Yıllanmış iki stratejik ortak ABD ile Türkiye, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın son gezisinde Başkan Obama ile iki saat süren görüşmesinin ardından “model ortaklık” aşamasına geçti. İki lider, “model ortaklık” ilişkisinin ne anlama geldiğini açıklarken, başta ticari ve ekonomik alandaki yeni işbirlikleri yanında bilimden sanata, siyasetten teknolojiye kadar uzanacağının sinyallerini de verdiler. Bu çerçevede çalışacak “Ekonomik Komisyon” a iki ülkeden 4 bakan seçildi. 9 YIL SONRA UMUT Komisyonda Başbakan Yardımcısı ve ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan ile Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan Türk tarafını, Ticaret Temsilcisi Ron Kirk ve Ticaret Bakanı Gary Locke da ABD tarafını temsil edecekler. Obama’nın aktif tutumu ile kurulan komisyon, 2008’de 15 milyar dolarlık ortak ticarette, Türkiye aleyhine olan durumu düzeltmeye çalışırken, Erdoğan’ın açıklamasında ilk kez gündeme gelen Kuzey Irak sınırında kurulması planlanan QIZ (Nitelikli Sanayi Bölgeleri)”nin oluşturulmasına da katkıda bulunacak. Mısır, İsrail ve Ürdün’de uzun yıllar önce kurulan bu bölgelerdeki tesislerden sıfır gümrükle mal alan ABD, nedense Türkiye’ye bu desteği vermemişti. HEYECAN YARATTI Tekstil ve hazır giyimcilerin, “Nitelikli Sanayi Bölgeleri” yani “QIZ”lerden ABD’ye “sıfır gümrük” le ihracatı artırmak için 9 yıldır konuştukları konunun, Obama ile Erdoğan’ın masasında gündeme gelmesi, sektör temsilcilerini umutlandırdı. TGSD Başkanı Ahmet Nakkaş, “Kuzey Irak sınırında Türkiye tarafında kurulacak bu bölgeler, öncelikle Doğu ve Güneydoğu’da yatırımın önünü açar, işsizliğe çare olur” dedi. “Model ortaklık” açılımını yorumlayan Nakkaş, “QIZ’ler kurulursa başta, tekstil ve hazır giyim, tarım ve tarım ürünlerini ABD’ye sıfır gümrükle mal satabiliriz. 1.5 milyar dolardan şu anda 500 milyon dolara düşen ABD’ye olan tekstil ve hazır giyim ihracatı, bölgeler sayesinde 4- 5 milyar dolarlık ihracata dönüşür. O zaman Doğu ve Güneydoğu’da kurulacak yeni tesislerle 2 milyon olan sektörün istihdam miktarı 3.5- 4 milyon kişiye ulaşır.” YENi DÖNEM BAŞLIYOR Ticaret açılımı, ülkemizde çalışan ABD’li işadamlarını da heyecanlandırdı. Amerikan Şirketleri Derneği’nin Başkan Yardımcısı Jeffrey Kemprecos, ekonomik kararları sonuna kadar desteklediklerini söyledi ve şöyle konuştu: “Yeni bir dönem başlıyor. İki stratejik ortak, bundan sonra iki ticari ortak da olacak. Ekonomik Komisyon’da alınacak kararların en kısa zamanda yürürlüğe konulması lazım. Nitelikli endüstriyel bölgelerin kurulmasına bizler de olumlu bakıyoruz. Kararlar, Beyaz Saray’dan çıktığına göre uygulamaya geçmesi de hızlı olacaktır.” DENGESiZLiĞi OBAMA’YA RAPORLA SUNDUK KATKISI OLDUYSA SEViNiRiZ Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, ABD ile ilişkileri, rakamlarla yorumladı. 2001’de ABD’ye 3 milyar 126 milyon dolar, 2008’de de 4 milyar 300 milyar dolarlık ihracat yaptığımızı belirten Büyükekşi, bu ülkeye 7 yılda dış satımın sadece yüzde 37 oranında arttığını söyledi. Buna karşın, Türkiye’nin dünyaya yaptığı genel ihracatın, 2001’de 31 milyar dolar, 2008’de de 132 milyar dolara yükseldiğini, oran olarak da yüzde 325’i ifade ettiğini vurgulayan Büyükekşi, “ABD ile ticarette sorun olduğu ortada” dedi. ABD’NİN İHRACATI YÜZDE 267 ARTTI 2001’de ABD’den 3 milyar 261 milyon dolar, 2008’de 11 milyar 976 milyon dolarlık ithalat yapıldığına dikkat çeken Büyükekşi, “Onlar ihracatlarını yüzde 267 artırmış, biz ise yüzde 37’de kalmışız. Bu dengesizliğin düzeltilmesi için Obama’nın Türkiye ziyaretinde bir rapor sunmuştuk. Başbakan Erdoğan’la ticaretin artırılması konusundaki gelişmelere katkısı olduysa, seviniriz” dedi ve “Nitelikli Sanayi Bölgeleri”nin kurulmasına olumlu baktıklarını anlattı. Perihan ÇAKIROĞLU-BUGÜN