Giderek demokrasiden uzaklaşan Türkiye’nin bu konudaki zayıf karnesi, İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün 38 sayfalık raporuna yansıdı. AKP’nin Gezi eylemleri ve yolsuzluk soruşturmalarına otoriterleşerek karşılık verdiğini söyleyen örgüt, hukukun üstünlüğü ve ifade hürriyetinin yara aldığını aktardı.

Muteber uluslararası sivil toplum kuruluşu İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Türkiye’de özellikle son bir yılda giderek hızlanan otoriterleşme ve insan haklarındaki geriye gidişin fotoğrafını çekti. Örgüt, AKP ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yönetiminde Türkiye’de son dönemde hukukun üstünlüğü ile ifade ve basın özgürlüğünde önemli ölçüde geriye gidiş olduğunu açıkladı. Dün, ‘Türkiye’de insan haklarının gerileyişi: Reform önerileri’ başlığıyla 38 sayfalık bir rapor yayınlayan HRW, özellikle Gezi Parkı eylemleri ile 17 ve 25 Aralık yolsuzluk operasyonları sonrasında yaşananları değerlendirdi. Raporu kaleme alan HRW’nin Türkiye raportörü Emma Sinclair-Webb, “Geçtiğimiz yıl boyunca Erdoğan liderliğindeki AKP, siyasi muhalefete tüm kuralları çiğneyerek, eleştirel sesleri susturarak ve tehdit ederek karşılık verdi.” dedi.

İktidarın medyayı ve interneti kontrol etmek, hükümeti eleştirenleri ve protestocuları sindirmek için aşırı adımlar attığı belirtilen raporda, hükümetin yolsuzluk skandalına yargı bağımsızlığını baltalayarak ve hukukun üstünlüğü ilkesini zayıflatarak karşılık verdiği ifade edildi. HRW, yolsuzluk soruşturmalarını ‘hükümete karşı darbe’ olarak niteleyen yetkililerin sonraki süreçte binlerce polis, savcı ve hâkimin yerini değiştirdiğini, onların yerlerine ‘sadık’ kişileri atadığını aktardı. Operasyonu yürüten polislerin de gözaltına alındığını hatırlatan HRW, sosyal ve geleneksel medyada yolsuzluk hakkında yayın yapılmaması için hükümetin tüm gücüyle bastırdığını belirtti. 2014 yılında kurulan sulh ceza hakimliklerine atanan ilk hakimlerin yolsuzluk soruşturmasını kapatan hakimler olmasının kaygılara yol açtığını ifade etti.

HRW, hükümetin baskıcı eğilimlerinin 2013 yılı yazında yaşanan Gezi Parkı protestolarına yönelik müdahalelerle tüm dünyanın dikkatini çektiğini belirtti. Gösterilerde yer alan Beşiktaş’ın taraftar grubu ‘Çarşı’nın yöneticilerinin ‘darbe girişimi’ suçlamasıyla ömür boyu hapisle yargılanırken protestocuları öldüren ya da yaralayan polislerin çok azının yargı karşısına çıktığını hatırlattı. Başta televizyonlar olmak üzere medyanın önemli bir kısmının siyasi baskı nedeniyle hükümet yanlısı hale geldiklerini vurgulayan örgüt, medyaya baskı için RTÜK ve vergi denetçilerinin kullanıldığını söyledi.

HRW raporunda, 2014’te hayata geçen internet ve MİT kanunlarının da endişe uyandırıcı olduğu belirtildi. Zaten yeterince kısıtlayıcı olan internet kanununda yapılan değişikliğin yürütmeye daha geniş yetkiler verdiğinin altını çizen örgüt, MİT mensuplarına yönelik soruşturma izninin MİT’e verilmesiyle istihbarat örgütünün yasaların üzerine çıkarıldığına dikkat çekti.

İnsan haklarının korunabilmesi için 1982 Anayasası’nın tamamen değişmesi gerektiğini ifade eden HRW, geçmişte ve bugün suça karışan devlet görevlilerinin yargı önüne çıkarılabilmesi için de daha fazla yasal düzenleme yapılmasının lüzumunu vurguladı. Hükümete, kadına yönelik şiddet konusunda da adım atması çağrısı yapan HRW raportörü Sinclair-Webb, “Türkiye’nin ve Türkiye vatandaşlarının geleceği adına, hükümetin girdiği yoldan geri dönmesi ve insan haklarına saldırmak yerine, onları koruması gerekli.” sözlerini kullandı.