Ziraat Bankası, Halk Bankası, Vakıflar Bankası, İller Bankası, Kalkınma Bankası ve Türk Eximbank, sermayelerindeki kamu payları nedeniyle kamu bankası statüsünde yer alıyor. Bankalar, sermayelerindeki kamu payları nedeniyle anayasanın 165. maddesi gereğince TBMM adına denetleniyor, bankaların yöneticileri her yıl TBMM’de hesap veriyor.

Kamu bankaları, 1938’den beri Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu tarafından denetlenmiş, ancak 19 Aralık 2010 tarihli Sayıştay Kanunu ile Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu’nun faaliyetlerine son verildiğinden kamu bankalarının denetimi de Sayıştay’a geçmişti.

1938’den beri kamu bankaları için hazırlanan yıllık denetim raporları düzenli olarak “Hizmete Özel” ibareli olarak TBMM KİT Komisyonu’na gönderilmekte, iktidar ve muhalefet partilerinin milletvekillerinden oluşan komisyonda bu raporlar görüşülmekteydi. Ayrıca Sayıştay’ın internet sitesinde kamu işletmelerine ait 2011 ve 2012 yılı denetim raporları yine aynı ibareyle yayınlanarak kamuoyuna duyuruluyordu.

Kamu bankalarına ait denetim raporlarında, ticari sır kapsamındaki bilgiler 5411 sayılı Bankacılık Yasası gereği özel bir kodlamayla raporlanıyordu. Bu tür bilgiler KİT Komisyonu üyesi milletvekillerine bile verilmiyordu.

Ancak Sayıştay’ın kamu bankalarına ait 2012 yılı raporlarına ilk kez “Gizli” ibaresi konularak, raporlar kamuoyundan gizlendi. Bugüne kadar kamuoyuna açıklanan bankaların denetim raporları hiçbir gerekçe gösterilmeden ve herhangi bir mevzuat değişikliği de olmadan kamuoyundan gizlendi.

Resmi evraklarla ilgili gizlilik dereceleri “Gizli” ve “Hizmete Özel” şeklinde görev alanı ve hizmet özelliğine göre idarelerce belirleniyor.“Gizli” ibaresi “izinsiz olarak açıklandığı takdirde ulusal güvenlik, saygınlık ve çıkarlarımızı ciddi biçimde bozacak olan ve kapsadığı konu itibarıyla yetkisiz kimselerce bilinmesi sakıncalı evraklar” için kullanılıyor. Gizlilik dereceli belgelerin kaydı diğer kayıtlardan ayrı tutuluyor ve bu belgeler kayıtlarıyla birlikte güvenli ortamda korunuyor.

“Hizmete Özel” ibaresi ise “Hizmeti yürütmesi gerekenlerden başkası tarafından bilinmesine ihtiyaç duyulmayan, ancak kamuya duyurulmasında da sakınca olmayan belgelere” veriliyor.

Cumhuriyet'in haberine göre; Sayıştay’ın kamu bankalarına ilişkin raporlara uyguladığı bu yeni yöntem, soru işaretlerini de beraberinde getirdi. 17 Aralık yolsuzluk soruşturması sürecinde kamuoyunun gündemine gelen çok sayıda isim ve şirkete ilişkin kredi işlemleriyle ilgili ipuçlarının raporlarda yer aldığı, bu nedenle raporların kamuoyundan gizlendiği yorumları yapılıyor.