İstanbul’daki park sorununun çözümü için yeni bir proje gündemde. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın önerisi olan projeye göre şehirdeki dik yamaçların ‘içi’ otopark haline getirilecek. İSPARK Genel Müdürü Mehmet Çevik proje için Boğaz’da, Hazine’ye ait dik arazilerin kullanılabileceğini söyledi. Otoparklar dışarıdan gözükmeyecek İstanbul, şarkılardaki, şiirlerdeki anlatımla “yedi tepeli şehir.” Böyle söyleyince insanın hayalinde görülesi, yaşanılası güzellikte bir yer beliriyor. Evet, İstanbul çok güzel elbette ama bir de işe gidiş ya da dönüş saatlerindeki keşmekeş var. İnsanı deliye çeviren trafiği bir şekilde altedip ulaşmak istediği yere varanlar da bu kez aracını koyacak bir park yeri bulmak için türlü cambazlıklar yapmak zorunda kalıyor. Son yıllarda İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin ‘park sorununa’ el atmasıyla biraz nefes alır gibi olduysak da daha yapılacak çok iş var. Zira 3 milyona yakın aracın bulunduğu şehirde en az 600 bin araçlık otoparka ihtiyaç var. İstanbul Büyükşehir Başkanı Kadir Topbaş, İSPARK Genel Müdürü Mehmet Çevik’e, “Eğimli bir şehirde yaşıyoruz. Yamaçların içini açıp otopark yapalım” demiş. Bir anlamda “yedi tepenin” içi otopark olacak. Mühendisler şimdi projeyi hayata geçirmek için çalışıyor. İSPARK’ın faaliyeti karada da değil. Çevik’le şirketin karada, havada ve denizdeki faaliyetlerini ve İstanbul’u konuştuk. İnşaat ruhsatına yeni şart * İstanbul’un toplam otopark kapasitesi ne kadar? 250 bin civarında. Araç sayısıyla kıyasladığınızda çok yetersiz. Bu, yılların birikimi. Biz şehircilik terimini 20 - 25 yıldır konuşuyoruz. Şehir planı faaliyetlerinin geç gelişi, yollarımızın, otoparklarımızın da gelişmesine engel olmuş. * Binaların altına otopark yapma zorunluluğu hep vardı. Cezayı ödeyip yapmıyorlardı. Yeni dönemde nasıl zorunlu hale getirilecek? Yasada zorunluydu ama otopark olmayan yerlerde belediyeler harcını alır ve otopark yapar diye madde vardı. Bu konu artık net. 400 metrekare net zemin alanı olan binaların altına otopark yapılması için çalışmalara başlanıyor. Yapmayanların binalarına ruhsat verilmeyecek artık. Dışarıdan görülmeyecek * Trafikteki araç sirkülasyonu ne kadar? Ortalama 2 saat. 2 saat trafiğe çıkan araç 22 saat park ediyor. Bu yoğunluğu bu şehir kaldırmaz. İnsanları mümkün olduğunca toplu taşıma araçlarına yönlendirmek lazım. Bakıyorsunuz, köprüden geçen insanların yüzde 99’u ya yalnız ya da yanında bir kişiyle seyahat ediyor. Şehir içinde toplu taşımacılığa yönlendirebilsek bu insanları hafta sonunda, uzun mesafeler için gereklilik olduğu durumlarda kullanır arabasını. * Bunun için ne yapıyorsunuz? Kadir Bey (Topbaş), “Topografik olarak eğimli bir şehirde yaşıyoruz. Bu yamaçların içinde yer açıp otopark yapalım. Bir de yeraltı otoparklarını artıralım” dedi. Bununla ilgili olarak Büyükşehir’deki etüt ve planlama bölümüyle bizim arkadaşlarımız çalışıyor. Boğaz’daki dik alanlardaki Hazine’ye ait, kamuya ait olan büyük alanlardaki yamaçlar olacak diye tahmin ediyorum. Otoparklar yamaçların içinde olacak. Dışarıdan baktığınızda görmeyeceksiniz. Araç yamacın içindeki otoparka girecek, tam otomatik sistemde park edecek. Aracı çağırdığınızda 90 saniyede gelecek, otomatik sistemde. Bizim için “Park et devam et” projesi de çok önemli park yeri sıkıntısını aşma noktasında. 