Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın danışmanları ile çok sayıda AKP’li eski milletvekili ve yöneticinin ‘ballı maaşlarla’ şirketlerde yönetim kurulu üyesi yapılmasının yankıları sürüyor. Devlete ait şirketlerde (Kamu İktisadi Teşebbüsü - KİT) Sayıştay’ın yaptığı tespitler, zarar eden firmalarda azaltılması gereken yönetim kurulu üyeliklerinin bile AKP tarafından nasıl doldurulmaya devam edildiğini ortaya koydu. Bünyesindeki fabrika ve işletmelerin tamamını 2005 yılında elinden çıkaran, şu anda üretim yapmayan kamu şirketi Sümer Holding’in halı, kilim, el sanatları, liman hizmetleri gibi az sayıdaki varlığının tasfiyesi halen sürüyor. Sümer Holding 2013 yılında bir önceki yıla göre yüzde 76 artışla 26,4 milyon lira zarar ederken, aynı yıl elde ettiği geliri ise 6,6 milyon lirada kaldı. 197 personeline 16,4 milyon lira harcama yapan Sümer Holding’de halen Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı (Başbakanlık eski özel kalem müdür yardımcısı) Yunus Emre Karaosmanoğlu, Maliye Bakanlığı Özel Kalem Müdür Vekili Zekeriya Kaya, Kamu İhale Kurumu Başkan Yardımcısı Mehmet Aydın’ın da aralarında bulunduğu 7 yönetim kurulu üyesi görev yapıyor. Yönetim Kurulu üyelerine 2013’te toplam 324 bin lira ödendi. Bu rakam 7 üyeye bölündüğünde kişi başı aylık 4 bin liraya yaklaşıyor. Sayıştay ise yıllardır tasfiye halindeki holdingin yönetim kurulu üyelerinin sayısının azaltılması uyarısı yapıyor. Ne var ki bu uyarı dikkate alınmıyor.
Sayıştay’ın yeni yayınlanan denetim raporuna göre Cumhuriyet’in ilk yıllarında kurulan ve 1990’lı yıllara gelindiğinde 58 işletmesi, 500’ü aşkın mağazası, 41 bin çalışanı olan Sümerbank, Sümer Holding adı altında 1994 yılında özelleştirme kapsamına alındı. Holding bünyesindeki Sümer Halı, Sümer Tekstil, SEKA, TÜMOSAN, Köyteks, TURBAN gibi 13 şirketin işletme, fabrika, mağaza, gayrimenkul ve menkullerden oluşan hemen hemen bütün varlığı 2005 yılına kadar satıldı. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Sümer Holding bünyesindeki söz konusu şirketlerin kalan mallarının da satılarak, borçları ve alacaklarının 31 Aralık 2015’e kadar kapatılmasını, bu tarihte de holdingin tasfiye edilmesini kararlaştırdı. Elde kalan varlıklarından elde ettiği geliri sadece Sümer Halı’dan kalma halı, kilim ve el sanatları ürünleriyle Kıbrıs ve diğer yerlere yük taşımacılığı hizmeti veren Mersin Taşucu Limanı’ndan elde edilen gelirle sınırlı kalan holding, 200’e yakın çalışanıyla devletin sırtında yük haline geldi. 2013’te holding, halı, kilim ve el sanatları ürünleriyle Taşucu liman hizmetleri satışlarından sadece 6,6 milyon TL lira gelir elde etti. Bu rakamın 5 milyon 337 bin lirası liman gelirinden oluştu. 2013’te bir önceki yıldan devreden 34 bin 550 metrekare halı ve kilim stokunun 4.716 metrekaresi satıldı. Holding, personel, işçilik gibi giderlerinin fazlalığı sebebiyle 2013’te 26,4 milyon lira zarar etti. Bu rakam 2012’de 14 milyon 986 bin liraydı. Holdingin zararı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’ndan sağlanan kaynakla kapatılıyor. Holding stoklarında halen toplam değeri 5,9 milyon TL olan 30 bin 261 metrekare el halısı, ipek halı, makine halısı ve kilim satılmayı bekliyor.
Holdingin en önemli gider kalemi personel harcamaları. Holding bünyesinde 193 personel için yapılan harcama 2013’te 16 milyon 400 bin lira. 2013 yılı dönem sonunda 117 olan sözleşmeli personel sayısının 57’si Sümerbank kökenli, 60’ı da devir yoluyla birleştirilen kuruluşlardan naklen gelen sözleşmeli personelden oluşuyor.
Sümer Holding özelleştirme kapsamına alındığı 1994 yılından 2013 yılı sonuna kadar 15 bağlı ortaklık ve şirketi, 46 işletmesi, 44 iştirak hissesi, 1 markası, 3 tesisi, 6 yarım kalmış tesisi, 390 mağazası, 226 parça binası ve 263 parça arsası özelleştirildi. Sümer Holding’in lehte/aleyhte dava dosya sayısı 1.419 adet. Bu davaların toplam tutarı 18,9 milyon TL. Alacak tutarı 16,6 milyon TL. Holdingin Em-Export şirketine 72 bin ton kütük demir bedeli için 79,6 milyon lira borcu bulunuyor.
ZAMAN
