Soma'da yaşanan faciadan sağ kurtulan maden işçilerinden biri olan İshak Şimşek 27 yaşında evli ve bir bebek bekliyor. 5 senedir madende çalıştığını söyleyen İshak Şimşek, bu süre zarfında ustalığa yükselmiş ve makine operatörü olmuş. Şimşek doğacak çocuğunu kastederek “Cenâb-ı Hak beni aileme bağışladı” diyor. İshak Şimşek kaza anı ve sonrası, madende çalışma şartları, denetimlerin nasıl yapıldığı ile ilgili önemli Yeni Asya'ya önemli bilgiler verdi.

 

Evet. Biz daha aşağıdaydık. Patlama olduğunda bize üst katlarda yangın başladığını söylediler. Biz de hemen madeni terk etmek için “nefeslik” denilen çıkışa doğru ilerlemeye başladık. Bu nefeslik denen kapıları yangın başlayınca emniyetçiler açmışlar. Ancak gaz sızıntısı bizim bölüme de gelmeye başlamıştı. Biz de anayola değil de o tarafa yöneldik. Ayrıca bizim bölüme perde yaptılar. Bu perde zehirli gazların geçişini önlemek için koyulur. Bir de yerdeki yürüme bantları yanmıştı. Bunlardan simsiyah bir duman ve koku yayılıyordu. Bir arkadaşımız anayolu kontrol etmek için perdeyi aralayıp baktı ve bir anda yüzü kapkara oldu. Havada sanki lastik yanığı gibi bir is ve koku vardı.

 

Evet çıkmış oluyoruz. Ancak biz çıkışa yedi saat sonra varabildik. Çünkü sızan gazlar bizim hareketimizi yavaşlatıyordu. Oturduğumuz yerden kalkamaz olmuştuk. Bazı arkadaşlar emekleyerek, ancak ilerleyebiliyorlardı. Bizim oraya gelen hava kapatıldı. Temiz hava gelmedi. İçerideki hava da bize yeterli değildi.

 

Aşağıdaki bir başka bölümden de arkadaşlar geldi. 140 kişi olduk. 

Hayır yok. Bizim oraya gelen makinaları da çalıştıran hava dahi kapatılmış. Emniyetçiler hava kesildi dediler. 

 

 

Mühendisler.

 

Tabi geliyorlar. Meselâ bizim mühendisimiz Mehmet Bey, son günlerde metan gazı problemi var diye devamlı ölçüm yapıyordu.

 

Bir hafta değil, fakat son üç günden beri metan gazı artmıştı. 0.50’yi gösteriyordu. Hatta bize oksijenle kesim, kaynak falan yaptırmıyorlardı.

 

Açıklamalarında, ‘Teftiş’in anlık bir hadise olduğunu, maden ocağının canlı bir organizma olduğunu’ aktaran Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’in bu açıklaması İshak’ın anlattıklarıyla daha bir önem kazanıyor. Daha önce farklı madencilerin açıklamalarından da anlaşılabileceği gibi, ‘anlık’ olan teftişi, teftiş süresince madene yapılan makyajla atlamak ve teftiş biter bitmez eski şartlarda çalışmaya devam etmek madencinin ‘kaderi’ olmuş. İshak konuştukça maden işçilerinin çilesi daha bir gün yüzüne çıkıyor.

Maden işçilerinin önüne ulaşılması gereken bir kota koyduklarını dile getiren İshak, “ne olursa olsun o kotaya ulaşmamız isteniyor” dedi. Kotaya ulaşıldığında prim verildiğini sözlerine ekleyen genç madenci, primin işlere dağıtılmadığını, birkaç kişi arasında paylaşıldığını bizlere aktardı.

Evet, müfettiş geliyor dendiği zaman; sağda solda kama yapılmamış yerler varsa kama yaparlar, yerlere talaş dökerlerdi. Emniyet biraz daha üst düzeye çıkarılırdı. Bizim amirler, müfettiş geleceğini bize söyleyince, sabahtan biraz temizlik yapılır, o gün gündüz vardiyası dışarı mal verir, teftiş geçince yine eskisi gibi normal çalışmaya devam edilirdi. Adam bize bir kota veriyor. Meselâ aylık üç bin ton çıkacak diye. Tek vardiya için. Senin bunu çıkarman lâzım. Ne yaparsan yap. Önüne taş mı geldi, hemen geç. Arkada kömür mü kaldı, mühim değil. Yeter ki hedefin olan miktara ulaşılsın. Yani bu üç bin ton tamamlanacak. Ama öyle ama böyle. Tabi prim var diyorlar, ama primi herkes alamaz. Çavuş, başçavuş alır. Alırsa bir de ustalar alır. İşçilere vermezler.

