İstanbul Maslak’ta 56 katlı gökdelen inşa eden Soma Holding’in tazminat ödeyecek kadar parasının olmadığını öne sürmesine işçiler tepkili. Bir mesajla işten çıkarıldığını öğrenen madenciler kredi borçlarıyla ortada kaldı.
TAZMİNAT KRİZİ
Manisa Soma’da, 301 madencinin hayatını kaybettiği Eynez ve Atabacası ocaklarını işleten Soma Kömür İşletmeleri AŞ’nin, işten çıkardığı 2 bin 831 kişinin tazminatları konusundaki tavrı, yaşanacak yeni bir krizi ortaya çıkardı. Şirketin, mallarına tedbir konulduğunu, bankalardan kredi alamadığını ve yeterli parası olmadığını gerekçe gösterip maaşları olduğu gibi tazminatı da devletin ödemesini, kendisinden sonra tahsil edilmesini talep ettiği öğrenildi. CHP Milletvekili Özgür Özel, şirketin tıpkı Uyar Madencilik gibi tazminat ödemeden kaçmayı planladığını ancak malları üzerindeki tedbirin kaldırılmamasıyla bunu başaramadığını iddia etti.
İşçiler, önceki gün gece saatlerinde cep telefonlarına gelen, işlerine son verildiğini bildiren kısa mesajla neye uğradıklarını şaşırmıştı. O zamandan itibaren de bağlı bulundukları, Türk-İş’e bağlı Maden-İş ve DİSK’e bağlı Dev Maden-Sen şubelerine gidip bilgi almaya çalıştılar. Dün gün boyu her iki madende ayrı ayrı yapılan toplantılardan tek bir karar çıktı.
Bu olayda bakanlığın karar vermekte geciktiğini savunan Türkiye Maden-İş Sendikası Ege Bölgesi 3 No’lu Müteşebbis Heyeti Başkanı Cafer Bülbül, “Bakanlık dolayısıyla TKİ, Soma Kömür İşletmeleri AŞ ile çalışıp çalışmayacağına aylar önceden karar vermeliydi ama bunu yapmadılar. Bizler, işçilerin uzun yıllardır büyük başarıyla görev yaptıkları TKİ bünyesine alınmalarını ve madenlerin öyle işletilmesini istiyoruz.” diye konuştu. İşçi tazminatlarıyla ilgili olarak ise şirketin TKİ bünyesinde bulunan teminat tutarının tazminatlar için yeterli olacağını düşündüklerini, bunun için de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’yla görüşmelerin devam ettiğini söyledi.
Dev Maden-Sen Ege Bölge Temsilcisi Hacay Yılmaz da benzer bir açıklama yaparak işçilerin TKİ bünyesine alınmalarını, madenlerin kamulaştırılmasını ve işletmesinin de yine devlet eliyle yapılmasını istediklerini dile getirdi. Milletvekili Özel ise, “Burada planlanan, malların üzerindeki tedbirin kaldırılmasının ardından geçmişte tıpkı Uyar Madencilik’te olduğu gibi işçilere maaş ve tazminat ödemeden mal kaçırmaktı. Ortadan kaybolmayı ve işçilere para vermemeyi planlıyorlardı ama tedbirin kaldırılmaması üzerine, haftalar öncesinden planlanan işçi çıkarmaları şimdi yapılmış oldu.” dedi. Mallara tedbir konulması kararının önemli olduğunu belirten Özel, “İşçi başına 30 bin TL’yi bulan alacaklar var. Bizler de bunun takipçisi olacağız.” diye konuştu.
Bu arada madencilerin işsiz kalmasıyla ilgili olarak Soma Kömür İşletmeleri AŞ’nin takındığı tavır ve uygulamaya koyduğu plan, önümüzdeki günlerde tazminat krizi yaşanabileceğini ortaya çıkardı. Buna göre şirket, mallarına tedbir konulduğunu, bankalardan kredi alamadığını ve yeterli parası olmadığını gerekçe gösterip maaşlarda olduğu gibi tazminatı da devletin ödemesini, kendisinden daha sonra tahsil edilmesini talep etti.
