Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla’nın ABD’de tutuklanmasına yol açan soruşturma kapsamında FBI tarafından hazırlanan 40 sayfalık rapor ortaya çıktı. Atilla’nın, geçen yıldan bu yana tutuklu bulunan İran asıllı işadamı Rıza Sarraf ile birlikte ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını ihlal ettiği iddia edilen raporda, Atilla ve Sarraf, yüz milyonlarca dolar tutarında yasa dışı işlem yapmakla suçlandı.

Böylece kamu bankası olan Halkbank, ilk kez resmi olarak ABD hukuk sisteminde Sarraf davasıyla bağdaştırılmış oldu. Raporda Atilla ile Sarraf arasındaki yapılan ve FBI tarafından kayıt edilen telefon görüşmelerine de yer verildi. Buna göre ABD, 17- 25 Aralık yolsuzluk soruşturması öncesinde, Ocak 2013’te Atatürk Havalimanı’nda ele geçirilen ve Sarraf’a ait olduğu iddia edilen 1.5 tonluk altın operasyonun hemen ardından telefon dinlemelerine başlamış. FBI ajanı Jennifer A. McReynolds’ın imzasını taşıyan rapora göre Atilla ve Sarraf ile “birinci şüpheli” ve Atilla’nın şefi olan “ikinci şüpheli” adı verilen isimler arasında şu diyaloglar yaşanmış:

26 Mart 2013: Birinci Şüpheli: (İkinci şüpheli) sürekli yiyecekleri hazırla diyor, ben iki üç ay uzatacağım ama o yiyecekleri hazırla demeyi sürdürüyor. Sarraf: O (ikinci şüpheli), onların İran’dan Dubai’ye gönderilmesini istiyor... Nereden olursa olsun evrakları halletmemizi istiyor, dediğini yap.

Nisan 2013: Sarraf, Atilla’ya İran’da bulunan müşterisinden alacağı ödemeyi Dubai üzerinden gerçekleştireceklerine dair bilgi verip, şunu söylüyor: ‘Satışı gerçekleştirdik... dolar üzerinden ... ödemeyi şirkete göndereceğiz.’’

2 Temmuz 2013: Sarraf, Atilla’ya Dubai ve İran arasında nakliyat için küçük, 5 tonluk ahşap gemiler kullandığını ve bu yüzden bahsedilen evrakları gönderemeyeceğini belirtiyor. Sarraf: “Bu konşimentolar hükümet tarafından hazırlanıyor. Dubai Gümrüğü hangi gemide ne kadar mal olduğuna ve ne taşındığına hepsine bakıyor. Ayrıca üzerinde Dubai mührü de var.” Atilla: “Sen bu belgeleri alabilir misin? Belgeleri bize ulaştırırsan daha sonra incelerim” Sarraf: “Hakan, biz bir hata yaptık burada. Bunları daha ufak çapta göndermeliydik. Şimdi 5 milyon göndermeliyiz”

‘Rica ediyorum...’

Atilla: “Belgelerde buğdayın menşei Dubai .. Bu imkansız.” Sarraf aynı gün “birinci şüpheli” ile konuşuyor ve taşınan mal çay olabilir mi? diye soruyor. Fakat karşıdaki kişi Dubai’de çayın da yetişmediğini söylüyor. “İkinci şüpheli” ile görüşen Atilla’nın “150 bin tondan bahsediyorsunuz. Bunu öyle taşıyamazsınız” sözleri üzerine karşısındaki kişi gülüyor ve “Sayı bana da büyük geldi, her parti için 5 ila 6 milyon yeterli’’ diyor.

9 Temmuz 2013: Sarraf, “birinci şüpheliye “Henüz bir şey gönderme, Hakan Atilla’nın aramasını bekleyelim ki bu şekilde içeriden haber geldiğini anlayacaklar’’ diyor. Atilla, Sarraf’a “Rica ediyorum. Gemilerin tonajlarını dikkat edin” diyor. Ardından Sarraf, “birinci şüpheli”yi arayarak, şunları söylüyor: “Adamlar 13 bin tonluk gemiye 20 bin tonluk yüklemeyi yaptı. Dikkat edeceğini söyledi. Adam, ‘açıkça gözünüz arkada kalmasın’ dedi.” Bunun üzerine birinci şüpheli: “Teşekkür ederim. Allah yardımcısı olsun. Başka ne diyebilirim” diyor.

Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla’nın bankanın eurobond ihraç süreci kapsamında gittiği ABD’de yatırımcılarla görüşmelerinin ardından tutuklanması piyasaları da sarstı. Halkbank’ın borsada işlem gören hisseleri yüzde 15’i aşan kayıpla tarihindeki en büyük düşüşünü yaşadı. Halkbank’ın piyasa değeri de bir günde 500 milyon dolardan fazla eridi. 28 Mart Salı günü kapanış fiyatına göre 15 milyar TL olan Halkbank’ın piyasa değeri, dünkü kapanış fiyatı üzerinden 2 milyar TL’lik kayıpla, 13 milyar TL seviyesine indi. Halkbank hisseleri günü yüzde 14.3 kayıpla 10.34 TL’den kapattı. Olayın politik bir gelişmeye dönüşmesinden endişe edilen piyasalarda TL dolar karşısında yüzde 1 değer kaybederken, dolar kuru 3.66 TL’nin üstünü gördü, gösterge 10 yıllık faiz ise 20 baz puan yükseldi. Borsa İstanbul’da BIST-100 endeksi yüzde 1 düştü.

Halkbank’tan KAP’a yapılan açıklamada, “Uluslararası Bankacılık Genel Müdür Yardımcımız Mehmet Hakan Atilla 28 Mart 2017’de görev için bulunduğu ABD’de gözaltına alınmış, ilk duruşması yapıldıktan sonra iddianame hazırlanmak üzere savcılığa süre verilmiştir. Bankamızca ve devletimizin ilgili birimlerince gerekli çalışmalar başlatılmıştır” denildi. Tutuklanma sürecinin nereye kadar uzanacağını anlamaya çalıştıklarını belirten üst düzey bir bankacı, “Aynı Sarraf sürecindeki soruları soruyoruz kendimize. Bu konu bir kaç kişiye yönelik suçlama olarak mı kalacak yoksa bu suçlamalar genişleyip bazı Türk şirketlerini ya da daha üst düzeyi de etkileyecek mi?” dedi.

Rıza Sarraf, Aralık 2013’te 17-25 Aralık soruşturmaları kapsamında İran’a altın ticareti yaparken dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kabinesindeki bakanlara rüşvet verdiği iddiasıyla tutuklanmıştı. Dava sürecinde savcılar değiştirilmiş, mahkeme ise 2014’te Sarraf’ı serbest bırakmıştı. Sarraf, İran’a yönelik yaptırımları ihlal ederek ABD’yi dolandırmak, bankacılık sahtekârlığı ve karapara aklama suçlamaları nedeniyle Mart 2016’da gittiği ABD’nin Miami kentinden tutuklanmıştı. Sarraf’ın bir sonraki duruşması 21 Ağustos’ta yapılacak. Dün ise Sarraf ile Atilla’nın 2010-2015 yılları arasında Halkbank üzerinden ABD yaptırımlarına maruz bırakmadan İran hükümeti ve bu ülkedeki çeşitli kurumlara gizlice nakit ve altın sağladığı iddia edildi.