yapılır, Türkiye’nin imzaladığı gibi geçersiz anlaşmalarla ve BM’ye tek taraflı ibraz edilen haritalarla yapılmaz’’ görüşünü dile getirdi.
İki ülke arasındaki anlaşma Türkiye ve Libya’nın uluslararası toplum tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti arasında ‘Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası’nın imzalanmasının ardından geldi. Yunanistan anlaşmayı Doğu Akdeniz’deki egemenlik haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle tepkiyle karşılamıştı.
Doğu Akdeniz’de doğalgaz ve petrol arama faaliyetleriyle ilgili anlaşmazlıklar Türkiye, Yunanistan ve Mısır arasında tartışmalara neden oluyor. Türkiye’nin Libya’yla imzaladığı deniz yetki mutabakatı da, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de doğalgaz ve petrol arama çalışmaları konusunda Yunanistan, Kıbrıs ve Mısır’la uzun süredir devam eden ihtilafını tetiklemiş durumda.
Yunanistan, Atina’daki Libya büyükelçisini tepki olarak sınırdışı etme kararı almış, anlaşmaya karşı Birleşmiş Milletler’e şikayet dilekçesi sunmuştu. Mısır yönetimi de, mutabakatla ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) başvurmuştu.
Gerilim Türkiye’yi, Yunanistan ve Kıbrıs Rum yönetimiyle denizcilik ve münhasır ekonomik bölge anlaşmaları yapan bazı Doğu Akdeniz ülkeleriyle karşı karşıya getirdi.
Avrupa Birliği de Kıbrıs açıklarında Doğu Akdeniz’de doğalgaz arama çalışmalarına başlayan Türkiye’ye yapılması planlanan yaptırım mekanizmasını geçen yıl Kasım ayında açıklamıştı. Ancak şu an için herhangi bir yetkili ya da şirket ismen yaptırım kapsamına alınmadı.
Mekanizma, izinsiz hidrokarbon sondaj faaliyetinde bulunan ya da bundan sorumlu olan kişi ve kurumlara yaptırım getirilmesine imkan tanıyor.
AB’ye üye ülkeler, bu çerçevede yaptırım listesine alınması gerektiğini düşündükleri isimleri gündeme getirebilecekler.
Uygulanacak yaptırımlar arasında seyahat yasakları ve bazı şirket ya da kurumların varlıklarının dondurulması seçenekleri yer alıyor. AB vatandaşları ve firmalarının bu kişi ve kurumlara finansal destek sağlamaları da yasaklanacak.
