İsrail ve Hamas'ın işlediği 'savaş suçlarını' kim tespit edecek?

İsrail ile Gazze arasında yaşanan çatışmalar, dünyadaki tüm savaşlar gibi İkinci Dünya Savaşı'nın ardından ortaya çıkan karmaşık bir uluslararası hukuk sistemi kapsamına giriyor.

Bu sistem, devletlerin askeri güç kullanmasını ve düşmanlıkların yürütülmesini düzenliyor.

Ancak günümüzde hemen hemen her savaşta olduğu gibi şu anda Hamas ile İsrail devletinin eylemlerinin yasallığı tartışılıyor.

Doğu Kudüs ve İsrail dahil işgal altındaki Filistin topraklarına ilişkin Birleşmiş Milletler (BM) Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu, 10 Ekim'de yaptığı açıklamada son günlerde her iki tarafta savaş suçlarının işlenmiş olabileceğine dair kanıt bulunduğunu ve uluslararası hukuku ihlal eden ve sivilleri hedef alan herkesin suçlarından sorumlu tutulması gerektiğini söyledi.

Peki savaş durumlarında tarafların eylemlerini hangi yasalar ve mahkemeler denetliyor? Yasalara İsrail taraf mı? Ne tür davranışlar savaş suçları kanununu ihlal edebilir?

Dünyanın büyük bir kısmında kabul gören silahlı çatışma kuralları, tüm Birleşmiş Milletler (BM) üye devletleri tarafından onaylanan ve uluslararası savaş suçları mahkemelerinin kararlarıyla desteklenen 1949 Cenevre Sözleşmesi'yle ortaya çıktı.

'Silahlı Çatışma Hukuku' veya 'Uluslararası İnsani Hukuku' diye adlandırılan bu hukuk sistemi, sivillere, askerlere ve savaş esirlerine yönelik muameleyi düzenleyen bir dizi anlaşmadan oluşuyor.

Bu, Hamas gibi organize silahlı örgütleri kadar hükümetlerin de eylemlerini kapsıyor.

İsrail'deki saldırılarıyla Hamas'ın ve işgal altındaki Filistin topraklarına yönelik saldırılarıyla İsrail'in savaş suçu işlediği iddia ediliyor.

Tarafların kendi ülkelerinde yargılanmaması halinde, Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC), devreye girebilecek tek uluslararası hukuki organ.

Yerel mahkemeler savaş suçları davalarında evrensel yargı yetkisini uygulayabilir ancak bunun kapsamı oldukça sınırlı.