Hangi ülkeler doğumla vatandaşlık hakkı veriyor?

ABD Başkanı Donald Trump, 6 Kasım'daki ara seçimlere günler kala yaptığı bir çıkışla ABD'de yine gündemi değiştirdi. Trump, ABD topraklarında doğan çocukların vatandaşlık kazanmasını sağlayan anayasal hakkı kaldırmak istediğini açıkladı. Amerikan Anayasası'na göre bebekler, ebeveynleri ABD vatandaşı olmasa da, hatta belgesiz dahi olsa bu haktan yararlanabiliyor.

Trump Salı günkü açıklamasında, 1866 yılında Kongre'de alınan kararla Anayasa'ya giren bu hakkı kastederek, "Biz dünyada, bir kişinin gelip de bebek sahibi olduktan sonra bebeğinin ABD vatandaşı olduğu tek ülkeyiz” demiş ve söz konusu uygulamaya kararname yoluyla son vermenin mümkün olduğunu savunmuştu.

Ancak bu konuda görüş bildiren ABD Temsilciler Meclisi Başkanı dâhil birçok siyasetçi ve hukukçu, anayasada yer alan doğuştan vatandaşlık hakkının (jus soli) başkanlık kararnamesiyle kaldırılamayacağını belirtti.

Latince "jus" (hak) ile "soli" (toprak) kelimelerinden oluşan "jus soli" genellikle koşulsuz bir hak olarak bilinir. Fakat "jus soli"nin koşullu olduğu durumlar da bulunuyor. Trump, ilk açıklamasının ardından tartışılmaya başlanan konuya dair yaptığı ikinci açıklamada ABD için de böyle bir durumun söz konusu olabileceğine işaret etti. Trump, "Ülkemize milyarlarca dolara mal olan ve vatandaşlarımıza karşı büyük bir haksızlık olan sözde Doğuştan Vatandaşlık, bir şekilde sonlanacak. Anayasa'daki 14'üncü Değişiklik bunu kapsamıyor. Çünkü orada 'bu yüzden (ABD) yargı yetkisine tabi olan' diye bir ifade var. Birçok hukuk uzmanı da aynı görüşte" diye tweet attı.

Sergilediği göç karşıtı duruş, Trump'ın 2016'daki başkanlık seçimlerini kazanmasında etkili olmuştu. Trump'ın bu nedenle 6 Kasım'daki ara seçimler öncesi bir kez daha aynı konu üzerinden Amerikan kamuoyu nezdinde puan toplamayı amaçladığı yorumları yapıldı.