Türkiye'de her gün yaklaşık 5 milyon adet ekmek çöpe atılıyor. Bu şekilde günlük 5 milyon, yıllık 1,8 milyar lirayı bulan bir servetin çöpe atıldığına dikkat çeken Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Gıda Teknolojisi Program Sorumlusu Dr. Eylem Ezgi Fadıloğlu, ekmek israfını önleyecek öneriler ve tarifler sundu. Fadıloğlu, "Yapılan araştırmalar, her gün 5 milyon ekmeğin yüzde 51.4'ünün fırınlarda, yüzde 37.9'unun hanelerde, yüzde 10.7'sininse yemekhaneler, lokantalar ve otellerde israf edildiğini ortaya koymuştur." dedi.

İHTİYACINIZ KADAR ALIN

Ekmeğin evlerde çöpe atılmasının en önemli sebepleri arasında gereğinden fazla alınması, uygun şartlarda saklanmaması ve kalitesinin düşük olmasının yer aldığını belirten Dr. Fadıloğlu, "Her gün aynı miktarda ekmek satın almak yerine, yapacağınız yemek çeşidini gözönünde bulundurarak alın. Ekmeği fırından alırken aç karnınıza almayın. Kokusuna ve açlığınıza yenik düşerek gereğinden fazla alabilirsiniz. Ekmeği açıkta değil, poşet içerisinde saklayın. Ekmeği dilimleyerek tüketin. Toplu yemek tüketim yerlerindeki ekmek israfını önlemek için ekmek, dilimlenmiş olarak veya küçük ekmek olarak verilmeli, self servis tezgahlarında yemeklerden sonra yer almalıdır." önerisinde bulundu.

TASARRUF SAĞLAYACAK TARİFLER

Eylem Ezgi Fadıloğlu, bayat ekmekleri değerlendirecek tarifler de sundu: "Bayatlamış ekmekleri fırında hafif nemlendirip ısıtarak ya da kaynayan suyun buharıyla yumuşatabilirsiniz. Fazla ekmeği derin dondurucuda saklayabilir, ihtiyaç duyulduğu takdirde tost makinesinde ısıtarak yemeklerinizin yanında sıcak olarak da tüketebilirsiniz. Bayat ekmekten galeta unu yapabilirsiniz. Bayat ekmeğin içinden çıkardığımız kısımları kurutarak, köfte yapımında kullanabilirsiniz. Bayat ekmekten küçük kanepeler hazırlayarak misafirlerinize sunum yapabilir, pizza veya omlet yapabilirsiniz. Kruton yapabilir ve çorbaların üzerine koyabilirsiniz. Bunun için bayatlamış ekmekleri küp küp kesip fırında kızardıktan sonra cam kavanozda bir hafta saklayabilirsiniz. Bayatlamış ekmekleri dilimleyerek fırın tepsisine dizip üzerine tereyağı, beyaz peynir, yumurta, doğranmış domates, yeşil biber karışımını sürdükten sonra fırında kızartırsanız, kahvaltılarda afiyetle yiyebilirsiniz. Bayatlamış ekmekten, ekmek dolması yapabilirsiniz. Bayat ekmeklerden, vişneli ekmek tatlısı yapabilirsiniz. Bunun yanısıra ekmek tatlısı yapabilir ve üzerine muhallebi ya da puding de ilave edebilirsiniz."

İZMİR'DE GÜNLÜK 250 BİN TANE EKMEK İSRAF EDİLİYOR

İzmir Fırıncılar Odası Başkanı Fikri Sırtı ise bugüne kadar ekmek israfını ölçmeye yönelik herhangi geniş katılımlı bir çalışmaları olmadığını ancak günlük 2,5 milyon ekmek üretilen şehirde, yalnızca fırınlara yüzde 3 ile 5 arasında iade geldiğini söyledi. Sırtı, "Bu, işin yalnızca fırınlarda olan boyutu. Buna fabrikalar, okullar gibi yerlerdeki yemekhaneler, hastaneler, lokantalar ve evde çöpe atılan ekmekleri eklersek, rakam yüzde 5-10 arasında. Bu da demek oluyor ki yalnızca İzmir'de, 125 bin ile 250 bin ekmek arasında bir israf rakamı karşımıza çıkıyor." dedi.

ÖNEMLİ OLAN BİLİNÇLENMEK

İzmir'de dış ilçeler dahil 450 ekmek fırını bulunduğunu, buna ruhsatsızlar, unlu mamuller üreten tesisler ve pastaneler de eklendiğinde 550–600 adet olduğunu ifade eden Oda Başkanı Sırtı, "Her zaman söylendiği gibi önemli olan bilinçlenmek. Herkes ihtiyacı olan kadar ekmek almalı. Poşetli ekmek çok tartışıldı, belki katkı sağlar ancak çoğu fırının altyapısı buna uygun değil. Ayrıca ne kadar en kaliteli ürün kullanılsa da plastik olduğu için sağlığı tehdit eden unsurlar ortaya çıkabilir. Geç bayatlayan ekmekler de çözüm değil, çünkü bayatlamayı önlemek için içine katkı maddesi koyulması gerekiyor. Vatandaşlar doğal, sağlıklı ve katkısız ekmeği ihtiyaçları kadar almalı. İsrafı ancak böyle önleyebiliriz." diye konuştu.

ENERJİ VE PROTEİN KAYNAĞI

Sofraların vazgeçilmezi ekmek, aynı zamanda iyi bir karbonhidrat, protein ve posa kaynağıdır. Yetişkin kadın ve erkeğin günlük ortalama gereksinmeleri düşünüldüğünde 300 gr. ekmek, günlük alınması gereken enerjinin yüzde 30-36'sını ve proteinin yüzde 39-42'sini karşılar.

Sağlık için tam buğday ekmeği tercih edilmelidir. Tam buğday unu, buğday taneciğini tamamen içeren undur ve buğdayın tabii yapısında bulunan birçok vitamini, minerali ve posayı dengeli olarak içerir. Rafine buğday unu ise işlenmiş olduğu için buğday taneciğinin bazı kısımlarını içermez.

HASTANE DE YAPILIR YURT DA

Ekmek israfının yıllık ekonomik boyutu yaklaşık 1,8 milyar TL'ye karşılık geliyor. Bu tutarla beş kişilik 84 bin aile bir yıl boyunca yoksulluk sınırında geçinebilir, 128 bin asgari ücretli kişi bir yıl boyunca geçinebilir veya 387 bin öğrenciye 12 ay boyunca aylık 280 TL burs verilebilir. Başka bir açıdan bakıldığında 100 yataklı 63 hastane, 16 derslikli 394 okul, 300 öğrenci kapasiteli 217 yurt, 433 kilometrelik bölünmüş yol gibi hizmetlerden herhangi biri yapılabilir. CİHAN