Görüşler göz önünde bulundurularak son kez düzeltilecek ve yayıma hazır hale getirilecek yönetmelik taslağı, izlenme ve dinlenme ölçümlerini yapacak kuruluşların taşımaları gereken nitelikleri, ölçümlerde uyulacak usul ve esasları, denetim şartlarını ve bunlara uymayanlara getirilecek yaptırımları belirliyor. Konuyla ilgili AA muhabirinin sorularını yanıtlayan RTÜK Başkanı Prof. Dr. Davut Dursun, RTÜK'e geçen yıl Mart ayında yürürlüğe giren 6112 sayılı Yasa ile yayın hizmetlerinin izlenme ve dinlenme oranı ölçümlerinin yapılmasına, denetlenmesine ilişkin usul ve esaslar ile bu usul ve esaslara uymayan şirket ile kuruluşlara uygulanacak müeyyideleri belirleme görevi verildiğini anımsattı. Türkiye'de reyting ölçümlerinin ciddi tartışma ve eleştiri konusu yapıldığını belirten Dursun, ''Bu işin haklılığı haksızlığı ayrı bir tartışma konusu ama görsel, işitsel medya sektöründe radyo televizyon kuruluşlarının yayınladıkları programların izlenilirlikleri ve dinlenilme durumlarıyla ilgili ciddi eleştiriler vardı'' dedi. Şu anda fiilen reyting ölçümünün yapılmadığını kaydeden Dursun, önümüzdeki aylarda yeniden reyting ölçümüne başlanacağını bildirdi. Yönetmelik taslağının hazır olduğunu, reyting ölçümüne ilişkin esas ve usulleri belirlerken mümkün olduğu kadar rasyonel uygulama kabiliyeti olan ve sorun yaşanmayacak bir sistemi getirmeye çalıştıklarını ifade eden Dursun, ''Yaptığımız düzenleme yerinde ve doğru olsun istiyoruz. Yönetmelik taslağını 26 Mart itibarıyla web sitemizde yayınladık. 1 ay içerisinde tarafların bu konuyla ilgili görüşlerini bekliyoruz'' diye konuştu. -Ölçüm yapacak kurum ve kuruluşlar için ''organizasyonel yapı'' tanımı- Dursun, yönetmelik taslağında ölçüm faaliyetinde bulunacak kurum ve kuruluşlar için ''organizasyonel yapı'' tanımı getirildiğini ifade ederek, şunları kaydetti: ''Organizasyonel yapı, müşterek endüstri komitesi, araştırma şirketine ait yapı ve medya sahipleri birliği organizasyonlarından herhangi birini belirten tüzel kişi olarak tanımlanıyor. Böylece Televizyon İzleme Araştırmaları Anonim Şirketi (TİAK) gibi müşterek endüstri komitelerinin yanı sıra araştırma kuruluşlarının ve Televizyon Yayıncıları Derneği (TVYD,) Radyo Televizyon Yayıncıları Meslek Birliği (RATEM) gibi medya sahiplerinin oluşturduğu birliklerin de RTÜK'e başvuruda bulunmak koşuluyla reyting ölçümü yapmalarına olanak sağlanıyor. Şunun altını çizmeliyim, biz kesinlikle RTÜK olarak reyting ölçümü yapalım demiyoruz. Bizim yapmamız söz konusu değil, bunun net bir şekilde anlaşılması gerekiyor. Biz sadece bu işin nasıl yapılacağına ilişkin esas ve usulleri belirliyoruz. Bu esas ve usullere göre reyting ölçümü yapacak kuruluşların çalışmasını istiyoruz.'' -Bilgi verme zorunluğu- Yönetmelik taslağında yer alan bir başka konunun da ölçüm yapmak isteyen kuruluşun RTÜK'e bilgi verme zorunluluğu olduğunu dile getiren Dursun, şöyle konuştu: ''Piyasada kim reyting ölçümü yapıyor veya yaptırıyor? Bu ölçümü yaptıran kuruluşların yapısı ne? Nasıl bir örneklem büyüklüğüyle bu işi yapıyorlar? Nasıl bir teknoloji kullanıyorlar? Buna ilişkin her türlü teknik ve idari bilgiyi RTÜK'e verme zorunluluğunu getiriyoruz. Bu bir izin alma mecburiyeti değil, izin sistemi değil sadece bilgi verme sistemidir. Bu bilgiyi vermemeleri durumunda o kuruluşun bu işi yaptırması veya yapması söz konusu olamayacak. Piyasada reyting ölçümünü kim yapıyor? Kim