İş
kazaları konusunda araştırmalar yapan Gıda ve Kalite Mühendisi Cihan Çiflikli,
Kayseri Genç
Sanayici ve İşadamları Derneğinin ''Bakış'' isimli dergisindeki yazısında, risk değerlendirme çalışmalarının sağlıklı şekilde yapılmasıyla
iş kazalarının büyük oranda önlenebileceğini belirtti.
Günümüzde çalışma yaşamını etkileyen pek çok risk olduğunu, bu risklerin hem çalışanı, hem de işveren ve
ülke ekonomisini olumsuz yönde etkilediğini ifade eden Çiflikli, ''önlemek, ödemekten ucuzdur'' mantığı ile iş yerlerinde
tehlike kaynaklarının ortaya çıkartılıp, oluşabilecek risklerin
kontrol altına alınmasıyla iş kazalarının büyük ölçüde önlenebileceğini vurguladı.
Araştırma sonuçlarına göre, iş kazalarının büyük çoğunluğunun önlenebilir nitelikte olduğuna dikkati çeken Çiflikli, şu bilgileri verdi:
''Yapılan araştırmalara göre ülkemizde her 6 dakikada bir
iş kazası olmakta, her 6 saatte bir
işçi hayatını kaybetmektedir. Her 2,5 saatte bir işçi, iş göremez hale gelmektedir. Bu rakamlarla iş kazaları istatistiklerinde Avrupa'da birinci, dünyada üçüncü sıradayız. İş kazalarının yüzde 50'si kolayca önlenebilecek, yüzde 48'i sistemli bir çalışma ile önlenebilecek niteliktedir. İş kazalarının yüzde 2'sinin ise önlenemeyeceği ortaya çıkmıştır. Yani, iş kazalarının yüzde 98'i önlenebilecek özelliktedir. Bu nedenle, iş kazalarını önlemeye yönelik çalışmalar büyük önem taşımaktadır.''
İş kazalarının daha az yaşandığı gelişmiş ülkelerde risk analizi çalışmalarının son derece önemsendiğini bildiren Çiflikli, risk analizinin, iş yerlerinde var olan ya da dışardan gelebilecek tehlikelerin, çalışanlara, iş yerine ve çevresine verebileceği zararların ve bunlara karşı alınacak önlemlerin belirlenmesi için yapılan çalışmaların bütünü olduğunu kaydetti.
İş kazalarının önlenmesinde risk analizi çalışmalarının yanı sıra çalışanların eğitiminin de büyük önem taşıdığını anlatan Çiflikli, şöyle devam etti:
''İş kazalarının önlenmesi için yapılacak risk analizi,
işletmedeki tüm birimlerde ortaya çıkabilecek olan hataların türlerini ve bunların
ürün, işçi ya da işletmeye etkilerini belirleyebilecek tehlikeleri kapsar. Böylece kazalara yol açabilecek riskler tanımlanır ve bunlara karşı ne gibi önlemler alınacağı açıkça ortaya konulur. Diğer yandan, çalışanların bu riskler ve iş kazaları konusunda eğitilmeleri de son derece önemlidir. Bu risk analizi ve eğitim çalışmalarına ayrılacak olan yatırım, kaza meydana geldiğinde oluşan masraflardan kat kat daha azdır.''
9 YILDA 10 BİN CAN KAYBI
2003 yılında Türkiye'de 76 bin 668 iş kazası yaşandığını ve kazaların sektörlere dağılımında
metal eşya imalatının ilk sırada yer aldığını ifade eden Çiflikli, sözlerini şöyle sürdürdü:
''SSK verilerine göre, 1994-2003 yılları arasında Türkiye'de 831 bin 248 iş kazası meydana geldi. Bu kazalarda 10 bin 85 kişi yaşamını yitirdi. Türkiye'de ortalama her 82,4 iş kazasında bir
ölüm meydana geliyor. İş kazalarının sektörlere dağılımında metal eşya imalatını, inşaat, dokuma ve kömür madenciliği izliyor. İş kazalarında meydana gelen ölüm olaylarında ise ilk sıraları inşaat, nakliye ve kömür madenciliği sektörleri alıyor. İş kazaları, iş yerindeki sigortalıların sayısına oranlandığında, en fazla iş kazası 1-3 işçi çalıştıran iş yerlerinde meydana geliyor. İşçi sayısı arttıkça ve işletme büyüdükçe iş kazalarının azaldığı dikkati çekiyor. Bu durum, büyük işletmelerde iş kazalarının önlenmesi için risk analizi ve eğitim çalışmalarına daha fazla önem verildiğini gösteriyor.''
AA