30 ayrı noktada, 10 bin kadar bir aracı depolama imkânımız var. Marmaray projesi ve Yedi Tünel projesi tamamlandığında biz de onlara yetişerek, burada otoparklar yaparak, bu bölgelerdeki insanlara araçlarını ucuz fiyatlara park ettirip toplu taşımacılığa yönlendirmek istiyoruz. * Nereye getireceksiniz kapasiteyi? 600 bin araçlık bir otopark ihtiyacı var İstanbul’un. Bizim 60 bin var, özelle birlikte 250 bin otopark kapasitesi var. Hedef bunu 2 katına çıkarmak. Değnekçiler İSPARK’ta * Değnekçiliği bitirdiniz, ne yapıyor değnekçiler acaba? Bizde çalışıyorlar. Yüzde 80’ini aldık, 300 tanesi bizde çalışıyor. Eğitim aldılar, tekrar sahada şu anda görev yapıyorlar. * Otoparkçılığı kayıt içine alarak sizce ne kadarlık bir kaynağı ekonomiye kazandırdınız? 2005 yılından bu yana varız. 2011 sonu itibariyle kayıt dışı olan 600 milyon TL kayıt içine alınmış. * Kaç kişi çalışıyor sizde? 2 bin personelle çalışıyoruz. TAKSİ DURAKLARINDA NASIL BİR DÜZENLEME OLACAK? (Devamı 2. sayfada) 18 BİN TAKSİYİ TEK ÇAĞRI MERKEZİNDE TOPLUYOR * Taksi durakları işletmeciliği de size geçecekti, ne aşamada? Büyükşehir yasayla taksi duraklarının işletmeciliği ile ilgili tüm yetkiyi İSPARK’a verdi, 2 yıl önce 5216 sayılı yasayla. Bunu şu anda çok iyi bir noktaya getiriyoruz. Taksi duraklarının işletmeciliği ve çağrı merkezi kapsamlı bir proje. Taksiler boş dolaşmayacağı için çevre kirliliğinden tutun yakıt tasarrufuna kadar çok önemli etkiler yaratacak ekonomiye. * Nasıl işleyecek? 18 bin tane taksi var İstanbul’da. Bu taksiler İstanbul trafiğinde her gün ring yapıyor. Boş gidiyor, dolu geliyor. Dolu gidiyor, boş geliyor. Bir programsızlık var. Yurtdışında hiçbir araç boş gezmez. Belli noktalarda durakları vardır, o duraklardan siz gerek telefonunuzla, gerek çağrı butonlarıyla gerek internetten çağrınızı yaparsınız. Aracınız gelir biner gidersiniz. Yoldan da çok zor yolcu alırlar. Biz de benzer bir sistem getiriyoruz. Çağrı sistemi kuruyoruz. Şu anda ihale aşamasındayız. 21 firma başvurdu, 9 firma yeterli görüldü. İhale tamamlanacak. Çağrı merkezini arayacaksınız istediğiniz yere taksi gelecek. * Proje ne zaman devreye girer? Tamamlanmak üzere, önümüzdeki aylarda inşallah hizmete başlayacağız. Taksiler de yenilenecek. Panik butonundan tutun, içinde televizyon olacak, navigasyonu olacak. Reklam alabilecekler araçlar. Tertemiz taksilere binecek insanlar, ne bileyim gerek şoför gerek vatandaş tarafındaki kötü niyetli girişimlere engel olacak. Avrupa ayarında bir sistem olacak. Yağmur yağıyor almıyorum, kısa mesafe gitmiyorum, bunlar kalkacak. Korsan taksicilik tamamen yok olacak bu sistemde. Dünyada bu bir ilk. 5 - 3 - 7 bin araçlık çağrı merkezi ve taksi durağı işletmecilikleri var dünyada. Ancak 18 bin araçla ilk kez biz yapıyoruz dünyada. Bütün taksi durakları sisteme entegre olacak, vatandaş telefon, internet, duraklardaki buton vasıtasıyla çağrı merkezine ulaşacak. Vatandaştan, taksiciden, devletten para çıkmayacak sistem kendi kendini çevirecek. Taksilerdeki reklam gelirleri taksiciye