yaptırıyor? Bunların yeteri bilgi ve tecrübe düzeyleri var mı, yok mu? Bunları dosyamızda görmek istiyoruz. Bizim açımızdan bir eksiklik varsa, bunları hatırlatacağız, 'tamamlayın' diyeceğiz. Bu bir izin alma değil, bilgi verme sistemi, bunun işlemesi gerekir diye düşünüyoruz.'' -''RTÜK'ün de denetimi söz konusu olacak''- Bir diğer önemli konunun da ''denetim'' olduğunu vurgulayan Dursun, ölçüm işleminin Üst Kurul'un belirlediği usul ve esaslara uygun yapılıp yapılmadığını kontrol edeceklerini belirtti. RTÜK'ün de denetiminin söz konusu olacağını kaydeden Dursun, şu bilgileri verdi: ''Sadece RTÜK'ün denetimini değil, bu sistemdeki tartışmaları ortadan kaldırabilmesi için 4'lü bir denetim mekanizmasını öngörüyoruz. Öncelikle reyting ölçümünü yaptıracak olan kuruluş bir tür iç denetim yöntemiyle bu işi ihale ettiği kişinin reyting ölçümünü doğru dürüst yapıp yapmadığını kontrol edecek. İkincisi bu işi ihale eden, yaptıran kuruluş her yıl bağımsız bir denetim organına ya da kuruluşuna bu yerli veya yabancı olabilir, yıllık bir denetim yaptırıp denetim raporunu bizimle paylaşacak. Ayrıca gerekli görüldüğünde denetim için RTÜK'e sunulmak üzere ham verilerin saklanması ile ölçüm şirketinin ISO 20252 belgesine sahip olma şartı getiriliyor. Son olarak RTÜK denetimi olacak. Dolayısıyla bütün bunların üzerinde RTÜK'ün bir üst denetimi, resen, ihtiyaç duyduğunda, gerekli gördüğünde veya gelen şikayetleri dikkate alarak kendisi veya başkasına denetimi söz konusu olacak.'' Kendi elemanlarından oluşan bir denetim grubu oluşturmayı düşündüklerini anlatan Dursun, ''Bu grubu resen, ihtiyaç duyulması ya da şikayet olması durumunda görevlendireceğiz. Şimdiye kadar yapılan bütün tartışmalarda, reyting ölçümüyle ilgili bütün eleştirilerde işin en önemli boyutunu denetim oluşturuyor. O sebeple biz biraz daha denetimi sıkı tutmak istiyoruz'' dedi. RTÜK'e başvurmadan ölçüm yapanların faaliyetlerini durdurmaları için uyarılacağına işaret eden Dursun, ''Uyarılara rağmen ölçümlere devam etmeleri halinde 600 lira idari para cezası uygulanacak. Üst Kurul'a başvurduğu halde öngörülen usul ve esaslara uymadığı tespit edilen kuruluşlar önce uyarılacaklar. Aykırılığın giderilmemesi halinde 200 bin ile 600 bin arasında idari para cezası uygulanacak'' diye konuştu. -''Reyting sonuçları izleyiciyi de ilgilendiriyor''- Reyting ölçümlerinin yayıncılar, reklamcılar ve reklam verenlerin yanı sıra izleyiciyi de yakından ilgilendirdiğini kaydeden Dursun, ''Reyting sonuçları yayıncıların, yayın kuruluşlarının, yayını planlayanların editoryal kararlarını da doğrudan etkileyen önemli bir veri. O sebeple özellikle bizim RTÜK olarak konuyla ilgilenmemiz, sonuçların yayın kuruluşlarının editoryal kararlarını etkilemesinden dolayıdır'' dedi. Amaçlarının önümüzdeki dönemde tartışmalardan uzak ve gerçekçi reyting ölçümü yapılan bir yayın hizmetleri dünyası olduğunu ifade eden Dursun, sözlerini şöyle tamamladı: ''Konu bütün vatandaşları ilgilendirmektedir. Ne kadar sağlıklı reyting ölçümü yapılırsa o kadar sağlıklı yayın planlaması ve sağlıklı yayıncılık yapılabilir. İzleyicilerin de bu ilgiler kapsamında bu yönetmelikle ilgili birtakım katkıları, eleştirileri, soruları, ilaveleri olursa biz onları da memnuniyetle kabul ederiz. Daha sağlıklı, daha iyi bir düzenleme yapmış oluruz diye düşünüyoruz. Konuyla ilgisi olan herkesin görüşünü ve katkısını bekliyoruz.''