Tepkilere rağmen Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün önceki gece onayladığı 5651 sayılı internet yasasında değişiklik öngören düzenlemeler Türkiye’de internette yeni bir dönem anlamına geliyor. İşte 7 soruda yeni internet dönemi...
1- Yargı kararı olmadan neler yapılabilecek?
TİB Başkanı, gecikilmesinde sakınca görürse özel hayatın gizliliğini ihlal gerekçesiyle internette bazı içeriklere erişimin engellenmesi yönünde, yasadaki ifadeyle “emir” verebilecek. Bunu mağdur olduğunu iddia eden kişinin başvurusu üzerine yapabileceği gibi, başvuru olmaksızın da harekete geçebilecek. Emir, yeni dönemde kurulacak Erişim Sağlayıcılar Birliği’ne iletildikten sonra, erişim sağlayıcılar (TTNET, Superonline, Turkcell vb...) tarafından 4 saat içinde uygulanacak. Bu durumda Başbakan’la bir medya patronunun konuşması, yasal yollardan kaydedilmiş olsa bile, özel hayat sayılıp erişime engellenebilecek. Böyle bir haberi yayımlayan haber sitesi, ancak o habere erişim engellendikten sonra bundan haberdar olabilecek. Yasada haberler engellenirken “kamu yararı gözetilmesi”yönünde bir hüküm de bulunmuyor
2-Yargı ne zaman devreye girecek?
Yargı, erişim engellendikten sonra devreye girecek. TİB’e erişim engellenmesi için başvuran kişi 24 saat içinde sulh ceza hâkimine de başvuracak. Hâkim 48 saatte karar verecek. Mahkemeye başvurulmazsa ya da, mahkeme aksi yönde karar verirse engel kalkacak. Cumhurbaşkanı’nın istediği değişiklik, başvuru sahibinin yanı sıra TİB’in de erişim engelleme kararı vermesi durumunda hakime başvurmasını öngörüyor.
3-TİB Başkanı, erişim engelleme kararıyla ilgili soruşturulabilecek mi?
İnternet düzenlemesi nin içinde bulunduğu torba yasa TİB Başkanı’na da dokunulmazlık getiriyor. Yasaya göre TİB Başkanı’nın görevin ifası sırasında işlediği iddia olunan suçlardan dolayı soruşturulması Ulaştırma Bakanı’nın iznine bağlı. Bu arada TİB Başkanı’nın Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Ulaştırma Bakanı tarafından atandığını, mevcut başkan Cemalettin Çelik’in önceki görev yerinin MİT olduğunu hatırlatalım.
4 - Kişilik haklarını ihlalde ne olacak?
Bir sitedeki içerik nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişi, siteye başvurmadan, doğrudan mahkemeye gidebilecek. Mahkeme 24 saatte karar verecek. Erişimi engelleme kararı verirse bu karar erişim sağlayıcılar tarafından 4 saatte uygulanacak. Bu düzenleme de mahkemenin 24 saat gibi kısa bir sürede sağlıklı karar veremeyeceği iddia edilerek eleştiriliyor.
5-Yeni yasada öngörülen URL temelli engelleme nedir?
URL temelli engelleme youtube gibi bir sitenin tamamını değil de, yalnızca sakıncalı videonun bulunduğu bir sayfasının engellenmesi anlamına geliyor.
6 - DNS ayarlarını değiştirerek engelli sitelere girmek mümkün mü?
Hayır. Erişim sağlayıcılar kişilerin “sakıncalı” içeriğe ulaşmak için alternatif yollar izleyip izlemediğini tesbit edip engellemekle de yükümlü olacaklar.
7- Fişleme iddiaları neden doğuyor?
URL temelli engelleme ve alternatif yolların kullanımının tesbiti için erişim sağlayıcıların, internet trafiğiyle ilgili “derin veri analizi” yapabilen gelişkin altyapılar kurması gerekiyor. Bu, erişim sağlayıcılara ticari ve istihbari değeri çok büyük bir veri (hangi sitenin hangi sayfasına girdi vb.) oluşturma imkanı veriyor. Yasaya göre bu veriler TİB’e istendiği takdirde verilecek. Yapılacak değişiklik verilerin mahkeme kararıyla TİB’e verilmesini öngörüyor. Ancak, erişim sağlayıcının internet trafiğini izleme imkanı yine olacak. İnternet trafiği bilgileri 1-2 yıl tutulacak.
