Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018 yılı verilerine göre 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı yüzde 20.3; 15-64 yaş grubundaki işsizlik oranı ise yüzde 11.2

Tamer Arda Erşin'in Gazete Duvar'da yer alan haberine göre, Dokuz Eylül Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü akademisyenleri Doç. Dr. Barış Seçer ve araştırma görevlisi Efe Çınar, 2018 yılında yaptıkları “İş ve Meslek Danışmanlarının Bakış Açısından İşsizlik ve Danışmanlık” isimli çalışmayla danışmanların işsizlikle ilgili yargılarını mercek altına aldılar.

Araştırmaya, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) bünyesinde çalışan ve görevi işsizlere, mesleki becerilerine en uygun işi bulmak olan 22 “iş ve meslek danışmanı” katıldı. Danışmanlar, isimleri yerine numaralandırıldılar.  Araştırmalarını, Birleşik Metal- İş Sendikası’nın Çalışma ve Toplum Dergisi için kaleme alan akademisyenler Seçer ile Çınar, şu değerlendirmeleri yaptılar:

Araştırmaya göre Türkiye’deki istihdam politikalarının işsizliği önleyemediğini düşünen danışmanların oranı yüzde 16.7… Danışman 11, İŞKUR’un uyguladığı istihdam politikalarının yanlış olduğunu ifade ederek, “İstihdamın siyasi ayağı olarak kullanılan bu kurumda gerçekten gerekli meslek edindirme kursları açılmamaktadır” dedi.

İŞKUR’un, belediyeler, Milli Eğitim Bakanlığı vb. kamu kurumlarına 6 ile 9 ay gibi sürelerle geçici işçi alımı yapan Toplum Yararına Programı (TYP)’nı da eleştiren Danışman 11, şunları söyledi, “Bu kurumlarda temizlikçi olmak için bile siyasiler devreye girebiliyor. Bu kişilerin sigortası yatırıldığı için işsizlik rakamları düşük sayılıyor.”

Danışman 11’in sözünü ettiği, kısa adı TYP olan “Toplum Yararına Program”, seçim öncesi istihdamı geçici olarak arttırmak için kullanılacağı iddiasıyla gündeme gelmişti. TYP şöyle işliyor: İŞKUR, kişileri asgari ücret ve sigorta karşılığında temizlik, park düzenlemesi, okullarda bakım onarım gibi işlerde istihdam ediyor. Bu kişilerin ücreti İşsizlik Fonu’ndan ödeniyor. Kişiler TYP’li olarak bir yılda en fazla 9 ay, toplamda ise en fazla 24 ay çalışabiliyor.

Araştırmaya katılan Danışman 1, işverenlerin işe alacakları kişilerden yüksek beklentileri olduğunu söyleyerek, “Mizahi tabir ile işveren, İsviçre çakısı gibi çalışan istemektedir” ifadesini kullandı. Danışman 14 ise kurumsal olmayan firmalardaki çalışma koşullarını şöyle anlattı, “Sekreter hem temizlik yapsın hem misafir karşılasın hem yemek yapsın hem telefonlara baksın; şoför hem yük indir-bindir yapsın hem irsaliye düzenlesin… Çalışma saatleri çok uzun, yasal süreler uygulanmıyor.”

Araştırmayı gerçekleştiren akademisyenler, “İş ve meslek danışmanları ilk olarak hizmet sundukları danışanların işsizliğinin, iş beğenmeme ve gerçekçi olmayan beklentilerden kaynaklandığını belirtmektedir. Ayrıca vasıfsızlık ve motivasyon eksikliği de vurgulanmaktadır. Danışanların işsiz olması konusunda daha çok danışandan kaynaklanan nedenlerin vurgulandığı görülmektedir” tespitini yaptılar. Çünkü işsizliğin kişilerden kaynaklanan nedenlerini sıralayan danışmanların  yüzde 29.6’si bireylerin iş beğenmediğini söyledi. Danışman 9,  “İş bulamama değil iş beğenmeme sorunu daha ağırlıklıdır” derken Danışman 15, “Evet iş imkânı çok fazla ancak asgari ücret ve bedenen çalışılan işlere tamah ettiğiniz sürece. Bu noktada devreye klasik ‘işsizlik yok, iş beğenmeme var’ kavramı giriyor” yorumunu yaptı.