Referandum sonucunu Milliyet'e değerlendiren KONDA Araştırma şirketinin sahibi, gazeteci-yazar Tarhan Erdem, “hayır”ı savunan MHP'nin, “evet tarafına önemli miktarda oy kazandırdığını, CHP'nin oy kazandığının ya da kaybettiğinin açık olmadığını söyledi. “Ak Parti geçen yıl yerel seçimlerdeki oyunu arttırmıştır. Bölünme de, büyük parti kavramının öldüğü de, Ak Parti'nin oylarının değişmeyeceği de gerçek değildir” diyen Erdem şu değerlendirmeyi yaptı: Mutluluk getirecek Halkoylaması sonucu şudur: 5982 sayılı “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” Yüksek Seçim Kurulu'nun 13.05.2010 tarihli kararına göre halkoyuna sunulmuş ve 15 milyon 856 bin 440 “hayır” oyuna karşı, 21 milyon 787 bin 606 “evet” oyu ile kabul edilmiştir. “Evet”i savunanlar kazanmış, “hayır”ı savunanlar kaybetmiştir. Ben bu sonucun halkımıza mutluluk getireceğine inanıyorum; halkımızın gösterdiği olgunluktan kıvanç duyuyorum. Oylama günü akşam saatlerinden beri konuştuğumuz sonucun, toplumumuzu derin ve kalıcı biçimde etkileyeceğini sanmıyorum. Ancak, önyargılarımızı saklı tutarak incelemezsek sonuçların, halkımızın karakteri ve eğilimleri hakkında düşünce ve tanılarımızı düzeltmemize yardımcı olacağına inanıyorum. Sonuçlara, parti eğilimleri tablosu gibi bakılmamalıdır. Bu sayılardan, halkın son günlerdeki oy eğilimleri hakkında kesin oranlara varılamaz; parti oylarının hangi sınırlar içinde bulunduğu söylenebilir. MHP oy kazandırdı “Hayır”ı savunan MHP, “evet” tarafına önemli miktarda oy kazandırmıştır; CHP'nin oy kazandığı ya da kaybettiği açık değildir, ağustos sonu oyunu (yüzde 25 çevresinde) korumaktadır. Ak Parti geçen yıl yerel seçimlerdeki oyunu arttırmıştır. Diğer bir konu da halkoyu gecesi televizyonlarda görünen Türkiye haritasının renk dağılımıyla ilgili yorumlardır. Söylenen şudur: “İleri, kalkınmış, modern yerlerde yaşayanlar Ak Parti'ye karşıdırlar; bu tablo değişmeyecektir, zaten büyük parti kavramı ölmüştür, bu parçalanma devam edecektir, siyasal partiler de buna uygun olarak büyümeyeceklerdir!” Oylar değişmez değil Bu görüşler yanlıştır; bölünme de, büyük parti kavramının öldüğü de, Ak Partinin oylarının değişmeyeceği de, gerçek değildir. Halkoylamasında farklı oy verenler birbirine karşı ve zıt insanlar değildir. Güneydoğuyu hariç tutup kalan 744 ilçe sonuçlarını karşılaştıralım: “Hayır”ı savunan başlıca üç parti vardı: CHP, MHP ve DP. Bunları 2009 seçimlerinde aldıkları oylarla halkoylamasındaki hayır oyu oranlarından bazı sonuçlar çıkarabiliriz. Eğer “hayır” oyu oranı, bu üç partinin 2009 oranından daha çoksa bu üç parti ilerlemiş, az ise gerilemiş demektir. Bu üç parti, seçmen sayısı 13 milyon 600 bin olan 390 ilçede gerilemiş, 7 milyon 900 bin seçmenli 127 ilçede ilerlemiş, geri kalan 227 ilçede hemen hemen aynı kalmıştır. 3 muhalif parti geriledi Bunun özeti, üç muhalif partinin genel olarak gerilediğidir. Ege ve Akdeniz bölgelerinde de bu üç partinin ilerlediği ilçeler gibi gerilediği ilçeler de vardır. Ege'de 2009'daki oy oranı yüzde 56,2 olan üç partinin (CHP, MHP ve DP), son halkoylamasında aldığı Hayır oyları oranı yüzde 56.0‘dır. Diğer taraftan, CHP'nin ne yapacağı çok önemlidir. Halkoylamasına kadar olduğu gibi eski politikaları ve siyaset tarzını tamamen terk etmezse, oy oranı bugünkü düzeyinde (yüzde 25'ler) kalır. Politikalarıyla söylem tarz ve içeriğini tamamen değiştirir, kurulu düzene karşı ve insan haklarından yana politikalar oluşturursa, yükselme ve Ak Partiyle yarış yolu açılır. Herkesin, her şeyi yeniden gözden geçirmesini öneriyorum. MİLLİYET