Tartışmayı farklı açılardan değerlendirenler oldu. Türkiye'de birçok medya organı ve aydın bu engellemeyi Heron insansız havar aracındaki gecikmeye bağlayıp “TSK İsrail'e one minute dedi” şeklinde okurlarına duyurdu ama en azından TSK için turum biraz farklı gibi. Geçenlerde, Türkiye'yi çok iyi bilen, özellikle Türkiye'de sivil-asker ilişkileri konusunda uzmanlığıyla tanınan ve askerî çevrelerle iyi ilişkileri olan bir yabancı gözlemciyle konuşurken askerî çevrelerden edindiği izlenime göre Türkiye-İsrail ilişkilerindeki gerginliğin arkasında askerin değil hükümetin olduğunu ifade etti. Konuyla ilgili TSK'nın yaptığı açıklamaya dikkat çekerek TSK orada topu Dışişleri'ne atıyor farkında mısın diye belirtti. Hakikaten de TSK konuyla ilgili yaptığı açıklamada Dışişleri'ni işaret ediyor ve adeta bu işin arkasında beni aramayın mesajı veriyor. Genelkurmay Başkanlığı'nın internet sitesinde, ‘Tatbikatlar ve Gösteriler' bölümünde yapılan açıklamada, “Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yıllık planlı tatbikatlarından olan Anadolu Kartalı (AE-09/3) Tatbikatı 10-23 Ekim 2009 tarihleri arasında, DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI'NIN MARİFETİYLE ilgili ülkeler arasında yürütülen temaslar neticesinde, uluslararası katılım ertelenmiş olarak Konya'da icra edilecektir” denildi. TSK'ya yakın bir düşünce kuruluşunda çıkan bir analizde TSK'nın açıklamasındaki dışişleri vurgusuna dikkat çekilerek “Açıklamada herhangi bir neden belirtilmemiş olup, konunun Dışişleri Bakanlığı tarafından gündeme getirildiği anlaşılmaktadır” denilmekte. Bu açıklamadaki “Dışişleri Bakanlığı'nın marifetiyle” ifadesi yabancı Türk gözlemcilerin aksine gözlemcilerin dikkatinden kaçmamış görünüyor. Buna göre TSK adeta Dışişleri'ni, dolayısıyla hükümeti, İsrail ve ABD'ye şikâyet ediyor. Ben bu işin içinde yokum, bu kararlar tamamen Dışişleri Bakanlığı'nın tercihi ve temasları sonucunda alınmıştır deniyor. Konuyla ilgili Başbakan da sorumluluğu üstüne alıyor. Eskiden olsa başbakanlar TSK'nın ya da ilgili kurumların lüzum duyması şeklinde açıklamalar yapardı ancak Başbakan Erdoğan bu konuda yaptığı açıklamada sorumluluğu üstüne alarak şunları söylemiş: “Konuyla ilgili düşüncelerimi daha önce açıkladım. Dışişleri Bakanlığımızın cevabı oldu. Her siyasi iktidarın kendi ülkesindeki bütün kamuoyunun yaklaşımlarını, halkının taleplerini göz önünde bulundurma mecburiyeti vardır. Bakın mecburiyeti vardır diyorum. Ben halkımın taleplerini bir kenara koyamam. Halkımın talebi bu istikamettedir. Bunu, daha önce verilen eğitim çalışmasıyla ilgili konuda da bu hassasiyeti gösterdiler. Silahlı Kuvvetlerimizin yaptığı açıklamalarla bu konudaki tavrımızı söyledik. Tatbikat olayına gelince, tatbikat konusuyla alakalı olarak da bunun şu anda yapılmayacağını, İsrail'in dışındaki ülkelerle yapılmasını veya ertelenmesi konusunu söyledik. Bu yaklaşım makul karşılandı. Biz eğer yaparsak Türkiye olarak tek başımıza yaparız. Ama aksi bir halde de bizim için bu bir kıyamet değildir, bir son değildir. Türkiye her şeyden önce güçlü bir ülkedir, kendi kararını verir. Birilerinin tavsiyesi veyahut da talimatı ile karar vermez, karar almaz.” İsrail kaynakları da Türk Dışişleri'nin konu ile ilgili kaçamak cevaplar verdiğine dikkat çekerek, konunun hükümetten kaynaklandığına işaret ediyorlar. Tıpkı benim konuştuğum yabancı gözlemcinin TSK çevrelerinden edindiği izlenimde olduğu gibi, muhtemelen İsrailli kaynaklar da, yine TSK çevresinden, tatbikatın hükümetin tercihi nedeniyle iptal edilmiş olduğunu öğrenmişlerdir. Aslında –İsrail veya başka bir devletle olan- askerî bir tatbikatın hükümetin aldığı kararla iptal edilmesi Türkiye demokrasisi açısından oldukça sevindirici bir gelişme. Demek ki hükümetler istedikleri zaman askerî konularda da politika belirleme konusunda inisiyatif ve tabii ki risk alıp askerlere uygulatabilmeye başlamışlar. Konunun hoş olmayan tarafı ise bir kurumun yabancı gözlemciler aracılığıyla veya internet sitesine koyduğu açıklama ile bağlı bulunduğu hükümeti başka ülkelere şikâyet etmeye kalkması... EMRE USLU-TARAF