3 İŞLETME KAPATILDI
Soma Kömür İşletmeleri AŞ’ye bağlı Eynez Maden Ocağı’nda 13 Mayıs 2014’te meydana gelen yangın sonucunda 301 madenci hayatını kaybetti. Ardından şirkete ait, biri Eynez olmak üzere üç maden işletmesi kapatıldı. Bunlardan Işıklar Ocağı, daha sonra müfettişlerin olumlu rapor vermesi üzerine açıldı. Şirkete ait bu ocakta, şu anda bin 500 işçinin çalışmaya devam ettiği bildirildi. Manisa Soma Kaymakamı Bahattin Atçı ise işten çıkarılan 2 bin 833 işçinin bir şekilde istihdam edilmezlerse Soma’dan büyük bir göçün olabileceğini söyledi.
Bakan’dan işçiye: Başka kapıya
Soma’daki işçi çıkartmaları ve bölgedeki maden ocakları konusunda topu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na atan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “Orada önümüzdeki aylarda yeni devreye girecek olan maden ocakları vardır, işçi kardeşlerimizin oralarda değerlendirilmesi gerekir. Türkiye Kömür İşletmeleri orada kamu eliyle maden işletmeyecektir. Temel politikalarımızdan bir ‘U’ dönüşü olmaz.” dedi.
100 madenciden 90’ının kredi borcu var
Manisa’nın Soma ilçesinde, kış ortasında cep telefonu mesajıyla işten çıkarılan 2 bin 831 maden işçisinin yaklaşık yüzde 90’ı, bankalara olan kredi borçlarıyla baş başa kaldı. Bunlar arasında 13 Mayıs 2014’te de Soma Kömür İşletmeleri AŞ’ye ait Eynez Maden Ocağı’ndaki faciada 8 saat yer altında kaldıktan sonra kurtarılanlar da buluyor. Başka şehirlerden madende çalışmak için gelen ve şirkete güvendikleri için kredi çeken, kirada oturan işçiler, ansızın işten çıkarıldıkları için mağdur olduklarını ifade etti. İşçiler hükümetin verdiği sözleri yerine getirmesini beklerken, kış gününde ne yapacaklarını kara kara düşünüyorlar. İşten çıkarılan maden işçileri, o dönemin Başbakanı olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, madencilere verdiği sözü yerine getirmesini istedi.
Ortada kaldıklarını dile getiren işçiler, memleketlerine dönemediklerini ve yapacak başka iş olmadığını, tam bir belirsizlik içerisinde bulunduklarını söyledi. Eynez Maden Ocağı’nda 8 saat yer altında kaldıktan sonra kurtulan, evli ve üç çocuk babası Salih Erkan, ekmek parası kazanmak için Balıkesir’den Soma’ya gelmiş. 8 yıldır madenlerde çalışan ve kirada oturan Erkan, “Şimdi beklemedeyiz. Hepimiz mağduruz. Sadece ben değil, birçok arkadaşımın kredi borcu var. Ayın 15’inde, 20’sinde kredilerin günü gelecek. Ne yapacağımızı bilmiyoruz. Birçok arkadaşımız ev kredisi çekti.” dedi.
Maden faciasının acısını 8 saat çekmelerine rağmen ayrıcalık tanınmadığını söyleyen Erkan,” ‘Siz sağ kurtuldunuz.’ diyorlar. Bana yer altında iş verseler de benim çalışma imkânım yok, psikolojim kaldırmaz bu saatten sonra. Bizim işsizliğimiz belirsiz olduğu zaman sıkıntı çekiyoruz. Arkadaşlarımızın yüzde 80’i, 90’ı şirkete güvenerek kredi çekti, ev aldı. “ dedi. Erkan, Soma’da maden olmadığı zaman başka bir iş yapma şansının olmadığını söyledi.
Balıkesir’den Soma’ya madende çalışmak için gelen Hasan Kuzu da faciada yaklaşık 8 saat yer altında kaldıktan sonra kurtarılan işçilerden birisi. Evli ve bir çocuk sahibi olan Kuzu, “Şu anda ortada kaldık. Habersiz bir işten çıkarılma oldu, önceden bir bildirme olmadı. Bundan sonra nasıl olacak bilmiyoruz.” dedi.
Zaman