yansıyacak. Belediyenin bisikletiyle Bakırköy’den Sirkeci’ye * Otopark ücretleri batıyla kıyaslandığında ne söyleyebilirsiniz? Aracınızı havaalanında üç gece bıraktığınızda bizim ne kadar ucuz olduğumuzu anlıyorsunuz. Havaalanında üç gece 120 TL. Hakikaten çok ucuzuz biz, hatta kızıyorlar bize geldiniz piyasayı düşürdünüz diye. Bizim bir de bisiklet projemiz var bu arada. * Nedir o? Bostancı sahili, boydan boya Kartal’a kadar 17 kilometre. Buradan bisiklet park yerlerimiz var. İnşallah bu yaz orada bisiklet kiralama işlemlerini başlatacağız. Kiralayacak ulaşmak istediği noktada teslim edecek. Yurtdışında çok kullanılan bir sistem bu. Sultanahmet’ten, Bakırköy sahil şeridinden Sirkeci’ye kadar da böyle bir sistemi düşünüyoruz. ‘Denİzde daha büyük değnekçilik var...’ * İSPARK’ın yeni dönemdeki yatırımlarıyla ilgili bilgi verir misiniz? 30 milyon TL civarında yeni bir yatırım yaptık. Merter ve Cihangir’de otopark yaptık. Kule parklar kapasite yaratıyor. Ranza sisteminde çalışan otoparklar planlıyoruz. Yarı otomatik. İstinye ve Tarabya’da marina yapımına başladık. Ağustos sonu gibi açılacak. 388 yat ve tekne park etme kapasitesi olacak. 8 tane daha yapılacak. İnşallah onlara da başlayacağız. * Değnekçiliği kaldırdığınızda tepki olmuştu. Marinada ne tür tepkiler olabilir acaba? Denizde daha büyük değnekçilik var. Denizde de tonozcular var. Bu tonozcular aynı değnekçiler gibi denizde tonoz atıyor bir yere, tekneyi bağladığı zaman para alıyor. Kayıtlı hiçbir şey yok. Buradaki rakamlar daha büyük. Yıllık 5 - 10 bin euro kira paraları dönüyor. * Ne anlama geliyor... Sanat çevresi, işadamları yıllık 5 - 10 bin euro vermek durumunda kalıyor teknesini bağlatmak için. Bu parayı mecburen tonozculara veriyor. Şu an yaptığımız iki marinadan dolayı yıllık 5 milyon kayıt altına girecek. Düşünün bütün marinalar tamamladığında 50 milyon TL kayıt altına girmiş olacak. Üstelik şimdiki görüntü kirliliği olmayacak, rastgele atılan o tonozlar kalkacak. Tarabya ve İstinye koylarının güzelliği ortaya çıktı. Örnek bir şey oldu. Bir de heliportlar yapıyoruz biliyorsunuz. Kısıklı, Kadıköy ve Sütlüce’de aktif heliportlarımız var. Bunlarda biz yer hizmeti veriyoruz. Allah korusun deprem gibi afet anlarında böylesi alanlar çok önem arz ediyor. İnsanların taşınması, hastaneleri yetişmesi ancak bunun dışında şehir trafiğindeki yoğunluğu da azaltıcı etkileri var. Helikopter taşımacılığı belli bir noktaya geldiğinde belli ilçelerin stratejik noktalarında 30 civarına çıkarmayı düşünüyoruz. İSPARK ÖZELLEŞMİYOR KIYAFETLERİ YENİLİYOR * Belediyenin bir takım işletmeleri özelleştirildi. İSPARK’ta benzer bir süreç, planlama var mı? Gündemimiz farklı. Kurumsal boyuttaki çalışmalarımızı tamamlamaya odaklandık. Kıyafetlerimizi yeniliyoruz mesela. Kapalı ve açık otoparklardaki 2 bin personelimizin yazlık ve kışlık kıyafetlerini yeniliyoruz. Çok güzel oldu, bir modacının elinden çıktı kıyafetler. Demirören Grubu şirketlerinden Milangaz sponsor oldu bize. Özelleştirme konusundaki kararı Kadir başkan verecektir ama gündemimizde özelleştirme yok. Böyle bir çalışmamız, böyle bir hazırlığımız yok doğrusu. Belki hisselerinin bir bölümü ileride borsaya açılabilir.