 

Yemek yok. Yemeği biz kendimiz götürüyoruz. Yemek zamanı kanunda nasıl gösteriliyor bilmiyorum, ama bize 15 – 20 dakika, yarım saat zaman tanınıyor. Yarım saati geçemezsin. Yemeğimizi yerin altında yiyoruz.

 

Bulunduğumuz tesislerde mescit var. Ancak vardiya sonunda istifade edilebiliyor. Bayramlarda, ben birinci gün gitmiyordum. Bayram namazı için komşu ocak işçilerinin servisleri köyde durup bayram namazı kılmışlar. Ama bizim ocağın servisleri durmadan ocağa geçtiler.

Biraz da idarecilere bağlı bu işler her halde. 

Tabi, meselâ idareciler sendika seçimi olduğunda, işler aksamasın diye; biz adayları sorduğumuzda, siz adayları ne yapacaksınız, alın şu zarfı sandığa atın deyiveriyorlardı. Sendikacılar öyle yapıyordu.

 

Tabi, ben beş yıldır çalışıyorum. Usta olarak görev yapıyorum. Makine kullanıyorum. 1800 TL civarında aylık alıyorum. Yeni başlayanlar da 1150 – 1200 TL civarında alıyor.

Bayram bazen maaşa denk gelmeyince avans veriyorlar. Meselâ köyüne gidecek 500 TL istiyor. Hayır, herkese ne veriliyorsa sana aynı diyorlar. Farklı vermezler. Yine senin maaşından kesiliyor bu verilen.

 

Hayır. Ya açık madende çalışırım. Yahut kaynakçılık mesleğimi yaparım. Yeraltına girmek istemiyorum. Çalışanlara Allah sabır versin.

 

Maskeleri kullanmak istedik, ancak küflenmişti. Bazılarının üzerindeki bez gibi olan kısım yoktu. Zaten kutuları vura vura zorla açtık. Maskeler bir işe yaramadı. Takanlar on dakika dayanamadı. Gırtlağım yanıyor diyorlardı. İçeride oksijen tüpü vardı. Onu açtılar. Belki onun biraz faydası oldu. O sırada gelenler oldu. Bize yürüyün, yirmi dakika sonra temiz hava var dediler. Ancak yürüyecek halimiz mi var? Adam yerinden kalkamıyor. 140 kişiden 10 – 15 kişisi ancak yürüyebiliyor. Geri kalanı ya bayıldı ya da düştü kaldı. O sırada Akın Bey geldi, ocağın müdürü (İşletme müdürü: Akın Çelik). Bizi çıkarmaya çalıştılar, ayran verdiler. Ayranı içince istifra ettik. Biraz kendimize geldik. Dışarıdan gelenlerle birlikte dışarı çıktık.

*Aslında gaz maskeleri sağlam olsaydı size faydası olurdu her halde.

Tabi. Kırk beş dakika idare edebilecek kapasitesi varmış. Ama hepsi arızalı ve küflüydü. Kullanamadık. Bir tane sağlam yoktu. Bazı arkadaşların burnundan, bazılarının kulağından kan geldi. Onlar vefat ettiler. Önümüzden gidenlerden vefat edenler de oldu. Eğer ben de biraz geride kalmamış olsaydım her halde sağ kalmazdım.

 

İshak Şimşek, madende metan gazının arttığı zamanlarda tedbir alınması gerektiğini, içeri temiz hava gönderilerek zararlı gazın dışarı atılması gerektiğini söyledi. Şimşek'in anlattığına göre, facianın yaşandığı madende böyle bir temizlik faaliyeti yapılmamış. şimşek bunun sebebinin üretimin durdurulmak istenmemesi olarak açıklıyor

Metan gazının arttığı zamanlarda tedbir alınması gerekmiyor mu? Meselâ işi durdurup bir temizlik yapılması falan.

Evet bize temiz hava gönderilip zararlı gazın atılması gerekir. Emniyetçilerin bunu yapması lâzımdı. Ancak bunlar yapılırken üretim duracağı için bunu yapmıyorlar. Üretimi ne olursa olsun durdurmak istemiyorlar.

Vardiya değişikliği saati yakındı. Bizde vardiya değişikliği madenin içinde oluyor. Yeni gelen işçiler giyinip doğru aşağıya inerler. İçerideki ile orada değişiklik olur. Devletteyken vardiya değişikliği dışarıda oluyormuş. Hatta Soma Kömür Şirketi devralmadan evvel Park Teknik Şirketi vardı. O da dışarıda vardiya değişikliği yapardı. Aşağıda bir kişi kalırdı, herkes yukarı çıkardı. Biz madene girdiğimizde iki buçuk kilometre yürüyoruz. Yarım saat ya da kırk beş dakika sürüyor. Kaza da tam bu sıralarda oldu.