İran İslam Cumhuriyeti yeni Cumhur Başkanı Hasan Ruhani oldu. Dini lider Ayetullah Hamaney'in onaylamasının ardından 3 Ağustos'ta görevi devralacak olan Ruhani'nin ilk açıklamaları yankı buldu.

İran, tarihi boyunca belki ilk defa halkın bu kadar içinden birisini ve halkla iç içe bir lider seçti. İran'ın 5. dönem devlet başkanlığına seçilen (1995-2005) Muhammed Hatemi'den daha ılımlı ve yumuşak, daima diyalog ve hoşgörüden yana olan Hasan Ruhani, 1949 yılında Şahlık döneminin karmaşık zamanlarında İran'ın kuzey eyaletlerinden Semnan eyaletinde dünyaya geldi.

İlim, kültür şehri olan Semnan'da iyi bir eğitim alan Hasan Ruhani, her lider gibi dini eğitimini Kum eyaletinde tamamladı. Tehran Üniversitesi'nde hukuk eğitimi de alan Ruhani, 1999 yılında Glasgow Caledoian Üniversitesi'nde lisans ve doktora yaptı. Ailesinin Şah karşıtı olmasının etkisi ile dini eğitiminin Şeyh Muhammed Şahabadi, Seyid Muhakkık Damad, Feyzullah Lankerani, Şey Murtaza Hayri, Seyid Muhammed Rıza Golpaygani gibi zamanın önde gelen dini eğitmenlerden aldı.

Hasan Ruhani iyi bir din eğitmeni ve hukukçu olmasının yanı sıra iyi bir dini liderdir. 1960-1965 yıllarında İran'ı eyalet eyalet dolaşarak halka hitap etmiş. Genç yaşında mescidlerde hutbeler vermiş ve vaizlikte bulunmuştur. Şah karşıtı söylemlerinden dolayı tutuklanan Ruhani'nin vaaz etmesi yasaklandı. Ancak; 1977 yılında hutbede ilk defa Ayettullah Humeyni ye “Sürgündeki Lider”değil de İmam Humeyni denmesi gerektiği lafzı Devrimci İslami Hareketi'nce benimsendi ve İmam Humeyni olarak değişmiş oldu. 1979 yılında devrimci hareketin başarısından sonra Ayetullah Humeyni'nin izinden giden Ruhani, İran'ın stratejik idari devlet yönetimlerinde görev almıştır.

1979 yılında düzensiz İran ordusuna çekidüzen verilmesinde çok katkıları olmuştur. İran-Irak Savaşında orduda üst düzey komutan olan Ruhani, kısa zamanda ordu içerisinde sevilen bir kişi olmuş, savaşın sonunda başarılarından dolayı İran Devrim Muhafızları Komutanı ile beraber zafer madalyası ile ödüllendirilmişlerdir.

1980 yılında İslam Danışma Kurulu'na seçildi, 1989 Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Üyeliği, bu zaman içinde iki defa Savunma Komisyonu Başkanı, iki dönemde Dış Politika Komisyonu Başkanlığı ve Meclis Başkan Vekillliği'nde bulundu. Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi Sekreterliği görevini 2005 yılına kadar yürüttü. Dış dünyada Muhammed Hatemi zamanında ve sonrasında Nükleer Başmüzakereci ve Sekreter olarak tanındı ve yabancı devlet adamları ile toplantıları, temasları ve müzakereleri oldu.

Eski Cumhurbaşkanları Haşimi Rafsancani ve Muhammed Hatemi dönemlerinde Ulusal Danışmanlık görevlerini de yürüten Hasan Ruhani aynı zamanda İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi'nde temsilciliğini de yapıyordu.

İran Devlet yönetiminde reformcu kimliği ile ön planda olan Muahmmed Hatemi gibi Hasan Ruhani de muhafazakarların ve reformcuların güvenini aldı. Buda elbette ki sandığa yansıyarak yüzde 50'den fazla oy almasına vesile oldu.

Dış politika tecrübesi ve İran devletinin özellikle nükleer enerji çalışmaları ve nükleer programlarında dışarıya karşı açık olacağı mesajını verdi. İran'ın devrimden sonra 7. Cumhurbaşkanı olan Hasan Ruhani,en önemli iki hususu ön plana aldı. Biri nükleer program diğeri çok kötü durumda olan ekonominin düzeltilmesi ancak; İran'ın son zamanda komşu ülkelerle kötüleşen ilişkileri düzeltmesi zor olacak gibi gözüküyor.

 

İran'ın çiçeği burnunda Devlet Başkanı Hasan Ruhani'nin Suriye konusunda izleyeceği politika en çok ülkemizi ilgilendiren bir durum zira Mahmud Ahmedinejad döneminde gerilen ilişkilerin düzeltilmesi için bir fırsattır. Hasan Ruhani, diyalogcu, çözümsel, barışçıl ve açık görüşlülüğü ile dikkat çekiyor ve ilk açıklamalarında yer alan "dış komşularla meydana gelen olumsuz İran'ın karizmasını düzelteceğiz" ifadeleri çok önemli bir yer tutuyor.

CUMHUR DERELİ - SAMANYOLU HABER