IRAK’IN KUZEY’İNDE SON DURUM Irak’ın Kuzeyinde iki zıt tablo yan yana. Esas zenginlik kaynağı petrol Kerkük’te, gelişen şehir Erbil. Kuzey’deki yönetimin merkezi Erbil çünkü. Kuzeydeki yönetimin bakanlıkları var. Adalet, İçişleri, Çevre Bakanlıkları binaları şehrin merkezinde. Erbil’de dikkati çeken bir şey daha var oda hakim noktalara dikilen ve Kuzeydeki yönetimi simgeleyen bayraklar. Gözünüzü nereye çevirirseniz çevirin görmeniz mümkün. Geçtiğimiz yıl Irak’ın Kuzeyine gerçekleşen ilk uçak seferine katıldığımda, indiğimiz Süleymaniye Havalanında Irak Bayraklarının yanında kuzeydeki yönetimi temsil eden bayrakları görmüştüm. Ancak Erbil’de hiçbir yerde Irak’ı simgeleyen bayrakları göremedim. Şehirdeki ekonomik hareketlilik şaşırtıcı. Ve bu hareketliliğin dışa dönük olacağı net. Şehre uluslar arası niteliğe sahip büyük bir havalanı yapılıyor. Önceden tek tük olan uçak seferleri şimdi düzenli olarak haftada 2 gün yapılıyor. Yabancı uçak firmalarına ait ofisler artıyor. Bu da bağlantılı uçuşların artacağının en büyük göstergesi. Zaman zaman Amerikan Askerlerine ait devriyeleri de görüyorsunuz ama şehirdeki güvenlikten Peşmergeler sorumlu. Irak’ın Kuzeyinde “Erbil” merkezileşirken ve adeta yeniden inşa edilirken Türkiye’den müteşebbisleri her sektörde görebiliyorsunuz. En büyük inşaat işleri Anadolu’dan giden müteşebbislerce yapılıyor. Alt yapı işleri için de aynı şey geçerli. Ve bence en önemlisi petrol. Şu gelen açıklamaları bir yere dikkatlice kaydedin, çünkü Irak’ın Kuzeyinde olanları ve ileride olabilecekleri anlamak için lazım olacak. Erdal Ahıska / A and T Petroleum Company Bölge Müdürü: Kuzey Irak’ta çok büyük petrol şirketlerinin gözü burada. Kerkük benzeri bir sürü jeolojik yapı var. Ve hiçbir kuyu yok buralarda. Her yapının böyle petrollü olması demek muazzam bir şey. Erdal Bey ile görüşmemizden çok önemli olduğunu anladık. Peki bunun rakamsal karşılığı nedir? Onu da geçtiğimiz günlerde yaptığı sondajla günlük 30 bin varil petrolü bulan Genel Enerji Genel Müdürü Orhan Duran Bey anlatıyor. Orhan Duran / Genel Enerji Genel Müdürü: Kerkük ve Irak’ın Kuzeyindeki petrol rezervi 45 milyar varil. 45 milyar varil muazzam bir rakamdır. İşte bu zengin rezervler İngiliz, Kanada şirketlerinin yanında iki de Türkiye’den şirket var. Irak’ın Kuzeyinde petrol araması yapan şirketler anlaşmalarını Kuzey’deki yönetim ile yapıyorlar. Irak’ın kuzeyinde petrolün ne denli önemli olduğunu kendi gözlerimle gördüm. Kerkük’ün girerken ufukta petrol kuyularını görüyorsunuz. Çekim yapmak için bir tanesine yaklaştık. Bir tanesine sadece 1 km yaklaşık. 3 dakika sonra yanımızda birden peşmergeler belirdi. Üstelik biz çekim yaparken hiç kimse yoktu. Belli ki fotoselli veya daha başka bir alarm sistemi kuyuya yaklaşır yaklaşmaz alarm veriyor. Kerkük dünyanın en iyi petrollerinin üzerinde oturuyor ama Kerküklü mutlu değil. Petrol birkaç istisna hariç nereye mutluluk getirmiş ki Kerküklüler mutlu olsun. Kerkük şehir görüntüsünden gittikçe kopuyor. Bağdat’daki karmaşanın benzeri bu şehirde yaşanmaya başlıyor. Aralık’a kadar bu gerilim tırmanacak gibi görünüyor. Çünkü Aralık’ta yapılacak referandumla Kerkük’ün Irak’ın Kuzeyine mi yoksa Bağdat’daki merkezi yönetime mi bağlanacağı belli olacak.Eğer Irak’ın Kuzeyindeki sisteme bağlanırsa petrol gelirleri de buraya akacak. Ve akan o para Irak’ın Kuzeyindeki başka petrol sahalarının da kapılarının açılmasına belki de sebeb olacak. Kerkük’deki referandumun nasıl sonuçlanabileceği şimdiden görülebiliyor. Şehrin kilometrelerce dışından itibaren yeni yapılan evleri görüyorsunuz. Belli ki bir göç var. Irak’ın Kuzeyi görünen o ki önümüzdeki günlerin en önemli konusu olmaya devam edecek. Zaten nereye bakarsak bunu görmüyor muyuz? Mahir Etyemez