İktidara yakın şirketlere rekor fonlama

Yeni hükümet modeli ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın yetkisine bırakılan KÖİ projeleri ile ilgili 2018 yılı raporu açıklandı.

Birgün’den Nurcan Gökdemir’in hesabına göre, “Geleceğe dönük özelleştirme” diye isimlendirilen KÖİ projeleri, Türkiye’de özelleştirmeler gibi AKP iktidarları döneminde hız kazandı. Büyük bütçe kaynakları kullanılarak ve borçlanmaya gidilerek bu projeler hükümete yakın müteahhitlere verildi. Bir bölümü dövize endeksli yolcu, hasta, araç geçiş garantileri ile KÖİ modeli, kamuyu zarara sokma pahasına rant aktarım aracı oldu. Önceki yıl 225 olan proje sayısı 2018’de 242’ye çıktı. Toplam yatırım tutarı bir yılda 61,7 milyar dolardan 63,8 milyar ABD dolarına, sözleşme değeri ise 135 milyar dolardan 140 milyar ABD dolarına çıktı.

Yöntemin ilk uygulayıcısı olan İngiltere’nin bile olumsuz sonuçları nedeniyle daha az tercih ettiği modelde Türkiye’nin hem proje sayısı hem de yatırım büyüklüğü artıyor. Bu hız 2018 yılında Türkiye’yi tüm Avrupa ülkelerinin önüne geçirdi.

Tamamlanan projelerin yatırım büyüklüğü bakımından Türkiye’deki projeler ilk sıralarda yer aldı. 2018’de kapanışı yapılan toplam 500 milyon avro ve üzerinde değere sahip olan projelerde Türkiye birinciliği kaptırmadı. En büyük sekiz projede Türkiye’den üç proje yer aldı. 3,1 milyar avro ile Çanakkale Köprüsü, 1,3 milyar avro ile Ankara Niğde Otoyolu ilk iki sırada yer alırken, 711 milyon avroluk Bilkent Laboratuvarı da yedinci sıraya yerleşti. İlk sekizde Fransa ve Almanya’dan birer, Hollanda’dan da üç proje yer aldı.

2017 yılında yatırım değeri sıralamasında ikinci sırada bulunan Türkiye, geçen yıl bunda da birinci oldu. 2014 ve 2018 yılları arasında Türkiye, Avrupa’da 22,76 milyar avr