Altay Yatıg'ı günümüze kazandıran kişi olarak bilinen Moğol Yöresel Müzik Büro Başkanı, Araştırmacı ve Besteci Dagvan Ganpurev, "Bu çalgı aleti bir bütün olarak bulunulmadı. Üzerinde araştırma yapılarak aynısının kopyalarını yaparak günümüzde bir Türk çalgısı olarak kullanılıyor. Ayrıca bu sadece çalgı aleti olmayıp o dönemin kültürünü yansıtan ve din merasiminde de kullanılan alet olması yönünde görüş birliği olduğu kanısına da varıldı." ifadelerini kullandı.

Dagvan Ganpurev, Altay Yatıgla ilgili olarak şunları söyledi, "Bu çalgının orjinali Moğolistan Milli Tarih Müzesinde yer almaktadır. Bu elimdeki alet aslına bakılarak geliştirilerek yapılan kopyasıdır. Gövde uzunluğu 37,5 santimetre, boyun kısmıda yaklaşık o kadar uzunlukta. Gövde ve boynun birleştiği noktada bir delik vardı. Araştırma sonucunda bu deliğin aletin ayaklık kısmı olduğu kanaatine varıldı. Alette 5 tel izleri vardı bu da aletin 5 telli bir çalgı olduğu kanaatini ortaya çıkardı. Günümüzde akustik ahengini yakalayabilmek için 6. teli yeniden geliştirilen çalgıya yerleştirdik. Bir de bu çalgının Göktürk dönemindeki destansı şiirleri okuyabilmek ve orduyu motive etmek için çalındığı varsayılıyor." diye konuştu.

Besteci Ganpurev, Altay Yatıg'ın 7 tane kopyasının yapıldığını bunlardan 4 tanesinin devlet başkanlarına hediye edildiğin söyledi. "Diğer 3 tanesi de bizde." diyen Ganpurev, çalgıyı çalabilen 5 kişi olduğunu ve eski kültürlere önem verilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Altay Yatıg, bir çoban tarafından Moğolistan’ın Hovd eyaletinde bir kaya mezarlığının içerisinde bulundu. Alman ve Moğol uzmanlar tarafından Almanya’da yürütülen çalışmalar neticesinde 1400 yıl öncesine ait olduğu kesinleştirilen Altay Yatıg, 2011'de Moğolistan’a getirildi. Moğolistan’da 3 sene süren çalışma neticesinde çalgının kopyaları üretilerek kültürel miras olarak günümüze kazandırıldı.

CİHAN