AA muhabirinin, 2010 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Tasarısında yer alan verilerden derlediği bilgiye göre, bu yıl için, başta Gelir Vergisi Kanunu olmak üzere 10 ayrı Kanundaki istisna, muafiyet ve indirimlerle 14 milyar 363 milyon 665 bin 601 TL tutarında vergiden vazgeçilecek. "Devletin gelir toplamını azaltan, standart veri sisteminden ayrılan ayrıcalıklar veya istisna ve muafiyetler" olarak tanımlanan vergi harcamaları kapsamında 2010 yılı için 9 milyar 158 milyon 728,8 bin lira tutarında gelir vergisi, 2 milyar 850 milyon 639,3 bin TL da kurumlar vergisinden kayıp olacak. İstisna, muafiyet ve indirimlerle tahakkuk etmeyecek katma değer vergisi tutarı 803 milyon 37,5 bin TL, özel tüketim vergisi tutarı 244,9 milyon lira, diğer kanunlarla ortaya çıkan rakam ise 1 milyar 306 milyon 317 bin TL'yi bulacak. Vergide vazgeçilen tutar, 2011 yılında ise 15 milyar 610 milyon 431,7 bin TL'ye ulaşacak. İstisna, muafiyet ve indirimlerle 2011'de gelir vergisinde 9 milyar 953 milyon 706 bin 536 TL, kurumlar vergisinde 3 milyar 98 milyon 74,8 bin lira, katma değer vergisinde 872 milyon 741,1 bin lira, özel tüketim vergisinde 266 milyon 203,8 bin lira, diğer kanunlardaki bu tür düzenlemeler ile de 1 milyar 419 milyon 705,5 bin lira daha az vergi tahakkuk edecek. 2012 yılında ise vergi indirimleri, istisna ve muafiyetlerle 17 milyar 128 milyon 546 bin 266 liralık gelirden vazgeçilecek. Bunun 10 milyar 921 milyon 704,5 bin TL'si gelir vergisi, 3 milyar 399 milyon 362,5 bin lirası kurumlar vergisinden, 957 milyon 615,2 bin TL'si katma değer vergisinden, 292 milyon 92,1 bin TL'si özel tüketim vergisinden oluşacak. Diğer kanunlardaki indirim, istisna ve muafiyetleri de 2012'de 1 milyar 557 milyon 771,9 bin TL tutarında bir vergi kaybı yaratacak. Öte yandan, Hazine'nin 2010 yılı için vergi istisna, muafiyet ve indirimlerle vazgeçtiği tutar, bu yıl için öngörülen 212,6 milyar liralık vergi gelirinin yüzde 6,8'ine denk geliyor. İNDİRİM KONUSU 89 DÜZENLEME Bu arada, çeşitli kanunlarda istisna, muafiyet ve indirim yoluyla vergi kaybı yaratan 89 ayrı düzenleme yer alıyor. Gelir Vergisi Kanunu 45 ayrı istisna, muafiyet ve indirimle devletin vergi alacaklarından en fazla vazgeçtiği alan olurken, bunu 19 düzenlemeyle Kurumlar Vergisi Kanunu, 10 düzenlemeyle Katma Değer Vergisi Kanunu ve 9 düzenlemeyle Özel Tüketim Vergisi Kanunu izliyor. Devletin ciddi tutarlarda vergi indirimi, istisnası ve muafiyeti tanıdığı diğer Kanunlar ise 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu, 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Kanunu, 5084 Sayılı Yatırım ve İstihdamın Teşviki Kanunu, 1479 Sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ve 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun olarak sıralanıyor. Bu Kanunlarda, vergiden vazgeçme sonucu veren bazı düzenlemeler de şöyle: "-Gelir Vergisi Kanunu: Vergiden muaf esnaf, ticari ve zirai kazançlarda yatırım indirimi istisnası, eğitim ve öğretim işletmelerinde kazanç istisnası, menkul sermaye iratlarında istisnalar, maden ve toprak altı işlerde çalışan işçilerin münhasıran yer altında çalıştıkları zamanlara ait ücretler, hizmetçi ücretleri, hizmet erbabına ödenen çocuk zamları, kıdem tazminatı ödemeleri, arızi kazançlarda istisna, vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan bağış ve yardımlar, uçuş ve dalış tazminatları, gayrimenkul ve haklarda istisna, yabancı ülkelerde bulunan sosyal güvenlik kurumları tarafından ödenen emekli, dul ve yetim aylıkları. -Kurumlar Vergisi Kanunu: Kamu kuruluşları tarafından açılan sergi, fuar ve panayırlar, kamuya ait kreş ve konukevleri ile askeri kışlalardaki kantinler, köyler tarafından işletilen hamam, çamaşırhane, değirmen, soğuk hava deposu ve yolcu taşıma işletmeleri ile tarım işletmeleri, spor kulüplerinin idman ve spor faaliyetinde bulunan iktisadi işletmeleri, yurtdışı iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kurum kazançları, yurt dışında yapılan inşaat ve onarım işleri nedeniyle elde edilen kazançlar, eğitim kurumları ile rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden faaliyete geçilen hesap döneminden başlamak suretiyle 5 hesap dönemi itibariyle elde edilen kazançlar, vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan bağış ve yardımlar, ticari ve zirai kazançlarda yatırım istisnası. -KDV Kanunu: Petrol ve maden arama faaliyetlerinde bulunanlara yapılan teslim ve hizmetler, yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri, engelliler için özel olarak üretilmiş araç-gereç ve özel bilgisayar programları, konut finansmanı amacıyla teminat gösterilen veya ipotek konular konutun konut finansman kuruluşlarına, TOKİ'ye ve 3. kişilere teslimi. -ÖTV Kanunu: Gümrük Kanunu uyarınca gümrük vergisinden muaf ya da istisna eşyanın ithali, ihraç edilmek üzere ihracatçıya teslim edilen malların mücbir sebeplerden dolayı ihracatının gerçekleşmemesi halinde ihracatçıya teslim tarihinden itibaren verginin tahsil edildiği tarihe kadar gecikme zammı yerine tecil faizi uygulanması, Kabotaj hattında yapılan taşımacılık işleri için akaryakıt teslimleri istisnası." VERGİDE KAYIP TABLOSU Önümüzdeki 3 yıl içinde indirim, istisna ve muafiyetler sonucu, alınmayacak vergi tutarları şöyle: KANUNLAR 2010- 2011 -2012 ---------------------- ------------- -------------- -------------- Gelir Vergisi 9.158.728.870 - 9.953.706.536 - 10.921.704.497 Kurumlar Vergisi - 2.850.639.295 - 3.098.074.786 - 3.399.362.558 KDV 803.037.484 - 872.741.137 - 957.615.213 ÖTV 244.942.779 - 266.203.812 - 292.092.133 Diğer Kanunlar 1.306.317.174 - 1.419.705.504 - 1.557.771.865 Toplam 14.363.665.601 - 15.610.431.776 - 17.128.546.266 AA